Để góp phần thực hiện các mục tiêu về dân số - kế hoạch hoá gia đình (DS/KHHGĐ, hàng năm MTTQ các cấp đều có chương trình phối hợp thực hiện giữa Uỷ ban Dân số, gia đình & Trẻ em (nay là Chi cục Dân số),  lồng ghép với 6 nội dung cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”. Đưa chương trình dân số vào nội dung cuộc vận động với mục tiêu phấn đấu khu dân cư không có cặp vợ chồng sinh con thứ 3; bảo đảm tỷ lệ phát triển dân số dưới 2%; mọi trẻ em đều được tiêm chủng đúng lịch, giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi xuống còn 24,7%...

Hàng năm MTTQ phối hợp  mở lớp tập huấn tại các vùng có mức sinh cao, phối hợp với các tổ chức thành viên như triển khai, lồng ghép vào các hoạt động của tổ chức Mặt trận nhằm mở rộng các hình thức tuyên truyền vận động các tầng lớp nhân dân nâng cao nhận thức về chính sách dân số và công tác DS/KHHGĐ. Bồi dưỡng nâng cao hiểu biết kiến thức, thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi, chăm sóc sức khoẻ sinh sản, các biện pháp tránh thai. Năm 2008 đã tổ chức hai điểm chỉ đạo tại xã Suối Bu (huyện  Văn Chấn), xã Tân Lĩnh (huyện Lục Yên).

Từng bước làm thay đổi hành vi theo hướng tích cực, đặc biệt là trong các dân tộc, tôn giáo, vượt qua rào cản của tập tục, định kiến và chuyển đổi theo hướng xây dựng gia đình ấm no bình đẳng. Ngoài ra, MTTQ và các tổ chức thành viên của Mặt trận các cấp đã tham gia phối hợp tiến hành triển khai các chiến dịch truyền thông kết hợp với dịch vụ KHHGĐ đến các khu dân cư, tổ chức ký cam kết gia đình, thôn, bản không có người sinh con thứ 3.

Mỗi tổ chức thành viên xây dựng các mô hình tuyên truyền vận động có hiệu quả về DS/KHHGĐ như: Hội Phụ nữ với mô hình “Chị em giúp nhau phát triển kinh tế xoá đói giảm nghèo, nuôi con khoẻ, dạy con ngoan, không sinh con thứ 3”; Hội Nông dân với mô hình "Gia đình nông dân 6 chuẩn mực"; Đoàn thanh niên với  “Câu lạc bộ gia đình trẻ”;  “Tiền hôn nhân”... Trong quá trình tuyên truyền đã lấy gương người thực, việc thực để thuyết phục.

Đồng thời, những vướng mắc phải tìm hiểu kỹ để giải quyết kịp thời nhằm giải toả những ràng buộc, từ đó giúp cho người dân chuyển đổi nhận thức và hành vi trong việc thực hiện sinh sản. Đặc biệt, trong năm qua, MTTQ đã phát huy được vai trò tích cực của các già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, các chức sắc tôn giáo, những người có uy tín trong cộng đồng tham gia tuyên truyền giáo dục động viên con cháu tham gia thực hiện chương trình DS/KHHGĐ. Mặt trận đã cụ thể hoá nội dung công tác dân số thành tiêu chí cụ thể trong cuộc vận động để tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện.

Khu dân cư đạt khu dân cư tiên tiến  phải là khu dân cư không có người sinh con thứ 3, các cặp vợ chồng trong diện sinh đẻ phải đến dịch vụ sức khoẻ sinh sản; trẻ em phải thực hiện tiêm chủng mở rộng; thực hiện tốt công tác bình đẳng giới... Kết quả đã có 250 khu đạt tiêu chuẩn không có người sinh con thứ 3. Đặc biệt, có nhiều khu dân cư liên tục nhiều năm liền không có người sinh con thứ 3 như: khu dân cư Đồng Danh xã Báo Đáp (huyện Trấn Yên), khu dân cư Tiên Yên, xã Yên Phú (huyện Văn Yên), khu dân cư Tân Trung II phường Minh Tân (thành phố Yên Bái).

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền vận động, truyền thông thay đổi hành vi về dân số sức khoẻ sinh sản sẽ đạt hiệu quả cao hơn nữa nếu MTTQ và các tổ chức thành viên các cấp tích cực phối hợp với các ngành, tổ chức chương trình tập huấn cho cán bộ MTTQ và các đoàn thể ở cơ sở. Tăng cường công tác tuyên truyền vận động tại cơ sở, đối với những vùng đồng bào dân tộc thiểu số gắn với việc lồng ghép tiếng địa phương để tuyên truyền, vận động thì hiệu quả sẽ cao hơn. Song song với việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản, Mặt trận và các tổ chức thành viên sáng tạo trong việc tổ chức các hội thi  đưa kiến thức dân số - sức khỏe sinh sản đến với nhân dân.

Phát huy uy tín của già làng, trưởng bản, người có uy tín, có tác dụng lớn trong việc nâng cao chất lượng dân số. Cán bộ MTTQ phải thường xuyên lồng ghép nội dung dân số -sức khỏe sinh sản trong sinh hoạt khu dân cư, đưa tiêu chí dân số - sức khỏe sinh sản vào việc bình xét gia đình văn hoá, khu dân cư tiên tiến trong cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, từ đó đã góp phần giảm tỷ lệ tăng dân số trên địa bàn, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân...

Phí Yến