Nhiều vướng mắc trong thực hiện cải cách tiền lương
Phát biểu tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về các nội dung cải cách tiền lương; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1-7-2024, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, cải cách chính sách tiền lương là một vấn đề lớn, hệ trọng, liên quan trực tiếp đến kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế và ảnh hưởng trực tiếp tới gần 10 triệu cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, người có công.
Đồng thời, cũng tác động trực tiếp tới khoảng 10 triệu đối tượng hưởng chính sách xã hội hiện nay và khoảng gần 15.000 lao động trong doanh nghiệp (nhà nước và tư nhân).
Do đó, khi triển khai Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương, Ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, Thủ tướng Chính phủ và Thường trực Chính phủ tổ chức 21 cuộc họp thảo luận kỹ lưỡng về các nội dung cải cách tiền lương; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1-7-2024.
Đồng thời, Thường trực Ban chỉ đạo đã tổ chức lấy ý kiến các ban, bộ, ngành, chuyên gia, nhà quản lý để hoàn thiện dự thảo báo cáo. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, việc bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương để xây dựng các mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong các bảng lương mới có nhiều bất cập. Điển hình như tương quan tiền lương mới chưa hợp lý giữa các đối tượng hưởng lương.
"Đối tượng thì được tăng cao trên 30%, đối tượng thì tăng dưới 5-7-15%, nhưng rất nhiều đối tượng tăng thấp hơn so với lương hiện hưởng. Đặc biệt là bảng lương đối với chức vụ và chức danh lãnh đạo", Bộ trưởng Bộ Nội vụ nói và nhấn mạnh đây là phát sinh lớn nhất.
Một vấn đề phát sinh khác, theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, là khi thay đổi cơ cấu quỹ phụ cấp (sẽ giảm 24% so với hiện nay) và bỏ phụ cấp thâm niên nghề đối với cán bộ, công chức, viên chức một số chuyên ngành (chỉ quy định đối với lực lượng vũ trang), phải sắp xếp lại nhiều chế độ phụ cấp hiện nay thành một chế độ phụ cấp mới nên kéo theo nhiều khó khăn.
"Những đối tượng chúng ta muốn quan tâm để bảo đảm tiền lương như giáo viên, y tế thì rất khó thực hiện. Vì lương hiện hưởng của những đối tượng này đang được hưởng phụ cấp rất cao. Nếu công tác ở vùng đặc biệt khó khăn thì phụ cấp còn cao hơn. Nhưng khi thực hiện theo cải cách tiền lương mới thì phải sắp xếp lại tất cả phụ cấp", Bộ trưởng nói.
Một bất cập nữa được Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chỉ ra là việc xây dựng vị trí việc làm. Dù đã triển khai xây dựng vị trí việc làm từ năm 2012 nhưng cũng còn nhiều khó khăn. Vừa qua, cả hệ thống chính trị đều gấp rút hoàn thiện và phê duyệt xong đề án vị trí việc làm nhưng nhìn chung chưa bảo đảm yêu cầu, chất lượng.
Hơn nữa, Bộ Chính trị cũng chưa ban hành được danh mục vị trí việc làm trong hệ thống chính trị, nên việc thiết kế và xây dựng vị trí việc làm, gắn với mô tả, khung năng lực của vị trí việc làm còn vướng mắc.
Trước những khó khăn trên, cuối cùng Chính phủ đã trình phương án thực hiện cải cách chính sách tiền lương theo lộ trình hợp lý, từng bước, thận trọng, chắc chắn, khả thi và hiệu quả.
"Rõ đến đâu chúng ta làm đến đấy, những gì khó khăn, vướng mắc, bất cập cần tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện, không cầu toàn, không nóng vội để bảo đảm ổn định, không xáo trộn", Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.
Sau năm 2026 lấy nguồn đâu để cải cách tiền lương?
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Chính phủ đã xác định rất rõ các nguồn để thực hiện cho chế độ tiền lương mới. Với việc tăng 30% mức lương cơ sở, theo tính toán của Bộ Tài chính, tổng nhu cầu kinh phí để điều chỉnh lương cơ sở tăng 30%, thực hiện tiền thưởng 10% quỹ lương cơ bản, điều chỉnh lương hưu và trợ cấp lũy kế 3 năm 2024 - 2026 tăng thêm là 913.300 tỷ đồng.
"Như vậy, kinh phí tăng so với phương án ban đầu đã báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ sáu 127.000 tỷ đồng”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết và thông tin, trong kỳ họp này sẽ đề xuất bổ sung thêm nguồn kinh phí này để thực hiện cải cách tiền lương cho năm 2024. Sang năm sau, tiếp tục đề xuất điều chỉnh, bổ sung thêm.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cũng khẳng định, Chính phủ bảo đảm được nguồn kinh phí cho cải cách chính sách tiền lương. Cụ thể, Chính phủ có tích lũy được 680.000 tỷ đồng và thời gian tới, tiếp tục nỗ lực để có thêm nhiều nguồn thu bảo đảm nguồn tiền cải cách tiền lương.
Người đứng đầu ngành Nội vụ cũng nhìn nhận, trong thời gian tới, nền kinh tế phục hồi sẽ góp phần tăng nguồn thu ngân sách; đồng thời phải kiềm chế được lạm phát. Chính phủ cũng đã lên các kịch bản rất chi tiết để vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa kiềm chế lạm phát và đồng thời bảo đảm nền kinh tế vĩ mô.
Trước băn khoăn, sử dụng hết nguồn tiền tích lũy để cải cách tiền lương trong 3 năm (2024 - 2026) thì sau năm 2026 lấy nguồn đâu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh, giai đoạn sau phải có những giải pháp quyết liệt mới bảo đảm nguồn tiền, trong đó thực hiện tiết kiệm chi, tăng thu ngân sách… Đồng thời, báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền để điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, để tạo cơ sở thực hiện cải cách chính sách tiền lương cho giai đoạn sau năm 2026.
(Theo QĐND)