Thừa trai, thiếu gái

Năm 2011, tỷ lệ giới tính khi sinh của thành phố ở mức báo động, cao hơn rất nhiều so với tỷ lệ trung bình của cả nước, là 123,3 bé trai/100 bé gái. Năm 2011 và 8 tháng của năm 2012, tỷ số giới tính khi sinh có chiều hướng giảm song vẫn tiềm ẩn nguy cơ cao. Năm 2012, tỷ số giới tính khi sinh của thành phố dự báo là 118 bé trai/100 bé gái. Con số này sẽ còn cao hơn vào năm 2013 với tỷ lệ giới tính khi sinh được cảnh báo là 123 bé trai/100 bé gái, vượt xa quy luật sinh sản tự nhiên trung bình của cả nước khoảng 110 bé trai/100 bé gái.

Ông Nguyễn Trọng Long - Phó giám đốc phụ trách Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thành phố cho biết: “Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang xảy ra ở nhiều xã, phường trên địa bàn thành phố, tập trung vào các phường, xã trung tâm. Ở những địa bàn này, tình hình kinh tế - xã hội khá phát triển và thuận tiện hơn trong tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng cao nên người dân không khó khăn gì trong việc lựa chọn giới tính thai nhi theo ý muốn”.

Tại Bệnh viện Đa khoa thành phố, trong tổng số 708 ca đẻ và đẻ mổ 9 tháng của năm 2012, số bé gái sinh ra ít hơn bé trai tới cả chục bé. Bác sỹ Đỗ Cường Vượng - Phó trưởng Khoa Sản cho hay, việc lựa chọn giới tính khi sinh không chỉ xuất phát từ quan niệm “trọng nam” mà còn chịu ảnh hưởng khá nặng nề khi chọn lựa sinh con vào những năm đẹp của các gia đình.

Tại bệnh viện, tỷ lệ giới tính khi sinh chưa quá cao song đã cho thấy một sự chênh lệch đáng báo động. Tâm lý của các gia đình nhìn chung vẫn mong muốn sinh được con trai, nhất là với những gia đình đảm trách vai trò là trưởng họ, con trưởng hay con một. Do vậy, cần siết chặt các chế tài xử lý cũng như làm tốt công tác tuyên truyền, vận động cho nhân dân mới mong thay đổi được nhận thức.
                                           
Những hệ lụy…

Năm 2011, thành phố đã thành lập 15 mô hình can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Hiện tại, 17/17 xã, phường triển khai thực hiện mô hình này. Tuy nhiên, công tác tuyên truyền mới chỉ dừng ở mức hình thức do khó khăn kinh phí. Đặc biệt, chế tài cho việc thực thi một số điều của Pháp lệnh Dân số cấm các hành vi thông báo cho sản phụ biết giới tính của thai nhi qua bắt mạch, siêu âm, loại bỏ thai nhi vì giới tính… đã có song thực hiện lại không hề đơn giản.

Theo ông Nguyễn Trọng Long - Phó giám đốc phụ trách Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thành phố sẽ là quá khó để biết cơ sở y tế nào cung cấp thông tin về giới tính thai nhi khi hiện nay, các cơ quan dân số vẫn chưa có các trang thiết bị nghiệp vụ để theo dõi, ghi lại các vi phạm.

“Thực tế là ở đâu cũng diễn ra tình trạng chẩn đoán giới tính thai nhi trước sinh nhưng để “bắt tận tay” lại rất khó vì không ai dại gì ghi rõ trên phiếu siêu âm là con trai hay con gái mà chỉ nói giống bố hoặc giống mẹ. Thế nên rất khó để xử lý bằng pháp luật” - ông Long cho hay.

Một trong những giải pháp nhằm can thiệp giảm thiểu tình trạng này được đưa ra là tăng cường phối hợp tuyên truyền giữa ngành y tế với ngành giáo dục để đưa vấn đề giới tính vào chương trình sinh hoạt chuyên đề cho học sinh. Đặc biệt, cần thiết phải có sự tham gia của các đoàn thể, nhất là Đoàn thanh niên.

Bên cạnh đó, cần tăng cường lực lượng cộng tác viên cơ sở, ngoài việc tăng quy mô cần thiết phải duy trì và tập trung vào chất lượng. Điều quan trọng và có tính quyết định nhất vẫn là ý thức của mỗi người dân, mỗi gia đình trong việc sinh con tự nhiên.

Theo dự báo, nếu không kiểm soát tốt tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì rất có thể trong vòng 25 năm tới, hàng triệu thanh niên Việt Nam sẽ khó khăn trong việc kết hôn.       

Bác sỹ Vũ Loan Phương - Trạm trưởng Trạm Y tế phường Yên Ninh: Nếu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh không sớm có giải pháp khắc phục thì sẽ thêm nguy cơ khoét thêm “hố sâu” mất bình đẳng giới. Việc thiếu phụ nữ kéo theo các tệ nạn xã hội, nhất là nạn mại dâm, buôn bán phụ nữ gia tăng và khả năng người trẻ kết hôn sớm sẽ xảy ra phổ biến hơn.         Bác sỹ Đỗ Cường Vượng - Phó trưởng Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa thành phố: Kiểm soát vi phạm của các cơ sở y tế cung cấp thông tin giới tính thai nhi là điều rất khó. Trong hệ thống y tế Nhà nước, việc thực hiện quy định cấm cung cấp giới tính thai nhi được kiểm soát tốt hơn, còn đối với các cơ sở y tế tư nhân rất khó khăn trong thực hiện chế tài xử lý.

 Phạm Minh