Đã qua 7 năm, huyện Văn Yên triển khai chiến lược dân số giai đoạn 2001-2010. Tuy còn gặp nhiều khó khăn đối với 13 xã vùng cao; người dân tộc thiểu số, đồng bào theo đạo Thiên chúa chiếm tỷ lệ cao; một số xã vùng cao giao thông đi lại khó khăn; trình độ dân trí thấp; còn một số hủ tục lạc hậu như: tảo hôn, đẻ tại nhà, thích con trai, đẻ nhiều con, song, được sự quan tâm của cấp uỷ Đảng, chính quyền và sự phối kết hợp tốt giữa các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội cùng với đội ngũ cán bộ chuyên trách, cộng tác viên dân số luôn nhiệt tình, có kinh nghiệm và thường xuyên được bổ sung tăng cường về số lượng, công tác dân số đã thu được nhiều kết quả khả quan.

Hệ thống dịch vụ CSSK/KHHGĐ đã được phổ biến đến người dân; việc triển khai kế hoạch thực hiện các chiến dịch truyền thông dân số trong những năm qua cũng được tổ chức với quy mô trên toàn huyện. Công tác tuyên truyền được sử dụng trên nhiều kênh thông tin: mít tinh, cổ động với quy mô lớn ở một số xã trọng điểm, tổ chức biểu diễn văn nghệ về chủ đề dân số KHHGĐ, tư vấn tại hộ gia đình, tư vấn nhóm ở thôn, bản; kẻ vẽ các bản tin, khẩu hiệu, cấp phát các tài liệu sách báo, tờ rơi đến người dân.

Đã có 100% xã, thị trấn tổ chức cung cấp dịch vụ KHHGĐ, đáp ứng nhu cầu của nhân dân hàng tuần, hàng tháng tại trạm y tế xã. Đồng thời, mỗi năm, Đội dịch vụ KHHGĐ của huyện tổ chức về xã 2 lần để cung cấp thông tin về Pháp lệnh Dân số và các biện pháp tránh thai hiện đại. Khẩu hiệu “Mỗi gia đình chỉ có một hoặc 2 con để nuôi dạy cho tốt”, được phổ biến thường xuyên, đã làm cho nhận thức của nhân dân về công tác dân số có nhiều tiến bộ... Qua đó, việc triển khai chiến lược dân số của huyện những năm qua đã đạt được những kết quả khả quan trong việc thực hiện mục tiêu giảm sinh và các biện pháp kế hoạch hoá gia đình.

Sau giai đoạn từ năm 1991- 2000, mức sinh trong toàn huyện đã giảm đáng kể, đạt 1%o. Bước sang giai đoạn 2001- 2007 tỷ suất sinh từ 15,74%o năm 2001 giảm xuống 15,48%o năm 2007, mỗi năm giảm sinh trung bình 0,04%o. Tỷ lệ sinh con thứ 3 từ 14% năm 2001 giảm xuống 13,1% năm 2007, trung bình mỗi năm giảm 0,15%. Tuy nhiên, từ tình hình thực tế có thể thấy, mục tiêu giảm sinh từ năm 2001-2005 Văn Yên đã đạt được, song trong năm 2006-2007 xu hướng sinh đẻ lại tăng.

Qua phân tích có thể thấy, việc tăng sinh trong 2 năm 2006- 2007 là hợp với quy luật của sự phát triển dân số tự nhiên, vì cơ cấu dân số của toàn huyện trẻ, dân số đông. Cùng với đó là số phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ lớn và số phụ nữ chưa có gia đình cũng cao, nên dù các hộ gia đình trong toàn huyện chỉ sinh từ 1 đến 2 con nhưng mức sinh cũng vẫn cao.

Để chiến lược dân số giai đoạn 2001-2010 thực sự đem lại hiệu quả góp phần thúc đẩy kinh tế của huyện phát triển thì công tác dân số tiếp tục cần nhiều giải pháp thiết thực. Đó là, việc duy trì hệ thống tổ chức bộ máy làm công tác dân số nhất là đối với tuyến xã, thôn, bản là rất quan trọng. Hiện nay, do tổ chức bộ máy làm công tác dân số đang có sự thay đổi, nên không chỉ đội ngũ chuyên trách và cộng tác viên thôn, bản mà ngay cả những người trực tiếp quản lý công tác dân số của huyện cũng có phần bi quan, chán nản, do đó ảnh hưởng rất lớn đến công tác chung.

Bên cạnh đó, công tác truyền thông cần được đầu tư tốt hơn; dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ phải tiếp tục được duy trì và tạo thuận lợi hơn nữa cho người dân tiếp cận và lựa chọn biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả; kinh phí cần được tăng cường, đầu tư cho các hoạt động tuyên truyền vận động, các chế độ khuyến khích cho các đối tượng thực hiện biện pháp tránh thai, nhất là đối với đồng bào vùng cao, vùng khó khăn...

Ngọc Sơn