Cơ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đưa ra con số 20% miễn thi tốt nghiệp THPT là hằng năm, khi kết thúc năm học, có khoảng trên dưới 40% học sinh khá, giỏi, và 20% học sinh thi tốt nghiệp THPT có điểm thi đoạt loại khá, giỏi. Do đó, con số 20% này có thể coi như top đầu chắc chắn thi là đỗ, và thay vì bắt buộc phải thi như các học sinh khác, Bộ miễn thi tốt nghiệp cho những đối tượng này, vừa giảm nhẹ gánh nặng thi cử cho các em, vừa giảm bớt gánh nặng tốn kém về người và của cho gia đình, xã hội.

Tuy nhiên, lãnh đạo nhiều sở Giáo dục và Đào tạo địa phương cho rằng miễn thi 20% là không khả thi và không cần thiết vì chất lượng giáo dục khác nhau giữa các vùng miền, không nên miễn thi đồng đều 20% đối với tất cả các địa phương.

Ông Nguyễn Tấn Thắng, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Nam, cho rằng nếu miễn thi để chuẩn bị bỏ thi tốt nghiệp thì ông hoàn toàn đồng ý. Nhưng nếu miễn thi chỉ để giảm bớt lãng phí và tốn kém thì không phù hợp. Cụ thể tại Quảng Nam từ năm 2010-2020 số thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT đã giảm từ 21.000 xuống còn 17.000, về bản chất, công tác tổ chức thi đã gọn nhẹ hơn. Con số 20% cũng không đủ lớn để tiết giảm con số hội đồng coi thi. Tán đồng quan điểm này, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Vĩnh Phúc Hoàng Minh Quân cho rằng miễn thi 20% thì cũng không giảm được bao nhiêu lãng phí và sức ép.

Về cơ chế miễn thi, ông Thắng cũng cho rằng không khả thi khi 20% là tỷ lệ bình quân dành cho một trường nhưng ở các trường chất lượng tốt thì con số học sinh khá, giỏi cao hơn 20% nhiều, còn ở những trường yếu hơn thì tỷ lệ miễn thi lại rất phức tạp. Ngoài ra, tiêu chí xác định đối tượng miễn thi, điều kiện đảm bảo chất lượng quá chung chung và không phù hợp với thực tế khác biệt của các vùng miền.

“Điều này còn chưa kể kết quả thi tốt nghiệp giữa miền núi và đồng bằng ở Quảng Nam cũng đang rất mâu thuẫn (kết quả thi khá giỏi ở miền núi còn nhiều hơn đồng bằng - trường tư thục nhiều hơn trường công lập)”, ông Thắng nói.

Hơn thế nữa, các sở Giáo dục và Đào tạo sẽ mất không ít thời gian để thực hiện phương án miễn thi, từ việc thành lập Hội đồng xét duyệt cấp tỉnh, đến cấp trường, rồi xây dựng các tiêu chí miễn thi, rà soát lại danh sách những ai được miễn, ai phải thi… Trong khi kết quả đánh giá học lực cuối năm học đến hết tháng 4 mới có và đến ngày 15/6 đã phải chốt xong danh sách để thi tốt nghiệp, thời gian quá gấp và quá ngắn.

Với một loạt các lý do đưa ra, ông Thắng đề nghị Bộ không miễn thi tốt nghiệp THPT.

Tương tự, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định cũng đặt câu hỏi miễn thi 20% có cần thiết hay không vì việc xét chọn rất phức tạp. Giống như trước đây chúng ta đã từng cho học sinh tốt nghiệp loại giỏi vào thẳng ĐH, sau đó đã phải bỏ vì không hợp lý.

Ông Thái Văn Long, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau khẳng định việc miễn thi nếu Bộ giao cho sở thì dễ nẩy sinh tiêu cực. Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên ấn định 20% cho từng tỉnh và đưa ra tiêu chí áp dụng chung toàn quốc. Các sở Giáo dục và Đào tạo chỉ cần lập một hội đồng xét tuyển là đủ.

Tán đồng quan điểm chỉ cần 1 hội đồng xét tuyển miễn thi là đủ, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM Lê Hồng Sơn cho rằng Bộ nên xây dựng các tiêu chí miễn thi, như vậy các em sẽ có đích để phấn đấu, các sở có khung cứng để thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất. Khung này càng cứng thì chất lượng sàng lọc càng cao.

Bên cạnh đó, hiện nay Bộ cũng như một số trường Đại học cũng đang hướng tới phương án tuyển sinh dựa trên kết quả thi tốt nghiệp THPT, và dần tiến tới chỉ còn 1 kỳ thi thay vì 2 kỳ thi như hiện nay. Đồng thời, cùng với việc nâng cao chất lượng kỳ thi, Bộ cũng như các trường có xu hướng lấy kết quả thi tốt nghiệp THPT là một tiêu chí để đánh giá năng lực thí sinh bên cạnh những tiêu chí đặc thù đào tạo của trường để tuyển sinh đại học đầu vào. Do đó, những em nào không thi tốt nghiệp thì sẽ phải thi đại học, một kỳ thi còn nặng nề và áp lực hơn rất nhiều.

Trước những băn khoăn chính đáng về tính khả thi của phương án miễn thi tốt nghiệp THPT cho 20% học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xem xét lại, đưa ra phương án thi tốt nghiệp THPT phù hợp nhất, khi mà kỳ thi không còn xa nữa, để thí sinh yên tâm học và thi.

(Theo Chinhphu)