Tỷ lệ học sinh giỏi, học sinh đạt giải tại các kỳ thi cấp tỉnh, cấp quốc gia có chuyển biến tích cực qua các năm học. Tỷ lệ học sinh thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng ngày càng cao. Yên Bái đã và đang giữ vững "thương hiệu” chất lượng giáo dục mũi nhọn và trở thành địa phương có "tên tuổi” trong các tỉnh phía Bắc. Giáo dục mũi nhọn đã tạo được sức bật góp phần tuyển chọn nguồn nhân lực tài năng cho tỉnh, cho đất nước.

Tỉnh Yên Bái xác định, giữ vững và nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn, ngoài sự quan tâm, huy động nguồn lực xây dựng cơ sở vật chất, bổ sung thiết bị, đồ dùng giảng dạy, học tập, không thể không nói đến đổi mới công tác quản lý, phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Đó là cơ sở cho sự phát triển bền vững. 

Để thực hiện mục tiêu đề ra, hàng năm, Sở GD&ĐT chỉ đạo các nhà trường xây dựng kế hoạch đẩy mạnh chất lượng giáo dục đại trà, nâng chất lượng đầu vào, đặc biệt là nâng cao tỷ lệ học sinh đỗ vào các trường đại học, cao đẳng và học sinh giỏi các cấp. Đối với trường có tỷ lệ học sinh đạt giải các cấp hàng năm cao như các trường: THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành (thành phố Yên Bái), THPT Chu Văn An (Văn Yên), Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh... đặc biệt là Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành đơn vị chịu trách nhiệm chủ yếu trong công tác tuyển chọn, bồi dưỡng các đội tuyển của tỉnh tham gia các kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia, Sở GD&ĐT đã chỉ đạo các nhà trường tập trung đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý trường học, quản lý công tác chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học, duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, coi trọng công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi.

Từ những định hướng đúng, chỉ đạo sát sao, thường xuyên kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm và sự cổ vũ, khích lệ, động viên kịp thời những người thầy tâm huyết, những học trò xuất sắc nên chất lượng giáo dục mũi nhọn của tỉnh những năm gần đây không ngừng được nâng lên. 

Nếu như năm học 2012 - 2013, toàn tỉnh có 917 học sinh đạt giải trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh, 108 học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia thì tới năm học 2016 - 2017, con số này đã lên tới 1.617 học sinh đạt giải các trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh, 223 học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Bên cạnh đó, tại các cuộc thi, giao lưu, hội thi cấp quốc gia do Bộ GD&ĐT tổ chức, tỉnh Yên Bái cũng có nhiều học sinh giành giải cao. 

Đặc biệt, Yên Bái đã có học sinh đoạt giải môn Vật lý kỳ thi Olympic quốc tế. Trong kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng hàng năm, Yên Bái luôn có học sinh đỗ thủ khoa các trường đại học hàng đầu cả nước. Đóng góp vào thành tích đáng tự hào trên có thể kể đến các gương mặt xuất sắc như các em: Nguyễn Quang Huy đoạt giải khuyến khích Olympic Vật lý khu vực Châu Á - Thái Bình Dương... Điều này khẳng định bước đi chắc chắn, đúng hướng của ngành giáo dục tỉnh trong công tác phát triển giáo dục mũi nhọn. 

Nhà giáo Ưu tú Trần Xuân Hưng - Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: "Bên cạnh sự quan tâm của tỉnh, ngành giáo dục đã tập trung kinh phí, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên cho việc bồi dưỡng học sinh mũi nhọn. Trong thời gian qua, ngành đã dành nhiều điều kiện bồi dưỡng, tập huấn kiến thức cho giáo viên như: bồi dưỡng giáo viên dạy tiếng Anh; tập huấn chuẩn kỹ năng kiến thức về tin học; tập huấn kỹ thuật biên soạn kiểm tra các môn: Hóa, Sinh, Sử... ở cấp tỉnh. Đồng thời, cử giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ do Bộ GD&ĐT tổ chức; tạo điều kiện cho giáo viên học thạc sỹ, tiến sỹ".

Cùng với đó, Sở GD&ĐT đã chỉ đạo và tổ chức nhiều cuộc thi, kỳ thi chọn học sinh giỏi các cấp. Việc tổ chức các cuộc thi nhằm phát hiện những học sinh xuất sắc, chuẩn bị đội tuyển tham gia các kỳ thi cấp khu vực và cấp quốc gia. Riêng trong năm học 2016 - 2017, Sở đã tổ chức 8  kỳ thi, cuộc thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh, thu hút hàng ngàn lượt học sinh tham gia. Ngoài ra, Sở chỉ đạo các trường học đẩy mạnh công tác ôn tập, bồi dưỡng học sinh giỏi để tham gia các cuộc thi, tạo cơ hội cho học sinh các cấp được cọ xát, nâng cao kỹ năng làm bài. 

Học sinh Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành tự nghiên cứu tại Thư viện nhà trường.

Có thể khẳng định, công tác phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi của tỉnh Yên Bái đã đi vào nề nếp và được xác định là nhiệm vụ thường xuyên, trọng tâm của các nhà trường. Nhiều trường đã có phương pháp ôn tập, bồi dưỡng cho học sinh phù hợp, đạt hiệu quả cao, tiêu biểu như các trường: THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành, Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh, THPT Chu Văn An, THPT Nguyễn Huệ, THCS Quang Trung, THCS Lê Hồng Phong (thành phố Yên Bái)… 

Kinh nghiệm cho thấy, Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành lựa chọn, phát hiện học sinh giỏi có tư chất tốt được thực hiện ngay từ lớp 10. Trong quá trình ôn luyện, nhà trường đầu tư nhiều tài liệu tham khảo, tổ chức thi khảo sát để nâng cao chất lượng học tập, rèn cho học sinh sự bình tĩnh, tự tin khi làm bài. 

Còn ở Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh, để rèn luyện cho học sinh kiến thức và kỹ năng khi hoàn thành bài thi, đã lựa chọn những giáo viên có trình độ chuyên môn phụ trách đội tuyển học sinh giỏi các môn. Bên cạnh đó, nhà trường thường xuyên tạo điều kiện để học sinh được thử sức bằng cách tổ chức các cuộc thi khảo sát cấp trường, tham gia các cuộc thi khối các trường THPT trong khu vực. 

Nhờ các trường đã có nhiều đổi mới trong công tác phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, nên khi tham gia các cuộc thi, số lượng học sinh đoạt giải và chất lượng giải ngày càng tăng. Kết quả, kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT các môn văn hóa năm học 2016 - 2017, toàn tỉnh có 26 thí sinh đoạt giải, tăng 6 giải so với năm học trước. Cuộc thi Khoa học kỹ thuật khối học sinh trung học cấp quốc gia, toàn tỉnh có 4/6 dự án tham gia đoạt giải, trong đó có 1 giải nhất, 2 giải nhì và 1 giải 3. Thành tích trên được đánh giá là cao nhất từ trước đến nay. 

Kết quả đạt được trong những năm gần đây, đặc biệt là trong năm học 2016 - 2017 đã khẳng định bước đi đúng hướng, vững chắc về công tác tuyển chọn, bồi dưỡng, đào tạo những "hạt nhân” từ cơ sở của ngành giáo dục. Đây cũng là kết quả của sự quan tâm, chăm lo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và nhân dân các dân tộc trong tỉnh; là sự năng động, sáng tạo của các nhà trường, của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cùng với  sự say mê học tập, sáng tạo không ngừng của các em học sinh. Kết quả đó được coi như "cú huých” quan trọng góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục mũi nhọn của tỉnh trong những năm tới.

Để nâng cao chất lượng học sinh giỏi trong thời gian tới, Sở GD&ĐT đã yêu cầu các trường cần tạo mọi điều kiện cho giáo viên, học sinh có năng khiếu được giao lưu học tập, bồi dưỡng. Bên cạnh đó, đội ngũ giáo viên bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng bộ môn phụ trách, khơi dậy cho học sinh sự say mê học tập và nghiên cứu khoa học, từng bước nâng cao chất lượng học sinh giỏi một cách toàn diện…