Lò Thị Vấn 18 tuổi thôn Chiềng Pằn hiện đang ở cùng với bố mẹ. Tuy chưa xây dựng gia đình nhưng em đã là mẹ của một bé gái hơn 1 tháng tuổi. Học hết lớp 10, Vấn xin nghỉ học để ở nhà giúp đỡ cha mẹ những công việc gia đình và chăm sóc cho các em. Nhìn Vấn lóng ngóng cho đứa trẻ ăn nhiều người không khỏi ái ngại. Trẻ hơn Vấn 2 tuổi, Lục Thị Phấn ở thôn Chiềng Pằn 2 mới bước vào tuổi 16 nhưng trông vẻ bên ngoài như người đã gần 30.

Từng là một học sinh có học lực khá, thi đỗ tốt nghiệp THCS và đỗ vào học tại trường cấp 3 của xã, Phấn đành gác lại bao ước mơ với một lý do “cái thai trong bụng đã hơn 2 tháng tuổi”. Đây không phải là những trường hợp hi hữu ở Gia Hội, theo ông Phạm Cao Nguyên – Trạm trưởng Trạm Y tế xã, năm 2008, xã có 14 trường hợp trẻ vị thành niên từ 16 - 19 tuổi mang thai và sinh con. Chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm 2009 cũng đã có 14 trường hợp trẻ vị thành niên mang thai. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên một phần bắt nguồn tập quán sinh hoạt của người người dân nơi đây.

Với một địa bàn rộng, dân cư đông, phân bố rải rác ở 8 thôn bản, lại là nơi thông thương hàng hóa giữa các vùng miền, đã kéo Gia Hội vào guồng quay của hội nhập kinh tế - văn hoá và cơ chế thị trường, khiến nhiều gia đình buông lỏng việc quản lý con em. Thiếu sự quản lý của gia đình, thiếu hiểu biết và nhận thức về tình bạn, tình yêu, giới tính, sức khoẻ sinh sản tuổi mới lớn đã khiến nhiều em gái đã trở thành những bà mẹ “bất đắc dĩ” ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”.

Cùng tham gia sinh hoạt trong một buổi do Đoàn thanh niên xã tổ chức mới thấy việc tuyên truyền công tác chăm sóc sức khoẻ sinh sản (SKSS) vị thành niên vị thành niên là điều hết sức quan trọng, vì hiện nay trên địa bàn xã rất thiếu những điểm sinh hoạt, vui chơi lành mạnh. Tìm đến các điểm sinh hoạt văn hoá - văn nghệ thì thiếu nhưng chỉ cần bước chân ra tới đường trục chính của xã thì có ngay năm ba quán điện tử với vô số những trò chơi giải trí và các loại hình phim ảnh khác hấp dẫn, kích thích trí tò mò, thích khám phá của lứa tuổi mới lớn nên các em rất dễ bị sa đà  vào vòng xoáy của tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật.

Theo chị Lò Thị Sỏi - Bí thư Đoàn xã thì hàng năm, Đoàn thanh niên xã thường xuyên phối hợp cùng các ban, ngành, đoàn thể tổ chức các hoạt động vui chơi cho thanh niên, song cũng chỉ là tuyên truyền chung chung về kiến thức tâm sinh lý tuổi mới lớn. Địa bàn rộng, đông dân cư, hơn nữa nhiều bạn trẻ học xong lại đi làm ăn xa, mỗi khi trở về địa phương mang theo lối sống mới, thậm chí có cả tệ nạn xã hội..., khiến cho công tác tuyên truyền, giáo dục trong giới trẻ càng trở nên khó khăn.

Ông Lò Pạu - Chủ tịch UNBD xã Gia Hội cho biết: “Hàng năm, xã có khoảng hơn 100 đối tượng thanh niên đi làm ăn xa, khi trở về địa phương mang theo những phong cách, lối sống mới. Hơn nữa, trong đời sống của đồng bào nơi đây vẫn còn nhiều hủ tục nên các em gái vô hình chung trở thành những nạn nhân của lối sống này. Xã đang rà soát, chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể trong xã cùng vào cuộc để tuyên truyền, nâng cao nhận thức về SKSS cho lứa tuổi vị thành niên, Tuy nhiên, vấn đề này cần có thời gian và phương pháp tuyên truyền đồng bộ mới mong đạt hiệu quả.

Để nâng cao nhận thức cho lứa tuổi vị thành niên về công tác chăm sóc SKSS,  Gia Hội cần quan tâm, đầu tư thích đáng, tạo cho các em những sân chơi lành mạnh, bổ ích, xây dựng những địa chỉ tin cậy để các em được giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm sống, học hỏi kỹ năng, kiến thức chăm sóc, tự bảo vệ mình và quan trọng hơn là các em gái cần được trang bị kiến thức cơ bản về SKSS vị thành niên. Đó là những việc mà Gia Hội cần phải làm ngay từ bây giờ để giảm thiểu tình trang trẻ em gái mang thai ở lứa tuổi vị thành niên.

Tân Thanh - Ngọc Hưng