Bởi vậy, việc thực hiện Đề án "Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong đồng bào DTTS giai đoạn 2015-2025” theo Quyết định số 498 ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh rất được chú trọng.
UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định số 1911 ngày 29/9/2015 về Kế hoạch thực hiện Đề án "Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng DTTS giai đoạn 2015 - 2025” (thực hiện giai đoạn 1: 2016 - 2020).
Thực hiện Quyết định 1911 của UBND tỉnh, UBND các huyện, thị đã xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các đơn vị liên quan và UBND các xã, phường, thị trấn trên địa bàn triển khai thực hiện và lồng ghép thực hiện nhằm nâng cao nhận thức cho đồng bào DTTS kiến thức về hôn nhân, gia đình với các nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị góp phần giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT vùng đồng bào DTTS.
Triển khai Đề án, xã Lâm Giang (Văn Yên) được chọn thực hiện mô hình thí điểm, từ năm 2016 đến 2018.
Năm 2018, mô hình được nhân rộng tại xã Phúc Lợi (Lục Yên). Đây đều là những xã có tỷ lệ dân số là người DTTS cao. Các xã đã phối hợp chặt chẽ với Ban Dân tộc tỉnh (cơ quan chủ trì thực hiện Đề án) thực hiện các hoạt động tại các thôn thực hiện mô hình với nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, sát với thực tế để người dân dễ hiểu, dễ tiếp thu.
Theo đó, các đại biểu tham gia mô hình đều được tập huấn; các hình thức tuyên truyền, truyền thông về tác hại và hệ lụy của TH&HNCHT cũng như thực hiện không TH&HNCHT tại các xã này được thực hiện bằng nhiều hình thức: hội nghị, hội thảo cung cấp thông tin, pa nô, băng zôn, trên đài truyền thanh - truyền hình huyện và hệ thống loa phát thanh xã; tổ chức cho cán bộ xã và thôn của xã Lâm Giang tham gia đoàn công tác đi học hỏi kinh nghiệm về phòng, chống TH&HNCHT tại Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn. Đặc biệt là việc sửa đổi, bổ sung hương ước thôn bản với những nội dung liên quan đến thực hiện không TH&HNCHT tại các địa phương.
Cùng với hoạt động tại các xã mô hình, từ năm 2015 đến năm 2019, Ban Dân tộc tỉnh đã tổ chức 25 lượt đoàn đi kiểm tra chuyên đề và lồng ghép với nhiều cuộc đi kiểm tra triển khai thực hiện chương trình, dự án, chính sách dân tộc và các nhiệm vụ chuyên môn của cơ quan nhằm phát hiện sớm các trường hợp có nguy cơ TH&HNCHT trên địa bàn các huyện để kịp thời phối hợp với cấp ủy, chính quyền tuyên truyền, vận động, ngăn ngừa giảm tình trạng TH&HNCHT.
Ban cũng đã tổ chức hội nghị tập huấn truyền thông, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi trong hôn nhân cho 136 đại biểu là cán bộ huyện, xã, cán bộ chủ chốt các thôn, bản, người có uy tín trong cộng đồng và người dân của xã Quang Minh, Lâm Giang (Văn Yên) và Hồng Ca, Kiên Thành (Trấn Yên); phát gần 34.500 tờ rơi cho người dân tại các thôn có đông đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn tỉnh với nội dung: "Nói không với tảo hôn”, "Nói không với HNCHT” và những hậu quả, nguyên nhân, một số quy định của pháp luật liên quan đến TH&HNCHT.
Qua gần 5 năm triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh, tại các mô hình điểm, các cấp ủy đảng, chính quyền và các đoàn thể chính trị - xã hội đã nâng cao ý thức trách nhiệm và sát sao hơn trong công tác chỉ đạo, tuyên truyền vận động người dân; bước đầu nhận thức của người dân đã được nâng lên, góp phần giảm các vụ TH&HNCHT.
Tại Lâm Giang, nếu như giai đoạn 2011 - 2015 có 15 cặp tảo hôn thì từ năm 2017 đến hết tháng 2/2020 không còn xảy ra tình trạng TH&HNCHT. Tại xã Phúc Lợi, năm 2017 có 9 trường hợp tảo hôn đến năm 2018 chỉ còn 1 trường hợp, từ năm 2019 đến nay không còn trường hợp TH&HNCHT.
Trên phạm vi toàn tỉnh, HNCHT đã giảm. Số liệu thống kê cho thấy từ năm 2016 đến 2018 mỗi năm đều có 2 - 4 trường hợp thì trong năm 2019 và 2 tháng đầu năm không xảy ra trường hợp nào. Tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh có chiều hướng giảm rất tích cực, từ 472 trường hợp năm 2016 xuống còn 326 trường hợp năm 2019.
Tuy nhiên, tảo hôn vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cao xảy ra ở các xã có đông đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn các huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải và Văn Chấn. Chính bởi vậy, việc tiếp tục triển khai và tạo điều kiện thuận lợi từ các cấp, bộ, ngành Trung ương trong triển khai Đề án là rất có ý nghĩa đối với việc giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT ở địa phương. Những kinh nghiệm trong triển khai mô hình thí điểm và mô hình nhân rộng cũng sẽ là cơ sở để việc triển khai Đề án này được hiệu quả.
Thu Hạnh