Xác định nhiệm vụ cải cách tư pháp có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động xét xử, hàng năm, TAND huyện Trấn Yên luôn bám sát chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, chỉ đạo của TAND Tối cao và yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương. Trong xét xử các vụ án hình sự, Tòa án đã có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm nâng cao chất lượng truy tố, xét xử nghiêm minh cũng như sự khoan hồng của pháp luật đối với từng bị cáo, đảm bảo tính răn đe và phòng, chống tội phạm.
Những năm gần đây, án hình sự trên địa bàn huyện diễn biến phức tạp, chủ yếu là các tội danh như: trộm cắp tài sản; hủy hoại tài sản; tàng trữ, mua bán trái phép các chất ma túy... Năm 2024, Tòa thụ lý giải quyết 515/516 vụ, việc, tỷ lệ giải quyết đạt 99,81% (tăng 82 vụ, việc so với năm 2023).
Trong đó, án hình sự thụ lý giải quyết 34 vụ/59 bị cáo (giảm 3 vụ/16 bị cáo so với năm 2023) với các tội danh gồm: trộm cắp tài sản 7 vụ/10 bị cáo; hủy hoại tài sản 2 vụ/3 bị cáo; sản xuất, buôn bán hàng giả 2 vụ/4 bị cáo; tàng trữ trái phép chất ma túy 7 vụ/7 bị cáo; mua bán trái phép chất ma túy 3 vụ/3 bị cáo; vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ 6 vụ/7 bị cáo… Tỷ lệ giải quyết án đạt 100%.
Về án dân sự, Tòa thụ lý 26 vụ (giảm 13 vụ, việc so với năm 2023), hình thức giải quyết gồm: xét xử, ra quyết định 9 vụ, việc; đình chỉ 9 vụ, việc; công nhận sự thỏa thuận của các đương sự 8 vụ, việc.
Bà Nguyễn Hồng Phượng - Chánh án TAND huyện cho biết: "Trước khi đưa các vụ án hình sự ra xét xử, chúng tôi luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, thận trọng khi áp dụng pháp luật trong từng vụ án cụ thể, đánh giá đúng tính chất mức độ hành vi phạm tội để quyết định hình phạt. Do vậy, công tác xét xử luôn đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để oan sai bỏ lọt tội phạm và án quá hạn luật định. Việc tổ chức phiên tòa hình sự tiếp tục được đổi mới theo tinh thần Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị, đảm bảo tính uy nghiêm của phiên tòa, tính công bằng, dân chủ, công khai và minh bạch của pháp luật.
Bên cạnh đó, Tòa cũng tạo điều kiện để đảm bảo cho những người tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ hợp pháp của họ. Các phán quyết của Tòa án đều dựa trên kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa cũng như những người có quyền lợi liên quan. Do vậy, chất lượng xét xử các vụ án hình sự đáp ứng tốt các yêu cầu về cải cách tư pháp trong tình hình mới”.
Những năm gần đây, các vụ, việc về hôn nhân gia đình trên địa bàn huyện có chiều hướng tăng về số vụ và có diễn biến khá phức tạp. Năm 2024, Tòa án thụ lý 286 vụ, việc (tăng 39 vụ so với năm 2023). Hình thức giải quyết gồm: xét xử ra quyết định 73 vụ, việc; đình chỉ 55 vụ, việc; công nhận sự thỏa thuận của các đương sự 158 vụ, việc, tỷ lệ giải quyết đạt 100%.
Các vụ, việc về hôn nhân gia đình trên địa bàn huyện chiếm trên 70% vụ, việc, có độ tuổi từ 18 đến 35 với các nguyên nhân chính như: khi bước vào cuộc sống hôn nhân các cặp vợ chồng thiếu kỹ năng sống, chưa chuẩn bị kỹ về tâm lý, kinh tế, sức khỏe sinh sản dẫn tới nảy sinh mâu thuẫn; kinh tế khó khăn, nghề nghiệp không ổn định, thu nhập bấp bênh, sinh con sớm; người chồng lười lao động, thường xuyên sử dụng rượu, bia không quan tâm đến cuộc sống gia đình, nhiều trường hợp ngược đãi, bạo hành vợ, con; vợ, chồng sau khi kết hôn đi làm ăn xa ở ngoài tỉnh, cuộc sống có nhiều thay đổi nên muốn ly hôn… Để giải quyết loại án này, Tòa án đã kiên trì hòa giải phân tích pháp luật, thuyết phục có lý, có tình và được sự cảm thông, chia sẻ, rút kinh nghiệm, giúp nhiều cặp vợ chồng về đoàn tụ.
Để đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật sâu rộng đến quần chúng nhân dân, năm 2024, Tòa án đã đưa ra xét xử lưu động 4 vụ án hình sự tại 2 xã: Lương Thịnh và Hòa Cuông. Tòa cũng tổ chức 15 phiên tòa rút kinh nghiệm sau xét xử cho 4 thẩm phán và 3 phiên tòa trực tuyến. Qua đó, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ thẩm phán liêm chính, công tâm, vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sạch về đạo đức, tinh thông về nghiệp vụ. Bên cạnh đó, công tác tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo được tổ chức vào ngày 15 và 30 hàng tháng. Thông qua tiếp dân, Chánh án hoặc Phó Chánh án đã giải thích nội dung pháp luật; trình tự thủ tục; hạn chế đơn thư khiếu nại, tố cáo vượt cấp.
Thời gian tới, TAND huyện Trấn Yên phấn đấu giải quyết án hình sự đạt tỷ lệ 95% trở lên; các loại án dân sự 90% trở lên; tăng cường nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ thẩm phán, thư ký, hội thẩm nhân dân…, đáp ứng tốt yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.
Thạch Phong
