Hậu quả của thảm họa và di chứng CĐDC đã đè nặng lên bao gia đình, bao số phận của những người lính trở về sau chiến tranh bị nhiễm trong mình chất độc quái ác ấy. Hàng trăm ngàn người đã chết.  Hàng vạn người là con, là cháu của những cựu chiến binh song sự sống chỉ hiện hữu trên những hình hài dị dạng, những thân hình ốm yếu...

Mặc dù ở rất xa những vùng xảy ra cuộc chiến bị đế quốc Mỹ rải thứ chất độc chết người ấy, song hiện nay, thành phố Yên Bái vẫn có 346 người bị nhiễm CĐDC. Trong đó có 210 người trực tiếp tham gia kháng chiến và 136 người con của họ bị nhiễm CĐDC đang được hưởng chế độ, chính sách, 2 người không còn khả năng lao động và bị mất 81% sức khỏe, 110 người bị suy giảm khả năng lao động, 26 người không thể tự lực trong cuộc sống hàng ngày, 107 người bị giảm khả năng lao động và không tự chủ được các hành vi, 17/17 xã, phường của thành phố đều có nạn nhân CĐDC.

Địa phương có số nạn nhân nhiều nhất là phường Yên Ninh: 84 người. Không ít gia đình có tới 3-4 người bị nhiễm như ông Mai Quốc Chử và 1 con trai, 2 con gái ở tổ 20; ông Mầu Văn Ngõ và 2 con trai, 1 con gái ở tổ 10; ông Nguyễn Quang Luận và 2 con trai, 1 con gái ở tổ 26. Đau xót hơn khi di chứng CĐDC hằn sâu nỗi đau và để lại di chứng tới thế hệ thứ 3 của gia đình ông Phạm Ngọc Kiều ở thôn 5, xã Hợp Minh. Ông Kiều ngậm ngùi: “Do di chứng chất độc da cam nên vợ chồng con trai tôi tuy còn trẻ nhưng đành cầm lòng không dám sinh con nữa”.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có chính sách dành riêng cho nạn nhân CĐDC, đồng thời từng bước nghiên cứu, điều chỉnh hợp lý các mức trợ cấp thường xuyên. Nhiều hộ gia đình nạn nhân da cam đã nỗ lực cố gắng vươn lên, vượt qua khó khăn, phát triển kinh tế gia đình, làm giàu chính đáng.

Điển hình như gia đình các ông:  Lê Hồng Cường ở tổ 31 kinh doanh dịch vụ điện tử, ông Đinh Trọng Đức ở phố Tuần Quán khai thác cát sỏi (phường Yên Ninh), ông Nguyễn Công Quyết ở tổ 57, Đặng Văn Hưng tổ 76 (phường Nguyễn Thái Học) đầu tư chăn nuôi lợn thịt, bà Bùi Thị Thà thôn 3 (xã Giới Phiên) chăn nuôi gà.

Với nguồn vốn vay hạn hẹp không tính lãi, bình quân 2 triệu đồng/hộ từ Quỹ Bảo trợ nạn nhân CĐDC, các hộ đã sử dụng và phát huy hiệu quả, tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống gia đình. Cùng với chương trình hỗ trợ vay vốn, các tổ chức đoàn thể, các xã, phường, cụm dân cư còn quan tâm giúp đỡ, nhận bảo trợ các trường hợp nhiễm CĐDC có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Các cấp Hội chữ thập đỏ (CTĐ) thành phố ngày càng khẳng định vai trò nòng cốt trong các hoạt động nhân đạo ở địa phương, trong đó có hoạt động trợ giúp, thăm hỏi các nạn nhân CĐDC.

Những câu chuyện cảm động, những hoàn cảnh khó khăn cần trợ giúp được đề cập. Thông tin được truyền đi, gần như ngay lập tức Hội CTĐ thành phố nhận được những tấm lòng, những tình cảm của các nhà hảo tâm hồi âm lại. Tấm lòng tìm gặp tấm lòng. Tinh thần tương thân, tương ái và truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc được khơi dậy, phát huy và có sức lan tỏa trong cộng đồng. Đã thành thông lệ, những năm gần đây mỗi khi tết đến, xuân về và vào dịp “Tháng hành động vì nạn nhân CĐDC” từ 10/8 đến 10/9 hàng năm, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân có tấm lòng hảo tâm lại chung tay, góp sức xoa dịu nỗi đau da cam.

Tiêu biểu là Báo Yên Bái, Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Yên Bái, Công ty Xăng dầu Yên Bái, Công ty Điện lực Yên Bái... cùng nhiều nhà hảo tâm khác như bà Phạm Thị Vượng, Giám đốc Công ty TNHH Đại Vượng (phường Hồng Hà); bà Đặng Thị Tuyết, Giám đốc Công ty TNHH Bình An (phường Đồng Tâm); bà Phạm Hồng Thủy, Giám đốc Công ty TNHH Song Tin (phường Nguyễn Thái Học)… đã ủng hộ và tặng quà cho các nạn nhân CĐDC với tổng giá trị trên 100 triệu đồng/năm.

Đúng dịp kỷ niệm 50 năm thảm họa da cam Việt Nam (10/8/1961-10/8/2011), Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Yên Bái đã tới thăm và trao quà cho 14 nạn nhân CĐDC các xã: Hợp Minh, Giới Phiên và Phúc Lộc.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Công ty Xăng dầu Yên Bái tới thăm, trao quà cho 9 nạn nhân chất độc da cam của xã Hợp Minh đã bộc bạch: “Chỉ khi đến tận nơi, chứng kiến những hoàn cảnh, những số phận của nạn nhân CĐDC mới thấy sự chung tay, giúp sức của các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp là cần thiết vô cùng”.

Trong “Tháng hành động vì nạn nhân chất độc da cam năm 2011” và dịp kỷ niệm 50 năm thảm họa da cam Việt Nam, Hội CTĐ thành phố và các xã, phường sẽ vận động các nhà tài trợ, các cá nhân hảo tâm ủng hộ. Đồng thời tổ chức thăm và tặng quà cho hầu hết các gia đình nạn nhân CĐDC của thành phố.

Những việc làm thiết thực, hiệu quả đong đầy sự sẻ chia của những tấm lòng hảo tâm sẽ còn mãi với thời gian và có sức lan tỏa trong cộng đồng. “Nỗi đau da cam không của riêng ai” và cần lắm những trái tim nhân ái.

Hải Oanh