Nhìn bên ngoài, loại gạo này có màu vàng xỉn, bụng gạo bạc màu trắng đục, dễ mủn. Gạo dự trữ của Trung Quốc thường phải phun một số loại hoá chất để bảo quản khỏi nấm mốc và mối mọt, qua nhiều năm các loại hoá chất đó ngấm vào gạo nên có mùi  hôi khó chịu. Một số thương nhân Việt Nam mua loại gạo đã xát lại và cả loại chưa xát, thuê “cửu vạn” nhập lậu về Việt Nam để bán kiếm lời.

Bên Hà Khẩu – Trung Quốc, những cửa hàng bán loại gạo này tập trung dọc con phố nhỏ nằm sát ngay cửa khẩu, bên bờ sông Nậm Thi. Bà Dương Hậu Mỹ, chủ một cửa hàng ở đây cho biết có đủ các loại gạo, mua bao nhiêu cũng có, người buôn Việt Nam là bà Lưu, ở phường Cốc Lếu, thành phố Lào Cai là một chủ buôn lớn, thường lấy gạo ở đây, mỗi ngày từ 15- 20 tấn, rồi thuê “ cửu vạn” mang qua biên giới vào trong thành phố Lào Cai bán. Tư thương người Việt Nam thường nhập lậu loại gạo rẻ nhất là 2,7 nhân dân tệ/kg (khoảng gần 6.000đồng/kg), đem về xát lại cho trắng để bán hoặc trộn với gạo Việt Nam bán kiếm lời, mỗi kg gạo TQ kiếm lời từ 2- 4 nghìn.

Tại cửa khẩu Lào Cai và ở nhiều hàng bán gạo tại phố Cốc Lếu, gạo nhập lậu được vận chuyển và bày bán công khai, nhưng không thấy các lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát.

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Văn Tuân, Trưởng Chi cục kiểm dịch thực vật vùng 8 cho biết, đơn vị chỉ kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu theo lô hàng có mở tờ khai hải quan, để phát hiện bệnh dịch hại xử lý theo quy định, nên không có chức năng kiểm tra, bắt giữ gạo TQ nhập lậu, bày bán trong nội địa. Việc này là thuộc trách nhiệm của lực lượng quản lý thị trường Lào Cai, ông nói.

Tuy nhiên, trong khi việc buôn lậu gạo TQ quá hạn sử dụng vào nội địa ngày càng diễn biến phức tạp thì Chi cục quản lý thị trường Lào Cai ở ngay cửa ngõ biên giới lại rất chậm chạp và bị động trong việc kiểm soát thị trường để ngăn chặn gạo lậu bán trong nội địa.

Chỉ đến khi lực lượng quản lý thị trường Yên Bái, bắt giữ ô tô tải biển kiểm soát 24N- 4202 của Công ty TNHH Hoà Hằng ( phường Nam Cường, TP Lào Cai) vận chuyển lậu 9,7 tấn gạo TQ quá hạn sử dụng, và xe ô tô 89K-3946 của ông Vương Văn Thọ ( thị trấn Phố ràng, huyện Bảo Yên, Lào Cai) vận chuyển 12 tấn gạo TQ quá hạn sử dụng, tịch thu toàn bộ số gạo trên, thì Quản lý thị trường Lào Cai mới vào cuộc, bắt giữ một xe ô tô vận chuyển hơn 10 tấn gạo nhập lậu vào thành phố Lào Cai.

Khi một số phóng viên các báo trung ương đặt vấn đề tìm hiểu về vấn đề này, mặc dù đã được sự đồng ý của lãnh đạo Sở Thương mại- Du lịch, nhưng ông Nguyễn Văn Cường, Chi cục trưởng quản lý thị trường Lào Cai vẫn thoái thác không làm việc?   

Do chênh lệch giá nên gạo quá hạn sử dụng TQ vẫn đang tràn vào Lào Cai, vì vậy các ngành chức năng địa phương cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường lực lượng kiểm tra, kiểm soát, để bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng và ổn định thị trường nội địa.

(Theo NDĐT)