Ngày 7.6.2008, lực lượng điều tra viên và trinh sát của PC15 phối hợp với Công an H.Bảo Yên (tỉnh Lào Cai) đã thực hiện lệnh bắt tạm giam đối với Lập và giải y vào TP.HCM.

Ngày 3.1.2008, Đội kiểm soát phòng chống ma túy - Cục Hải quan TP.HCM nhận được thông tin về một người tên Trần Văn Lập (quốc tịch Việt Nam, quê ở Hà Nội) có nhiều biểu hiện nghi vấn vận chuyển hàng cấm nhập cảnh từ Singapore trên chuyến bay SQ178 về Việt Nam qua sân bay Tân Sơn Nhất (xuất phát từ Nam Phi, quá cảnh tại Singapore). Khi tiến hành kiểm tra hành lý bằng máy soi thì phát hiện 5 sừng tê giác, trọng lượng khoảng 17,66 kg.

Sau khi được trưng cầu giám định, Phân viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) đã xác định 5 sừng tê giác trên là sừng của loại tê giác 2 sừng châu Phi. Trị giá toàn bộ lô hàng vi phạm theo giá tính thuế đối với hàng nhập khẩu không có hợp đồng thương mại của hải quan là gần 200 ngàn USD (tương đương hơn 3 tỉ đồng). Lập khai nhận: ngày 21.8.2007, y đã xuất cảnh đi Nam Phi với mục đích sang du lịch kết hợp săn bắn. Số sừng tê giác trên là do y mua, săn bắn được tại Nam Phi. Sau đó, y xuất trình 2 bộ giấy tờ của cơ quan chức năng ở Nam Phi cấp cho phép xuất khẩu 4 sừng tê giác - có được từ việc săn bắn - và 1 sừng còn lại do y mua của người dân địa phương nên không có hóa đơn chứng từ chứng minh.

Ngày 17.1.2008, Cục Hải quan TP.HCM đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự với tội danh "vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới" (nhưng chưa khởi tố bị can); đồng thời chuyển hồ sơ cho Công an TP.HCM tiếp tục điều tra theo thẩm quyền. Sau khi làm việc với cơ quan điều tra, Lập khai nhận thêm về danh tánh của mình cũng như việc săn bắn và nhập sừng tê giác về Việt Nam. Theo Lập, y hành nghề chụp hình tại bờ hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). Khoảng đầu tháng 5.2007, có một đồng nghiệp giới thiệu người quen để làm thủ tục sang Nam Phi săn tê giác. Tháng 8.2007, Lập đã bay đến Nam Phi và được một người tên là Tony đến đón và đưa về một trang trại tư nhân. Tại đây, mọi thủ tục săn bắt do Tony và chủ trang trại lo. Cụ thể, ngày 19.9.2007, Lập săn được 1 con tê giác trắng 2 sừng, giá 10.000 USD, sau khi săn được Lập chỉ lấy cặp sừng. 10 ngày sau, Lập đến trang trại khác và cũng bắn được một con tê giác tương tự, giá 10.000 USD và cưa lấy 2 sừng. Ngoài ra, Lập mua thêm 1 sừng tê giác của chủ trang trại này với giá 2.000 USD.

Tuy nhiên, theo Cơ quan CSĐT, mặc dù Lập có giấy phép xuất khẩu của Nam Phi cấp (chưa xác định được thật hay giả) nhưng y không làm thủ tục nhập khẩu mẫu vật săn bắn theo đúng quy định của Chính phủ là vi phạm. Để hoàn tất thủ tục tố tụng, Cơ quan CSĐT đã có văn bản đề nghị Interpol Việt Nam phối hợp xác minh tại cơ quan chức năng Nam Phi về bộ chứng từ của Lập là thật hay giả, có đúng do các cơ quan thẩm quyền tại Nam Phi phát hành không?

(Theo TNO)