Tai nạn là một sự kiện xảy ra bất ngờ ngoài ý muốn do một tác nhân bên ngoài gây nên các tổn thương, thương tích cho cơ thể về thể chất hay tâm hồn của nạn nhân. Tai nạn thương tích (TNTT) đang là mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới mỗi năm trên thế giới có khoảng hơn 5 triệu người tử vong do TNTT chiếm 9% số ca tử vong trên toàn thế giới và là 8 trong 15 nguyên nhân chính dẫn đến tử vong ở người trong độ tuổi từ 15 đến 29 có liên quan đến thương tích và bạo lực. Cứ mỗi ca tử vong do TNTT ước tính có hàng chục người nhập viện, hàng trăm ca cấp cứu và hàng ngàn người cần chăm sóc y tế.

Theo dự báo, trong vài thập niên tới gánh nặng do tai nạn thương tích gây ra sẽ ngày càng gia tăng nhất là ở các nước chậm phát triển, vì đây là những quốc gia còn thiếu sự nỗ lực cũng như các phương tiện dịch vụ chăm sóc, điều trị y tế và phục hồi chức năng có chất lượng tốt. TNTT có thể xem là một trong những nguyên nhân gây tổn thất kinh tế quốc dân và là gánh nặng cho gia đình, cộng đồng. Chính phủ nhiều nước hiện nay đang quan tâm xây dựng chiến lược quốc gia về phòng chống TNTT, nhằm giảm thiểu đến mức thấp nhất số ca TNTTvà hạn chế đến mức tối đa những hậu quả do TNTT gây ra.

Trước tình hình đó, ở Việt Nam năm 2001 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 97/2001/QĐ-TTg ngày 27.12.2001 ban hành Chương trình quốc gia về phòng chống tai nạn thương tích từ 2002 – 2010. Một trong những ưu tiên chính của chương trình, đó là đảm bảo cung cấp trang thiết bị và vật dụng y tế cơ bản, tăng cường chiến lược phòng chống thông qua sự phối hợp liên ngành, vận động có hiệu quả chính sách hướng về cộng đồng, huy động sự tham gia của các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương.

Ngành y tế với lĩnh vực y tế công cộng và chăm sóc sức khỏe giữ vai trò trọng tâm bảo đảm chăm sóc y tế và hỗ trợ nạn nhân, đồng thời triển khai các mô hình y tế công cộng phòng chống TNTT. Từ đó đến nay, công tác phòng chống TNTT đã được sự quan tâm đầu tư của Chính phủ, các địa phương và một số tổ chức quốc tế như: UNICEF, WHO, SIDA... bước đầu đã đạt được một số kết quả, tuy nhiên còn khá khiêm tốn, chưa thực sự mang lại hiệu quả rõ rệt trong công tác phòng chống TNTT.

Theo báo cáo của Dự án phòng chống TNTT – Cục Y tế dự phòng thuộc Bộ Y tế, mỗi ngày có hơn 20 trẻ em tử vong do TNTT, cùng với đó thì có rất nhiều trẻ em bị thương tật, tổn thương tâm lý vĩnh viễn. TNTT ở Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng và là nguyên nhân hàng đầu chiếm khoảng 75% số ca tử vong ở trẻ em, trong khi đó tử vong do các bệnh truyền nhiễm chỉ chiếm 12% và bệnh mạn tính là 13%. Các TNTT thường gặp ở trẻ em Việt Nam là TNGT, bỏng, ngộ độc, chết đuối, ngã cao, điện giật...

Ở Yên Bái, tình hình TNTT cũng đang có chiều hướng gia tăng nhất là tai nạn giao thông. Chỉ tính riêng trong năm 2007, theo số liệu thống kê chưa đầy đủ các trường hợp TNTT đến khám và điều trị tại các bệnh viện là 11.772 trường hợp, tử vong do TNTT 132 ca, trong đó tai nạn giao thông 4543 ca chiếm 38,6%. Những con số trên nói lên một thực trạng đáng báo động về những tai họa đang đe dọa sức khỏe và sinh mạng của con người. Đồng thời, đòi hỏi xã hội, bằng những hành động cụ thể nhằm làm giảm nguy cơ, hạn chế các tai họa tiềm ẩn, phát triển các dịch vụ chăm sóc y tế để giảm thiểu đến mức thấp nhất những hậu quả do TNTT gây ra.

Theo các chuyên gia, để góp phần giảm thiểu tai nạn thương tích cho trẻ em, trong thời gian tới Nhà nước cần sớm nghiên cứu, xây dựng và ban hành văn bản có giá trị pháp lý cao về phòng chống TNTT trẻ em. Những quy định về tiêu chuẩn, chất lượng công trình xây dựng riêng cho trẻ em như trường học, nhà trẻ, công viên... phải được thiết kế, xây dựng phù hợp dành cho trẻ, trong lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng cũng cần xây dựng những tiêu chuẩn về chất lượng, kích cỡ có tính đến đối tượng là trẻ em, an toàn đồ chơi trẻ em... Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp nữa công tác phổ biến những quy định pháp luật về phòng, chống TNTT trẻ em.

“Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai...”, hãy dành tất cả những gì tốt đẹp cho trẻ, nhưng trước hết hãy xác định, phòng chống TNTT cho trẻ em không chỉ là trách nhiệm chung của cộng đồng mà còn là trách nhiệm, tình cảm riêng của mỗi cá nhân chúng ta, các cấp các ngành cần chủ động đưa chương trình hành động phòng chống TNTT trẻ em đi vào cuộc sống. Hy vọng, trong thời gian tới với sự nỗ lực của cộng đồng và các cơ quan chức năng, sẽ bớt đi thật nhiều những nỗi đau thể xác và tinh thần cho trẻ em vì TNTT.

TNTT là kẻ thù luôn đe dọa và làm ảnh hưởng tới cuộc sống của mọi người nhưng nếu chúng ta ai cũng có ý thức tự bảo vệ mình và bảo vệ mọi người thì dù đó không phải là vấn đề nhỏ dễ thực hiện, song với sự giúp đỡ và nỗ lực có hệ thống và hợp tác, tin rằng chúng ta sẽ thực hiện việc phòng tránh TNTT ngày càng hiệu quả hơn.

 Nguyễn Như Lý