Thầy Viễn cho biết, trước đây, cả xã chỉ có trường liên cấp I - II, nhiều gia đình ở giáp Sơn La cách trường tới 15 cây số cho con về trọ học, đến bữa học sinh phải tự nấu ăn và chỉ ăn cơm với muối ớt, rau xanh nên thương học trò lắm. Đến năm 2009, trường tách ra thành hai trường tiểu học và THCS nhưng cảnh ăn uống của học trò thì vẫn thế.

Mãi đến năm 2011, mô hình trường PTDTBT được hình thành đã làm thay đổi quan trọng điều kiện học tập, ăn ở của học sinh. Mừng nhất là học sinh bán trú được Nhà nước cấp tiền ăn, được nấu ăn tập thể nên không còn vất vả, lại vừa ăn no vừa thường xuyên có rau, có thịt. Nhiều cơ quan, doanh nghiệp, địa phương, các nhà hảo tâm lên thăm trường, tặng học sinh chăn ấm, sách vở. Chính quyền, người dân địa phương cũng hết lòng vì sự học của con em mình mà hỗ trợ bàn ghế học tập, bàn ăn, hiến đất xây trường. Cơ sở vật chất được Nhà nước đầu tư khang trang không kém gì trường ở miền xuôi. Thêm nữa, con đường đất từ quốc lộ 32 đi vào trường trước đây ngày nắng đi xe máy cũng mất cả tiếng đồng hồ nay có cả đường nhựa, đường bê tông rất thuận tiện.

“Dạy học ở vùng cao còn gì  hạnh phúc hơn thế nữa!”- thầy Viễn tâm sự. Bởi thế, tất cả các thầy cô trong trường ai cũng tự nhủ mình phải thực sự cố gắng để mang lại những gì tốt nhất cho những em bé vùng cao đang khát chữ. Nhiệm vụ trước tiên mà nhà trường quan tâm là phải duy trì tốt số lượng học sinh, chất lượng học tập, bảo đảm các chế độ, chính sách của Nhà nước trong tuyển sinh và nuôi dưỡng học sinh bán trú…

Sở dĩ phải đề cao nhiệm vụ này là bởi ở vùng cao nếu không xem xét kỹ lưỡng các tiêu chí tuyển sinh sẽ dễ bỏ sót đối tượng học sinh có đủ điều kiện học bán trú được thụ hưởng những chính sách ưu đãi. Người Mông trong xã đại đa số đã có chuyển biến nhận thức trong việc cho con em đi học nhưng cũng có không ít người do đời sống còn khó khăn nên chỉ cần con em biết đọc, biết viết rồi ở nhà lao động. Hủ tục tảo hôn cũng dẫn đến trường hợp có gia đình muốn con gái đang ở độ tuổi cuối cấp nghỉ học để lấy chồng… Bởi những bất cập này mà năm học vừa qua đã có tới 5 học sinh bỏ học khiến nhiều đoàn thầy cô phải về thôn, bản gặp gia đình, vận động cho con em trở lại trường.

Cá biệt như trường hợp em Giàng Thị Ninh ở thôn Làng Sang giáp ranh với huyện Mường La (tỉnh Sơn La), cách trường 14 cây số nhưng các thầy cô giáo phải đi về tới 3 lần để vận động gia đình cho em đi học tiếp. Bên cạnh những mối quan tâm đó, nhà trường đặc biệt chú ý đến bữa ăn của học sinh không chỉ bảo đảm về dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe mà còn phải bảo đảm về an toàn thực phẩm. Riêng với việc học tập của các em, nhà trường thực hiện nghiêm túc chế độ học 2 ca theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Buổi đêm duy trì tốt giờ tự học có sự kèm cặp của giáo viên phân công quản sinh. Ngoài ra, các em còn được quan tâm đến nhu cầu nâng cao đời sống tinh thần như sinh hoạt văn nghệ, xem ti vi, đọc sách; được tổ chức các hoạt động ngoại khóa tìm hiểu về Luật Hôn nhân và Gia đình, tìm hiểu kiến thức nâng cao kỹ năng sống, chống biến đổi khí hậu… Đồng thời, nắm bắt từ thực tế, học sinh sau khi học hết THCS  sẽ có những em không được đi học tiếp nữa nên nhà trường chú trọng cả việc hướng nghiệp để các em có thể chọn và đi học nghề tạo sinh kế trong tương lai.

Song song với nhiệm vụ trên, nhà trường còn đi sâu vào thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học. Điểm thuận lợi nhất là 28 cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường đều đạt chuẩn và trên chuẩn về chuyên môn, trong đó có 8 người là người địa phương cùng những cán bộ, giáo viên ở nơi khác đến đều là người có lòng yêu nghề và yên tâm gắn bó với vùng cao.

Tuy vậy, nâng cao chất lượng giáo viên vẫn được coi là nhiệm vụ thường xuyên, do đó nhà trường thực hiện nghiêm túc các khóa bồi dưỡng giáo viên do Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện tổ chức; thực hiện tốt Đề án Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy; tổ chức tốt hoạt động dự giờ, thăm lớp, hội giảng cấp trường, cấp huyện; phát động các thầy, cô giáo đưa ra những sáng kiến hay, những kinh nghiệm tốt để áp dụng vào giảng dạy, quản lý học sinh; vận động các thầy, cô giáo là người vùng thấp học tốt tiếng Mông để hỗ trợ giảng dạy, quản lý học sinh, vận động nhân dân tham gia vào phát triển sự nghiệp giáo dục; khai thác tốt điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị để phục vụ cho giảng dạy. Những giáo viên có nguyện vọng học tập nâng cao chuyên môn nghiệp vụ đều được Ban giám hiệu tạo điều kiện.

Nhờ quan tâm đến nâng cao chất lượng giáo viên và thực hiện nghiêm túc công tác thi đua khen thưởng nên đã có nhiều tấm gương thầy cô hết lòng tận tụy với học sinh. Điển hình như cô giáo Phạm Thị Ngọc Thêm là người có uy tín trong quản lý học sinh. Với nhiều sáng kiến quản lý số lượng học sinh lên lớp và trong giảng dạy nên lớp của cô luôn dẫn đầu thành tích mọi mặt trong trường.

Thầy giáo Hảng A Mềnh cũng có nhiều sáng kiến trong quản lý học sinh bán trú dựa trên nắm bắt vững tâm lý của học sinh dân tộc mình. Đặc biệt, với lợi thế tiếng Mông nên thầy dễ gần gũi, chia sẻ, động viên các em chuyên cần học tập. Thầy giáo Lê Xuân Phương lại có nhiều sáng kiến trong xây dựng cảnh quan nhà trường…

Những nỗ lực của thầy, cô đã được bù đắp bằng những kết quả rất đáng khích lệ. Từ khi có trường bán trú, số học sinh bỏ học giảm mạnh; tỷ lệ chuyên cần luôn ở mức 95% trở lên. Học sinh giỏi chưa tăng mạnh nhưng học sinh tiên tiến tăng khá trong những năm gần đây, điển hình như năm học 2013 - 2014 có tới 86 em đạt  học sinh tiên tiến, chiếm 33,7%. Các em học sinh được cải thiện rất nhiều về sức khỏe và ngoan ngoãn, chịu khó học tập và đó chính là niềm hạnh phúc lớn nhất với các thầy cô đang hết mình vì sự nghiệp giáo dục ở vùng cao.

 Hoàng Nhâm