Nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc ở các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn một cách bền vững, giảm khoảng cách phát triển giữa các dân tộc và giữa các vùng trong cả nước, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 07/2006/QĐ-TTg ngày 10/01/2006 về việc phê duyệt Chương trình Phát triển kinh tế, xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2006 - 2010 (Chương trình 135 giai đoạn II) và Quyết định số 20/2007/QĐ-TTg ngày 5/02/2007 về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2006 - 2010. Sau 3 năm thực hiện trên địa bàn tỉnh Yên Bái, Chương trình đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tạo sự chuyển biến về sản xuất, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất gắn với thị trường.

Để thực hiện một trong những mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, Chương trình135 giai đoạn II là: “Trên 95% người dân có nhu cầu trợ giúp pháp lý được giúp đỡ pháp luật miễn phí”, Sở Tư pháp Yên Bái đã chỉ đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh triển khai thực hiện công tác TGPL theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, Chương trình 135 giai đoạn II. Ngày 24/6/2009, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Yên Bái đã ban hành Kế hoạch số 15/KH-TGPL về phổ biến pháp luật chuyên đề và TGPL lưu động theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và Chương trình 135 giai đoạn II. Nội dung của Kế hoạch chú trọng đến các xã có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn.

Đến hết tháng 12 năm 2009, Trung tâm TGPL đã tổ chức TGPL lưu động tại 52 xã thuộc 08 huyện, thị xã có xã nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, Chương trình 135 giai đoạn II là các huyện: Yên Bình, Trấn Yên, Lục Yên, Văn Yên, Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn, thị xã Nghĩa Lộ. Đoàn TGPL lưu động đã thực hiện, tiếp nhận đơn đề nghị TGPL và trực tiếp giải đáp, tư vấn pháp luật các vụ việc vướng mắc về pháp luật cho 517 người nghèo, người dân tộc thiểu số tại các xã nghèo; tuyên truyền, phổ biến pháp luật về một số lĩnh vực như: đất đai, bảo vệ và phát triển rừng, phòng chống bạo lực gia đình và chính sách đối với người nghèo, người dân tộc thiểu số… phát tờ gấp pháp luật miễn phí về các lĩnh vực liên quan đến đời sống hàng ngày của người dân nói chung và người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng.

Trung tâm TGPL đã hướng dẫn ủy ban nhân dân các xã thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và Chương trình 135 giai đoạn II trên địa bàn tỉnh thành lập các câu lạc bộ TGPL. Năm 2009, đã có 126 câu lạc bộ TGPL được thành lập và đi vào hoạt động, tạo môi trường thuận lợi cho người dân sinh sống trong vùng tham gia sinh hoạt, trao đổi vướng mắc pháp luật, tăng cường khả năng tự giải quyết hoặc hỗ trợ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý ở địa phương. Để các câu lạc bộ mới thành lập hoạt động có hiệu quả, lãnh đạo và cán bộ Trung tâm TGPL đã trực tiếp hướng dẫn các địa phương thành lập các câu lạc bộ và hướng dẫn cách tổ chức sinh hoạt theo định kỳ về cả hình thức, nội dung sinh hoạt; hỗ trợ các câu lạc bộ về mặt kinh phí, tài liệu và tờ gấp pháp luật.

Trung tâm TGPL Nhà nước đã đặt bảng thông tin về trợ giúp pháp lý tại tất cả các xã có câu lạc bộ trợ giúp pháp lý mới thành lập. Đây là hoạt động cần thiết để người nghèo và người dân tộc thiểu số tại các xã đặc biệt khó khăn được biết về tổ chức TGPL và một số nội dung pháp luật có liên quan đến hoạt động TGPL; từ đó họ có thể xác định được quyền và nghĩa vụ của mình trong lĩnh vực TGPL và chủ động đến với Trung tâm để được TGPL miễn phí khi có nhu cầu.

Trong năm qua, hoạt động TGPL đã đạt được những kết quả nhất định, đáp ứng nhu cầu TGPL của những người thuộc diện TGPL sinh sống tại địa bàn các xã đặc biệt khó khăn, góp phần không nhỏ trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và hiểu biết pháp luật của người dân sinh sống tại các xã khó khăn. Thực tiễn cho thấy sự kết hợp giữa công tác TGPL với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, Chương trình 135 giai đoạn II là chính sách thích hợp để triển khai trong khi cả điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế, xã hội của tỉnh còn nhiều khó khăn.

Thời gian tới, Trung tâm TGPL sẽ tiếp tục chỉ đạo và hướng dẫn các câu lạc bộ TGPL tổ chức các buổi sinh hoạt đạt hiệu quả, phát huy tính thiết thực của câu lạc bộ đối với đời sống nhân dân trong vùng. Hoạt động TGPL lưu động sẽ tập trung vào các huyện có xã nghèo và tổ chức thêm một số đợt lưu động ngoài kế hoạch tại các xã thuộc vùng khó khăn, có điều kiện kinh tế - xã hội kém phát triển, trình độ dân trí thấp.

Hồng Sen