Bác sỹ Nguyễn Quang Chúy - Phó giám đốc Bệnh viện Nội tiết tỉnh cho biết: ĐTĐ Là căn bệnh rối loạn chuyển hoá carbonhydrat, gây tăng đường huyết mãn tính do thiếu hụt Insulin hoặc hoạt động của  Insulin ở mức độ khác nhau dẫn đến tăng đường máu gây nhiều biến chứng cấp tính và mãn tính. Ngày nay dưới tác động mạnh mẽ của nền kinh tế hội nhập, kéo theo sự thay đổi theo lối sống công nghiệp, làm giảm thiểu các hoạt động thể lực.

Yên Bái là tỉnh miền núi nghèo, tốc độ phát triển kinh tế, đô thị hoá diễn ra không đồng đều nên môi trường cho bệnh ĐTĐ chủ yếu tập trung ở vùng thấp, nơi thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố. Qua điều tra dịch tễ học năm 2001 và 2002 cho thấy, tỷ lệ người mắc bệnh ĐTĐ ở thị xã Yên Bái, nay là thành phố Yên Bái độ tuổi 30 - 64 là 3,01% và rối loạn chuyển hoá đường là 5,36%...

Trước năm 2007, số người mắc bệnh ĐTĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái (chủ yếu trong độ tuổi 30 đến 64) là 2,7%, năm 2010 tăng lên 3,6%. Đầu năm 2011 đến nay, qua điều tra tại 7/ 9 huyện, thị, thành phố trong tỉnh với tổng số khám là 3.297 lượt người, trong đó có 74 người mắc ĐTĐ và 351 trường hợp trong giai đoạn tiền ĐTĐ.

Bệnh ĐTĐ được phân làm 2 loại type 1 và type 2. Bệnh ĐTĐ type 1 chiếm khoảng 1 đến 2% bệnh nhân ĐTĐ, do cơ chế tự miễn dịch, cơ thể sản xuất ra tự kháng thể kháng lại, gây chết tế bào Beta của tụy gây nên. Những người mắc ĐTĐ Type 1 thường gặp ở người trẻ với những triệu chứng rầm rộ, liên tục, khi điều trị bắt buộc phải điều trị bằng thuốc Insulin nếu không rất dễ dẫn đến tử vong.

Bệnh ĐTĐ type 2 là bệnh di truyền đa gene thường gặp nhất chiếm trên 95% những người mắc ĐTĐ. Những người bị có độ tuổi chủ yếu trên 30 trở lên. Bệnh có sự tác động qua lại giữa yếu tố gene và yếu tố môi trường như thói quen ăn uống, vận động thể lực. Triệu chứng không rầm rộ, có thể vài tháng, vài năm tùy thuộc vào quá trình phát hiện ra bệnh… Biểu hiện của Type 1 và 2 tương đối giống nhau như: ăn nhiều hơn, uống nước nhiều, giảm cân nhanh và đi tiểu nhiều…

Chi phí cho phòng và điều trị bệnh ĐTĐ rất lớn, bình quân từ 400 đến 500 nghìn đồng/người/tháng, việc phát hiện và quản lý sớm bệnh ĐTĐ trong cộng đồng là rất cần thiết trên phương diện kinh tế cũng như như sức khoẻ của người dân Yên Bái.

Hiện nay, tại Bệnh viên Nội tiết tỉnh khi xét nghiệm bệnh nhân ĐTĐ có nhiều tiêu chuẩn như: đo lượng đường trong máu lúc đói, tức là sau ăn tối thiểu từ 8 giờ đồng hồ trở lên, bệnh nhân được xét nghiệm nếu có lượng đường lớn hơn hoặc bằng 7 mmol/l là mắc bệnh ĐTĐ. Hoặc biện pháp dung nạp đường máu sau 2 giờ khi uống 75g đường rồi làm xét nghiệm lại lượng đường trong máu, nếu lớn hơn hoặc bằng 11,1 mmol/l là ĐTĐ, còn từ 7,5 đến dưới 11 mmol/l là biểu hiện của tiền ĐTĐ…

Việc khám sàng lọc cho các đối tượng có nguy cơ là cần thiết, giúp phát hiện sớm bệnh nhân ĐTĐ có kế hoạch điều trị ngăn ngừa các biến chứng, đồng thời giúp những người có nguy cơ hiểu biết phòng và điều trị giảm tỷ lệ mắc bệnh. Bệnh ĐTĐ type 2 hoàn toàn có thể phòng và quản lý được. Những người mang yếu tố nguy cơ nếu được điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc chế độ ăn uống tập luyện phù hợp, thay đổi lối sống có khả năng tránh được mắc bệnh ĐTĐ.

Người bị ĐTĐ nếu được quản lý, điều trị tốt có chế độ ăn uống luyện tập phù hợp sẽ giảm hoặc chậm sự biến chứng của bệnh gây ra. Được biết, Bệnh viện Nội tiết tỉnh xét nghiệm ngẫu nhiên đã phát hiện trên 60% trường hợp bệnh nhân bị ĐTĐ mà không biết mình bị bệnh. Đây là một thực trạng đáng báo động về nguy cơ người bị ĐTĐ ngày một tăng tại Yên Bái.

Để người dân hiểu biết hơn về bệnh ĐTĐ và có các biện pháp bảo vệ hơn nữa sức khỏe của mình, thời gian tới, tỉnh cũng như các huyện, thị, thành phố cần tăng cường công tác đào tạo và củng cố mạng lưới chuyên khoa tuyến cơ sở; phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng làm tốt công tác truyền thông từ tỉnh, huyện đến tận xã phường nhằm giảm các yếu tố nguy cơ cao gây bệnh; đồng thời khám, quản lý và điều trị cho những người đã được phát hiện; giảm tỷ lệ người bệnh không được phát hiện trong cộng đồng; theo dõi và điều trị có hệ thống cho người mắc bệnh đã phát hiện theo phác đồ của Bộ Y tế; xây dựng triển khai và duy trì mô hình quản lý bệnh ĐTĐ trên phạm vi toàn tỉnh.

Ngọc Sơn