Năm 2020 về trước, Tà Chơ, xã Kim Nọi, huyện Mù Cang Chải là bản tương đối phức tạp về ma túy. Cả bản có 74 hộ thì có tới 15 người nghiện ma túy. Tháng 9/2020, Công an xã đã tham mưu UBND xã thành lập mô hình "Tự quản về ma túy”.
Trưởng bản Tà Chơ - Lý A Tàng cho biết: Từ khi thành lập mô hình "Tự quản về ma túy” đến nay, bản đã phát hiện và cung cấp cho lực lượng chức năng nhiều thông tin có giá trị; kịp thời theo dõi, giúp đỡ, quản lý, giáo dục 5 người nghiện già yếu; giáo dục, giúp đỡ 6 người sau cai nghiện; hỗ trợ cung cấp thông tin cho Công an xã lập hồ sơ giáo dục, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với 8 người nghiện trong bản. Ngoài ra, các thành viên trong tổ tự quản thường xuyên tuyên truyền giúp người dân hiểu về tác hại của ma túy. Nhờ vậy, hiện nay ở bản Tà Chơ, không phát sinh người nghiện ma túy mới, các vụ việc phạm pháp liên quan đến ma túy giảm hẳn”.
Dào Xa là bản tập trung đông dân, thường xuyên xảy ra các vụ tranh chấp, mâu thuẫn trong nội bộ. Từ năm 2021 đến nay, tổ hòa giải của bản đã tham gia hòa giải 9 vụ tranh chấp đất đai, 5 vụ tranh chấp nguồn nước, 4 vụ mâu thuẫn cá nhân (trong đó, hòa giải thành công 8 vụ tranh chấp đất, cả 8 vụ tranh chấp nguồn nước và mâu thuẫn cá nhân).
Là "người trong cuộc" của một trong những vụ tranh chấp đất đai, ông Giàng A Súa, bản Dào Xa chia sẻ: "Trước đây, gia đình tôi với gai đình ông Giàng A Thành do chưa hiểu biết về pháp luật nên đã xảy ra tranh chấp đất sản xuất dẫn tới mâu thuẫn. Khi được các thành viên trong tổ hòa giải và cán bộ công an xã đến giải thích, làm rõ lịch sử nguồn gốc đất, 2 gia đình đã hiểu và tự hòa giải với nhau, tình làng nghĩa xóm tiếp tục được thắt chặt”.
Xã Kim Nọi hiện có 411 hộ, với 2.100 khẩu. Trước đây, khi chưa thành lập các tổ tự quản, tổ hòa giải ở cơ sở, xã gặp không ít khó khăn liên quan đến các vụ tranh chấp đất đai, khiếu kiện, mâu thuẫn nội bộ, ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
Đại úy Sùng A Thình - Trưởng Công an xã Kim Nọi cho biết: Từ những khó khăn trên, công an xã đã tham mưu với UBND xã chỉ đạo mỗi bản thành lập 1 tổ hòa giải, tổ tự quản. Khi các mô hình này đi vào hoạt động gắn với các phong trào của địa phương như xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư, Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn”.
Công an xã Kim Nọi thường xuyên giao ban để nắm bắt tình an ninh trật tự trên địa bàn
Đến nay, toàn xã Kim Nọi có 20 mô hình tự quản do mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên chủ trì với hơn 150 hộ thành viên tham gia; 4 tổ hoà giải ở 4/4 bản với 23 thành viên, hoạt động với đa dạng nội dung, song đều hướng tới giữ gìn nếp sống văn hoá, vệ sinh môi trường và giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Ông Hờ A Hừ - Chủ tịch UBND xã khẳng định: "Hoạt động của các mô hình tự quản và các tổ hoà giải ở xã Kim Nọi trong thời gian qua đã đóng góp tích cực trong việc hòa giải mâu thuẫn, mất đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Các tổ tự quản về an ninh trật tự đã thường xuyên tổ chức các buổi tuần tra ban đêm, nắm bắt tình hình an ninh trật tự trong khu dân cư; phát hiện và cung cấp các nguồn tin có giá trị giúp lực lượng công an ngăn chặn và xử lý kịp thời những vụ vi phạm pháp luật”.
"Cùng với đó, với những người có một thời lầm lỗi, các thành viên tổ tự quản của xã còn chủ động nắm bắt tâm tư tình cảm, vận động, cảm hóa, giáo dục, giúp họ sớm hòa nhập cộng đồng, động viên họ tích cực lao động sản xuất, vươn lên trong cuộc sống", ông Hừ nói.
Cùng với các mô hình tự quản, tổ hoà giải, trên địa bàn xã Kim Nọi còn có mô hình dòng họ tự quản hoạt động cũng rất hiệu quả. Tiêu biểu như các dòng họ Giàng, dòng họ Mùa, dòng họ Vàng, dòng họ Chang …
Các dòng họ đã tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, động viên các thành viên gia đình, dòng họ không vi phạm pháp luật để cùng nhau phát triển kinh tế. Một số nội dung cụ thể quy định trong dòng họ như: không để xảy ra khiếu kiện, mâu thuẫn, tranh chấp gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị và các vấn đề liên quan đến trật tự an toàn xã hội; trong gia đình, dòng họ có người lầm lỗi thì phối hợp với tổ hòa giải, cảm hóa, giáo dục. Từ những việc làm thiết thực, ý nghĩa, tình trạng con cháu vi phạm pháp luật của các dòng họ tự quản về an ninh trật tự đã giảm hẳn. Mỗi dòng họ, vì thế, đã trở thành một tổ tự quản, mỗi gia đình là một tổ hòa giải, góp phần giải quyết có hiệu quả những mâu thuẫn nảy sinh trong cuộc sống.
Phát huy hiệu quả các mô hình tự quản, tổ hoà giải ở cơ sở, từ năm 2021 đến nay, các tổ hòa giải trên địa bàn xã Kim Nọi đã hòa giải 57 vụ việc (trong đó hòa giải thành 52 vụ, 5 vụ đang tiếp tục); mô hình tự quản đã phát hiện, cung cấp 22 nguồn tin, trong đó có 14 nguồn tin có giá trị, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đặc biệt đóng góp cho kết quả phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, góp sức giữ gìn sự bình yên khu dân cư.
Văn Tuấn