Một ngày đầu xuân Giáp Ngọ 2014, chúng tôi cùng đoàn công tác của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Trạm Tấu về chung vui với bà con đồng bào Mông được tổ chức trên đỉnh  Sáng Pao, thôn Tấu Dưới, xã Trạm Tấu. Con đường lên thôn dài 5km nhìn từ xa giống như một dải lụa đào vắt ngang sườn núi cách đây vài năm chỉ là một đường mòn đất đỏ, bề ngang chỉ non mét, vừa vặn cho hai người đi, mặt đường gồ ghề nay đã được mở rộng, ô tô đi lại dễ dàng, một phần ba đoạn đường đã được cứng hóa bê tông, rãnh xây đá hộc chắc chắn. Chốc chốc, lại bắt gặp những những chàng trai, cô gái Mông cưỡi xe máy đi hội xuân, xe vút qua vẳng lại tiếng cười giòn tan trong nắng.

Đỉnh Sáng Pao, nghĩa là sân chơi tết thôn Tấu Dưới hôm nay đông vui tấp nập. Từ sáng sớm, người người hớn hở chen vai về dự ngày hội văn hóa, thể thao. Được biết, đây là năm thứ hai  bà con người Mông huyện Trạm Tấu hưởng ứng chủ trương ăn chung một tết dân tộc, nhưng với xã Trạm Tấu đã là năm thứ ba rồi. Cái tết chung như cụ Giàng A Tủa 70 tuổi nói: Vui lắm,  vì như vậy con cháu về sum họp đông đủ!

Trên khoảng đồi ngay đầu thôn là sân chơi tết chung cả thôn, chỗ này kéo co, chỗ kia đẩy gậy, đánh cù, lảy pao..., tiếng hò reo vang động cả núi rừng với những khuôn mặt vui tươi, hồ hồ hởi. Sắc xuân vùng cao Trạm Tấu rực rỡ như một vườn hoa khoe sắc hơn khi ai cũng mặc áo, váy đẹp.

Gặp hai  vợ chồng Giàng A Páo người trong thôn, hôm nay đẹp như đôi chim công rừng khi diện bộ áo quần chơi tết, A Páo hồn nhiên kể: “Hai vợ chồng háo hức từ hôm trước nên cả đêm không ngủ được, sáng nay mới tờ mờ sáng là đã dậy để chuẩn bị cho ngày hội xuân, năm nay vui lắm, mong năm nào cũng được huyện, xã tổ chức để bà con chung vui”.

Về việc tổ chức vui tết cho đồng bào, đồng chí Lê Thị Thu Hà - Phó chủ tịch UBND huyện cho biết: Thực hiện Chỉ thị 03 ngày 10/01/2014 của UBND tỉnh về việc tổ chức tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014, Huyện ủy, UBND huyện đã có kế hoạch chỉ đạo 12 xã, thị trấn, các cơ quan, ban, ngành xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao “Mừng Đảng, mừng xuân” và tổ chức cho nhân dân vui chơi.  Vì vậy, thực hiện theo kế hoạch của UBND huyện, từ ngày mùng 3 đến ngày 6 tết, tất cả 12 xã, thị trấn đã đồng loạt tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao để nhân dân vui chơi trong dịp tết Nguyên đán Giáp Ngọ. 

Cái tết chung đầm ấm, mang niềm vui chung của tình đoàn kết đã tạo nên sự ấm cúng cho đồng bào các dân tộc anh em nơi miền sơn cước, như câu chuyện truyền thuyết “Trăm trứng trăm con cùng một bọc” thuở nào.

Chợt nhớ cách đây một năm, cũng đúng vào dịp đón xuân mới Quý Tỵ 2013, ngày 04/01/2013, Đảng bộ, nhân dân xã Trạm Tấu, huyện Trạm Tấu đã vinh dự được đón Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến thăm. Sau khi làm việc và kiểm tra tình hình cơ sở, Trạm Tấu là 1 trong 6 tập thể trên cả nước được Tổng Bí thư gửi thư khen là xã gương mẫu đi đầu trong việc tuyên truyền vận động nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo, mà  thể hiện bằng những việc làm cụ thể như: tăng gia sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.

Năm đó, vụ xuân toàn xã đã gieo cấy đựơc 95 ha lúa nước, trong đó có 10 ha lúa ĐS1 - giống lúa mới cho năng suất cao. Từ đó đến nay, diện tích lúa nước đã tăng lên 210 ha, còn 100 ha đất đồi kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng ngô, đưa diện tích ngô đồi cả năm lên 525 ha, ngô xuân là 390 ha.

Thực hiện Nghị quyết 03,06 của Tỉnh uỷ Yên Bái, xã đã làm tốt công tác vận động bà con san sẻ đất sản xuất cho nhau, vì vậy đã có 63 hộ tự nguyện san sẻ 44,7 ha đất cho 86 hộ thiếu đất sản xuất. Một thay đổi lớn trong chăn nuôi, đó là những tập quán cũ đã dần thay đổi, điều này thể hiện, vụ đông năm 2011, xã vận động nhân dân làm được 161 cây rơm làm thức ăn cho trâu, bò, nay thì không cần vận động nhà nào cũng có cây rơm phục vụ cho chăn nuôi. Vì vậy, đàn gia súc trong xã đã ổn định với 560 con trâu, 264 con bò, 24 con ngựa.

Kinh tế có bước phát triển, văn hóa xã hội cũng có nhiều tiến bộ. Con em trong thôn, trong xã ra lớp đến trường đông hơn, với 544 học sinh tiểu học và trung học cơ sở,  mầm non 185 cháu, tình trạng học sinh bỏ học không còn. Hơn thế, công tác xã hội hoá giáo dục, công tác khuyến học được người dân nhiệt tình hưởng ứng, xã đã xây dựng được kho thóc khuyến học trên tinh thần nhân dân tự nguyện đóng góp. Từ duy nhất có một dòng họ khuyến học là họ Giàng đến nay đã có thêm các dòng họ khuyến học khác như họ Thào, họ Lầu, họ Sùng.

Nếp sống văn hoá mới đã thực hiện tốt với 100% hộ dân tại thôn bản ký hương ước thực hiện nếp sống văn hoá. Trạm Tấu là xã đầu tiên thực hiện thành công vận động đưa người chết vào ngay quan tài, không tổ chức ăn uống linh đình trong đám tang...

Vui xuân với đồng bào, trong mỗi người đến dạt dào niềm vui. Đang có sự thay đổi trong tư duy, nếp nghĩ của bà con vùng cao trong việc phát triển kinh tế cũng như đời sống. Đó là việc  đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thâm canh tăng vụ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất; quan tâm hơn đến việc nâng cao nâng cao dân trí bằng việc cố gắng cho con em học hành; xây dựng đời sống văn hóa đã từng bước đẩy lùi những tệ nạn và hủ tục… Tất cả những vấn đề trên là yếu tố quan trọng sẽ giúp để đời sống bà con sẽ thay đổi hơn, vùng cao sẽ phát triển hơn. Rời Sáng Pao trong tiếng khèn réo rắt mời gọi, như lời ước hẹn trở lại mùa xuân năm sau.

Hoàng Phương