Qua công tác thẩm định hồ sơ khen thưởng thường xuyên và khen thưởng thành tích tổng kết phong trào thi đua yêu nước năm 2008 của các đơn vị, địa phương trình đề nghị tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng thuộc thẩm quyền các cấp, thấy rằng, phần lớn hồ sơ không đủ các căn cứ, tiêu chuẩn theo qui định của Luật Thi đua - Khen thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành, tuyến trình khen chưa đúng. Do đó, những tập thể, cá nhân được đề nghị tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng phải làm đi làm lại hồ sơ nhiều lần, gây lãng phí thời gian, dẫn tới việc khen thưởng không kịp thời, ảnh hưởng không tốt tới phong trào thi đua.

Điều 80 của Luật Thi đua - Khen thưởng qui định thẩm quyền của thủ trưởng cơ quan, tổ chức thuộc ban, ngành, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc các doanh nghiệp Nhà nước; thủ trưởng các cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp tỉnh, chủ tịch UBND cấp huyện quyết định tặng danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cấp cơ sở”, “Lao động tiên tiến”, “Chiến sỹ tiên tiến”, “Tập thể lao động tiên tiến”, “Đơn vị tiên tiến” và giấy khen.

Đây là tiêu chuẩn đầu tiên làm căn cứ để xét và đề nghị tặng thưởng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cao hơn. Song hiện nay, nhiều đơn vị, địa phương chưa thực hiện đúng thẩm quyền theo qui định; không căn cứ vào hình thức, đối tượng, tiêu chuẩn khen thưởng, tiêu chuẩn danh hiệu thi đua được qui định tại Điều 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31 của Luật Thi đua - Khen thưởng (Qui định về danh hiệu thi đua, tiêu chuẩn danh hiệu thi đua); mục 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 Chương III Luật Thi đua - Khen thưởng (Qui định về hình thức, đối tượng, tiêu chuẩn khen thưởng); Điều 83 Luật Thi đua - Khen thưởng, Điều 53 Nghị định 121 (Quy định về thủ tục hồ sơ đề nghị và tuyến trình khen), Điều 10 Luật Thi đua - Khen thưởng (Qui định về căn cứ xét tặng danh hiệu thi đua, xét khen thưởng), các văn bản hướng dẫn thi hành để xét ra quyết định công nhận các danh hiệu thi đua, khen thưởng thuộc thẩm quyền cũng như khi đề nghị xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cao hơn thuộc thẩm quyền bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, lãnh đạo cơ quan, tổ chức ở Trung ương của đoàn thể, chủ tịch UBND cấp tỉnh; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; Chủ tịch nước. Đây là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng trên.

Để ghi nhận và biểu dương, tôn vinh kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc theo thẩm quyền các cấp, mỗi cá nhân, tập thể phải xây dựng kế hoạch thi đua phù hợp với kế hoạch thi đua chung của đơn vị, địa phương; hàng năm, thủ trưởng các cơ quan, tổ chức thuộc Bộ, ban, ngành, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc các doanh nghiệp Nhà nước; thủ trưởng các cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp tỉnh, chủ tịch UBND cấp huyện, thị xã, thành phố phải xét ra quyết định công nhận các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng thuộc thẩm quyền, đồng thời căn cứ điều kiện, tiêu chuẩn của từng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cao hơn để xét và đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng. Cụ thể như sau:

Đối với cá nhân: Xét và ra quyết định công nhận danh hiệu “Lao động tiên tiến” cho các cá nhân và lựa chọn những cá nhân tiêu biểu xuất sắc trong số những cá nhân đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” để xét ra quyết định công nhận danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở”; căn cứ vào tiêu chuẩn để lựa chọn những cá nhân có thành tích tiêu biểu xuất sắc trong số cá nhân có ba lần liên tục đạt danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” để đề nghị cấp có thẩm quyền tặng danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cấp Bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể Trung ương”; lựa chọn những cá nhân có thành tích tiêu biểu xuất sắc trong số những cá nhân có hai lần liên tục đạt danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cấp Bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể Trung ương” để đề nghị tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc”; lựa chọn những cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong số những cá nhân đạt hai lần liên tục danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” hoặc những cá nhân lập thành tích xuất sắc được bình xét trong các đợt thi đua theo đợt, theo chuyên đề do Bộ, ngành, địa phương phát động để đề nghị tặng “Bằng khen cấp Bộ, ngành, đoàn thể Trung ương”; lựa chọn những cá nhân đạt danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” liên tục từ 5 năm trở lên đã được tặng bằng khen cấp Bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể Trung ương hoặc những cá nhân lập thành tích đột xuất đặc biệt xuất sắc để đề nghị tặng “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ”; đối với các danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng khác của Nhà nước thực hiện theo Luật Thi đua – Khen thưởng.

Đối với tập thể: Xét và ra quyết định công nhận danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến” cho các tập thể, đồng thời căn cứ vào đối tượng, tiêu chuẩn để lựa chọn những tập thể tiêu biểu xuất sắc trong số những tập thể đạt danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến” để đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”; chỉ xét và đề nghị tặng “Bằng khen cấp Bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, tỉnh” cho các tập thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và hai lần liên tục đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” hoặc những tập thể lập thành tích xuất sắc được bình xét trong các đợt thi đua theo đợt, theo chuyên đề hàng năm do Bộ, ngành, địa phương phát động; lựa chọn những tập thể đã được tặng bằng khen cấp Bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể Trung ương đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc” liên tục từ ba năm trở lên, hoặc những tập thể lập thành tích đột xuất đặc biệt xuất sắc để đề nghị xét tặng “Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ”; đối với các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng khác của Nhà nước thực hiện theo Luật Thi đua - Khen thưởng.

Tuyến trình, thủ tục hồ sơ thực hiện theo Điều 83 Luật Thi đua - Khen thưởng, Điều 53 Nghị định 121/2005/NĐ-CP.

Năm 2009, năm then chốt trong việc thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp về phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2006-2010) và hướng tới Đại hội Thi đua Yêu nước lần thứ VIII, cần tiếp tục quán triệt nhiệm vụ chính trị của đại hội Đảng các cấp đồng thời khắc phục những thiếu sót, tồn tại và đẩy mạnh việc khen thưởng theo đúng Luật Thi đua - Khen thưởng, các văn bản hướng dẫn thi hành để nâng cao tác dụng động viên.

Dương Quốc Tiến - Phó giám đốc Sở Nội vụ Yên Bái