Trên thực tế thành phố Yên Bái là địa bàn có nhiều nhất các vụ án hình sự liên quan đến các tệ nạn xã hội. Chính vì thế Thi hành án thành phố Yên Bái có đến 80% án tồn là án hình sự. Khi đó đối tượng phải thi hành án đều là những phạm nhân đang chấp hành án phạt tù. Người thì gia đình đã bỏ mặc, người thì vợ con ly tán, hoặc có còn gia đình thì gia đình họ cũng đã trở nên khốn khó, tài sản hầu như không còn gì đáng giá sau khi tất thảy đã biến thành khói thuốc, hay nướng vào những canh bạc đỏ đen... Nhiệm vụ của cán bộ thi hành án bởi thế càng khó khăn hơn. Có khi chỉ đơn giản là thi hành án một vụ án dân sự ly hôn, tranh chấp tài sản cũng đầy những trở ngại và phức tạp.

Nổi cộm trong thời gian gần đây là vụ Vũ Ngọc Hân - thôn 4 xã Hợp Minh (thành phố Yên Bái). Đây chỉ đơn thuần là giải quyết án dân sự sau ly hôn. Toà án nhân dân huyện Trấn Yên đã giải quyết cho anh Vũ Ngọc Hân và chị Phạm Thị Huệ, ở thôn 4, xã Hợp Minh, huyện Trấn Yên (nay thuộc thành phố Yên Bái) được ly hôn. Tuy nhiên việc chia tài sản đất và nhà ở sau ly hôn dù đúng pháp luật nhưng quá trình thi hành án lại không hề đơn giản. Chấp hành viên đã vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía gia đình anh Hân.

Hai vợ chồng Hân - Huệ lấy nhau năm 2003, được bố mẹ anh Hân cho 730 m2 đất ở và đất sản xuất, năm 2005 họ đã làm sổ đỏ đứng tên hai vợ chồng. Khi vợ chồng anh Hân chị Huệ làm thủ tục ly hôn, ông Mão (bố đẻ anh Hân) đã đòi lại toàn bộ diện tích đất đã cho vợ chồng con trai. Tuy nhiên theo quy định của pháp luật chị Huệ được quyền hưởng một phần tài sản chung vợ chồng có sau kết hôn.

Theo đúng pháp luật, Toà án nhân dân huyện Trấn Yên đã xử chị Huệ và anh Hân mỗi bên nhận một 1/2 diện tích đất ở và đất sản xuất. Ông Vũ Văn Mão đã làm đơn kháng cáo, vụ án đã được Toà án tỉnh xử phiên phúc thẩm. Song yêu cầu về việc đòi quyền sử dụng thửa đất có diện tích 730m2 đã cho anh Hân chị Huệ của ông Mão bị bác và giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Quá trình thi hành án hai bên không đạt được sự thoả thuận, trước đây, Thi hành án huyện Trấn Yên đã phải tổ chức cưỡng chế song không thành. Gần đây, Thi hành án Thành phố Yên Bái cũng không thực hiện được việc cưỡng chế khi số người chống đối đông và hung hãn. Trong khi đó chính quyền địa phương lảng tránh, lực lượng bảo vệ Hội đồng cưỡng chế không kiên quyết, cũng không có biện pháp bảo vệ cho thành viên Hội đồng cưỡng chế làm nhiệm vụ.

Ông Nguyễn Huy Toán - Trưởng Thi hành án thành phố cho rằng: Nếu như không hoãn việc thi hành án mà kiên quyết làm sẽ không lường hết được điều gì sẽ xảy ra. Trên thực tế, quá trình thi hành án phụ thuộc nhiều vào các yếu tố giải quyết trước đó của toà, việc xem xét các điều kiện thực tế khi xét xử cũng là điều kiện để việc tổ chức thi hành án có tính khả thi và dễ trong quá trình giải quyết...

Đó mới chỉ là một trong số rất nhiều những vụ việc phức tạp mà cán bộ thi hành án thành phố phải đương đầu. Để nhiệm vụ của cán bộ thi hành án luôn được "thuận buồm xuôi gió" quả không đơn giản, song sẽ thuận lợi hơn nhiều nếu có được sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ và ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là chính quyền cơ sở và nhân dân trên tinh thần hiểu biết và tuân thủ pháp luật.

Hiện Thi hành án thành phố có 18 biên chế, trong đó có 6 chấp hành viên, phần lớn đều là cán bộ trẻ, có trình độ đại học, cùng với các giải pháp như tập trung giải quyết án theo yêu cầu, các án xét, miễn giảm hay phối hợp chặt chẽ với các trại giam để thực hiện thi hành án... là điều kiện quan trọng để Thi hành án thành phố phấn đấu hoàn thành kế hoạch giao trong năm.

 Ngọc Tú