Chương trình tín dụng đối với học sinh, sinh viên (HSSV) theo Quyết định 157/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ được ban hành ngày 27/9/2007 là một chính sách lớn, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần tích cực nhằm đào tạo nguồn nhân lực. Ngay từ khi ra đời, Chương trình đã được đông đảo các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các hộ có hoàn cảnh khó khăn (HCKK) đón nhận như một giải pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo.

Đồng chí Nguyễn Thanh Hải - Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội (CSXH) Yên Bái cho biết: "Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, Chương trình tín dụng đối với HSSV là một chương trình gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai như: đối tượng thụ hưởng gồm nhiều thành phần, thời gian cho vay dài, trong quá trình thực hiện có nhiều thay đổi, chỉnh sửa về đối tượng, về mức vay, về quy trình thủ tục cho vay... ngay như đối tượng được vay vốn cũng đã có nhiều quy định như hộ nghèo, hộ có thu nhập bằng 150% hộ nghèo, hộ có khó khăn đột xuất… nên cấp cơ sở khi bình xét, xác nhận rất lũng túng. Mặc dù đã được điều chỉnh nhiều lần nhưng mức vay thấp chưa theo kịp tỷ lệ tăng giá, do vậy, số tiền vay hiện tại chưa thể trang trải đủ chi phí học tập cho HSSV. Một bộ phận HSSV ra trường chưa tìm được việc làm, chưa có nguồn trả nợ dẫn đến tiềm ẩn nợ quá hạn chương trình cũng đã là một cái khó".

Khó khăn là vậy nhưng thấy được ý nghĩa to lớn của Chương trình đối với sự nghiệp giáo dục - đào tạo và công cuộc xoá đói, giảm nghèo nên ngay sau khi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh đã có Văn bản số 1791 chỉ đạo Ngân hàng CSXH tỉnh và các ngành có liên quan tổ chức triển khai việc cho vay đối với HSSV có HCKK. Cùng với đó là sự vào cuộc có hiệu quả của các ngành có liên quan như: lao động - thương binh và xã hội, giáo dục và đào tạo và bốn tổ chức chính trị xã hội nhận uỷ thác với ngân hàng.

Để chính sách sớm đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, Ngân hàng CSXH tỉnh đã kịp thời tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ của mình cũng như các tổ chức đoàn thể, đẩy mạnh công các tuyên truyền thông qua các phương tiện truyền thông để người dân hiểu rõ hơn chính sách của Đảng và Nhà nước.

Với phương châm khi khách hàng có đủ điều kiện, hồ sơ, ngân hàng tổ chức giải ngân ngay, kể cả khi chưa đến ngày giao dịch tại xã theo lịch quy định, đảm bảo HSSV nghèo có tiền trang trải chi phí học tập kịp thời. Quá trình thực hiện Chương trình đều có đánh giá, nhận xét rút kinh nghiệm và điều chỉnh để phù hợp hơn với điều kiện thực tế. Quy trình, thủ tục cho vay là một thí dụ, ngân hàng CSXH đã cải tiến theo hướng đơn giản hóa, như: chuyển từ cho vay trực tiếp HSSV sang cho vay qua hộ gia đình, giải ngân qua thẻ ATM, giải ngân hoặc thu nợ tại các điểm giao dịch xã, tạo điều kiện thuận lợi cho người vay không phải đến ngân hàng giao dịch.

Sau 5 năm thực hiện Quyết định 157 của Thủ tướng Chính phủ (01/10/2007 - 30/9/2012), tổng dư nợ cho vay HSSV có HCKK là 220.823 triệu đồng với 13.542 hộ còn dư nợ, hàng chục trẻ mồ côi, hơn 2.000 học sinh con nhà nghèo và hàng nghìn con em hộ có thu nhập thấp ở khắp các huyện, thị trong tỉnh tiếp tục được học lên trung cấp, cao đẳng và đại học góp phần quan trọng tạo nguồn nhân lực cho quê hương. Tính đến thời điểm 31/7/2012, tổng dư nợ chương trình cho vay HSSV là 220.823 triệu đồng, số khách hàng còn vay trên 13 nghìn hộ với 16.067 HSSV.

Tại Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định 157 của Chính phủ, đồng chí Tạ Văn Long - Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng ban Đại diện Ngân hàng CSXH tỉnh Yên Bái đã đánh giá cao những kết quả đạt được, đồng thời yêu cầu ngân hàng CSXH, các ngành có liên quan và các địa phương cần phối hợp chặt chẽ tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình, đảm bảo 100% số hộ khó khăn có con theo học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề có nhu cầu đều được vay vốn.

Bên cạnh đó, tranh thủ kịp thời nguồn vốn từ Ngân hàng CSXH trung ương và nguồn vốn quay vòng để đáp ứng nhu cầu của chương trình trên địa bàn tỉnh; giải ngân kịp thời cho đối tượng vay vốn, đảm bảo không ảnh hưởng đến việc học tập của HSSV có HCKK; quản lý tốt dư nợ chương trình; tuyên truyền, đôn đốc hộ vay nộp gốc, lãi đúng hạn để tạo nguồn vốn quay vòng và phấn đấu giảm tỷ lệ nợ quá hạn chương trình xuống dưới 1%, đây được xem là những mục tiêu rất khó thực hiện đòi hỏi phải có sự nỗ lực của các cấp, các ngành và sự đồng thuận của nhân dân để Chương trình phát huy hiệu quả cao nhất, góp phần nâng cao nguồn nhân lực, đẩy nhanh công cuộc xoá đói, giảm nghèo.

 Lê Phiên