Với trẻ em ở huyện vùng cao Trạm Tấu thì những ngày hè chính là khoảng thời gian các em dành để phụ giúp bố mẹ công việc gia đình. Tùy điều kiện của từng nhà mà các em có thể cùng đi lao động với người lớn hoặc lấy củi, rau lợn, chăn trâu, một số em thì ở nhà trông em, nấu cơm, chăn lợn, quét nhà...
Những ngày này đang vào mùa gặt lúa xuân nên trên tuyến đường từ xã Hát Lừu lên xã Xà Hồ không khó bắt gặp các trẻ em người Mông giúp bố mẹ trông em, chăn trâu, bò ngoài đồng để người lớn gặt lúa, nhiều em còn nhỏ chưa biết làm việc gì thì vui chơi thành từng tốp như: đùa nghịch, chạy nhảy ở các đống rơm sau khi đã tuốt sạch thóc hay tắm suối, chơi các trò chơi ở ven đường; nhiều em nữ thì rủ nhau đi lấy rau lợn giúp gia đình, mỗi người một gùi rau lợn trên vai từ nương về.
Em Giàng Thị May tâm sự: "Em hiện đang học lớp 7 và là con út trong nhà nên ngoài thời gian đi học ở trường thì em được phân công trông nhà làm việc nhà như: quét dọn vệ sinh nhà, sân, chăn gà, vịt, lợn, đi lấy rau lợn và cắm cơm tối. Các anh, chị của em thì ngoài giờ học ở trường về nhà là đi cùng bố mẹ đi làm ruộng, làm nương”.
Với đặc thù xã vùng cao, ở Xà Hồ gần như phần lớn trẻ em đều có ngày hè giống nhau. Phần vì cũng không có sân chơi, phần vì cuộc sống của nhân dân vùng cao vẫn còn khó khăn, thiếu thốn nên nhân dân vẫn còn mải lo lao động, sản xuất mưu sinh, chưa có thời gian cũng như điều kiện để đưa con cái đi vui chơi, giải trí hay tham gia các chương trình ngoại khóa, trải nghiệm ngày hè.
Ông Giàng A Sáy - Chủ tịch UBND xã Xà Hồ cho biết: "Xã Xà Hồ hiện có 637 hộ với 3.690 nhân khẩu, 99,7% dân số là người dân tộc Mông, sinh sống ở 7 thôn. Đời sống nhân dân vẫn còn gặp nhiều khó khăn vì kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất nông - lâm nghiệp và chăn nuôi nên hiện xã vẫn còn 457 hộ với 2.573 nhân khẩu thuộc diện hộ nghèo và 36 hộ với 227 nhân khẩu thuộc diện hộ cận nghèo.
Toàn xã hiện nay có tổng số trẻ em thanh thiếu niên, nhi đồng là 1.246 em. Do đặc thù đời sống và công việc ở vùng cao nên ngoài các buổi sinh hoạt do Đoàn Thanh niên xã tổ chức thì người dân ít có điều kiện cho trẻ đi tham gia các hoạt động ngày hè, trong đó các cháu nhỏ thì chủ yếu tự chơi ở nhà, cháu lớn thì phụ giúp gia đình những công việc vặt phù hợp với lứa tuổi là chính”.
Cũng giống như ở Xà Hồ, trẻ em ở các xã khác trên địa bàn huyện cũng đều có một kỳ nghỉ hè tương đồng với những công việc vặt phụ giúp gia đình để mưu sinh. Tại thôn Khấu Ly, xã Bản Mù, em Hờ A Của 14 tuổi, một trong nhóm 3 bạn đang chăn trâu bên ven đường chia sẻ: "Nhà em có 4 con trâu nên mấy năm nay cứ ngoài thời gian đi học ở trường, về nhà là em đều giúp bố mẹ đi chăn trâu. Chỉ những ngày trời mưa thì bố mẹ đi thay. Ở trên này, chúng em được đi chăn trâu từ nhỏ nên quen rồi cũng thấy bình thường. Trong những ngày nghỉ hè, đi chăn trâu có rất nhiều bạn còn vui hơn ở nhà”.
Để tạo thêm sân chơi cho trẻ em ngoài thời gian giúp bố mẹ công việc gia đình, đoàn viên thanh niên trong xã cũng đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức một số hoạt động sinh hoạt ngày hè cho trẻ em.
Anh Sùng A Lềnh - Bí thư Đoàn xã Bản Mù cho biết: "Ngay sau khi tiếp nhận thanh thiếu niên từ các trường cho nghỉ hè về, chúng tôi đã chỉ đạo các chi đoàn thôn chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức sinh hoạt hè 1 buổi/tuần và sắp xếp vào thời gian phù hợp với điều kiện thực tế của từng thôn để các em tham gia đầy đủ nhất. Về nội dung, ngoài các hoạt động văn nghệ, trò chơi dân gian, chúng tôi còn trang bị thêm về kỹ năng phòng chống đuối nước, tai nạn thương tích, tai nạn giao thông...”.
Anh Lò Văn Tuất - Phó Bí thư Huyện đoàn Trạm Tấu cho biết: "Hiện trên địa bàn huyện có 11.785 trẻ em ở lứa tuổi thanh thiếu niên và nhi đồng gồm: 3.368 em khối mầm non, 4.828 em khối tiểu học và 3.589 em là khối THCS; 5.543 em là đội viên, 4.070 em là thiếu niên và 3.153 em là nhi đồng. Song do là huyện vùng cao còn nhiều khó khăn về mọi mặt nên ngoài các hoạt động sinh hoạt hè do các tổ chức, đoàn thể tổ chức cho trẻ em thì chỉ có một phần trẻ em ở thị trấn Trạm Tấu và xã Hát Lừu - gần trung tâm huyện lỵ là có điều kiện để tham gia các hoạt động khác như: tập võ Karate, tập bơi, đá bóng, đánh cầu lông...
Để giúp trẻ em ở Trạm Tấu từng bước được tiếp cận, vui chơi, học tập trong những ngày hè theo đúng nghĩa vừa vui khỏe, an toàn, lành mạnh và bổ ích, rất cần sự vào cuộc từ gia đình, các cấp, các ngành và toàn xã hội”.
Châu Á
