Tuy nhiên, con đường hoàn lương của người nghiện còn đầy khó khăn.Những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, thanh niên trong xã không có công ăn việc làm đều đến các bãi đào vàng, lên rừng kéo gỗ những mong tìm cơ hội đổi đời. Nhiều người trong số đó không làm chủ được bản thân đã mắc nghiện ma túy. Theo thống kê của Công an xã Sơn Thịnh, có thời điểm hầu hết các thôn, bản đều có người nghiện ma túy, tập trung nhiều ở Bản Loọng, bản Phiêng, Thác Hoa…

Năm 1997 là thời điểm "nóng bỏng" nhất về ma túy và những hậu quả nghiêm trọng của nó. Ma túy đã lần lượt cướp đi sinh mạng của hàng chục người, đa số là thanh niên, trụ cột gia đình. Có gia đình cả hai bố mẹ đều chết vì ma túy, HIV/AIDS để lại những đứa con thơ dại. Ma túy khiến không ít gia đình khuynh gia bại sản, kéo theo nhiều tệ nạn xã hội như cờ bạc, trộm cắp…

Trước thực trạng trên, Đảng bộ, chính quyền xã đã chỉ đạo các ngành, các cấp và vận động nhân dân tích cực phòng, chống ma túy. Một mặt xã chỉ đạo các ngành chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại của ma túy, mặt khác, vận động các đoàn thể tập trung giáo dục, cảm hóa người nghiện để họ tái hòa nhập cộng đồng.

Ông Đặng Văn Hùng, Trưởng Công an xã cho biết: "Để kìm chế tệ nạn ma túy, Ban công an xã tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền thành lập ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch và triển khai tuyên truyền về tác hại của ma túy, lây nhiễm HIV lồng ghép vào các hoạt động của xã, thôn, thường xuyên rà soát, phân loại, lập hồ sơ quản lý các đối tượng nghiện đưa vào diện giáo dục tại xã, gọi hỏi, răn đe, giúp đỡ để các đối tượng nghiện từ bỏ ma túy. Ban công an xã cũng phân công mỗi công an viên phụ trách một thôn, đồng thời gắn công tác phòng, chống ma túy với phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", xây dựng mô hình phòng chống tội phạm".

Nhờ sự nỗ lực của chính quyền địa phương mà đến nay trên địa bàn không còn điểm buôn bán ma túy, không có người nghiện phát sinh, tình hình an ninh trật tự được bảo đảm. Mặc dù ma túy đã được kìm chế nhưng tỷ lệ người nghiện vẫn còn cao, con đường hoàn lương của người nghiện còn đầy gian nan.

Trường hợp của anh Đặng Văn Hiền ở thôn Hồng Sơn là một ví dụ. Năm nay 48 tuổi nhưng anh Hiền đã có thâm niên gần 20 năm làm bạn với ma túy. Năm 1993, lên rừng làm gỗ, đám sơn tràng rủ Hiền dùng thuốc phiện giải sầu nơi rừng rú, rồi anh mắc nghiện lúc nào không hay.

Năm 1997, người nghiện ở Sơn Thịnh lên đến vài chục, không ít người đã chết vì ma tuý, nhiều gia đình tan vỡ, con cái nheo nhóc, Hiền cũng vậy, sống dở chết dở với những cơn vật tung người do ma tuý hành hạ, tài sản trong nhà đều đội nón ra đi vì thuốc phiện. Thương vợ thương con, nhiều lúc Hiền quyết tâm cai nghiện nhưng sự cám dỗ của ma tuý thật ghê gớm. Mặc dù năm nào Hiền cũng đi cai nghiện nhưng lần không tái nghiện kéo dài nhất là năm 1999. Sau khi cai tại Trung tâm Chữa bệnh, Giáo dục và Lao động xã hội tỉnh, anh đi làm ăn xa không tiếp xúc với đám bạn nghiện nên có lúc tưởng chừng đã vĩnh viễn từ bỏ ma túy. Nhưng rồi khi về nhà gặp bạn bè rủ rê, anh lại tái nghiện.

Theo anh Hiền, để cắt cơn nghiện không khó mà để không tái nghiện mới là khó. Không có công ăn việc làm, xã hội khinh miệt chỉ cần bạn bè rủ rê lại "ngựa quen đường cũ". Mà đã cai rồi chỉ dùng lại ma túy từ 1 - 2 lần là tái nghiện ngay. Năm 2012, anh Hiền vừa hoàn thành lớp cai nghiện cộng đồng tại xã Sơn Thịnh nhưng khi được hỏi liệu lần này có đoạn tuyệt với ma túy không, anh cũng không dám chắc. Đây cũng là tình trạng chung của những người nghiện sau cai.

Theo Công an xã Sơn Thịnh, hiện toàn xã có trên 21 người nghiện và 12 đối tượng nghi nghiện. Từ năm 2007 trở lại đây, xã tổ chức nhiều lớp cai nghiện cộng đồng nhưng cai nghiện cộng đồng tại địa phương đang gặp phải những khó khăn nhất định. Vì cùng là người địa phương nên rất khó quản lý, thời gian cai ngắn, mức hỗ trợ cho người cai nghiện thấp, không có cơ sở cai nghiện, hầu hết các đối tượng đều là hộ nghèo không có công ăn việc làm... do đó, số người dứt được "cái chết trắng" ở Sơn Thịnh rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ở đây có người cai nghiện đến 3, 4 lần, trở về vẫn "ngựa quen đường cũ".

Theo thống kê thì hiện mới chỉ có 2 người thoát khỏi được ma túy, đó là trường hợp của Lò Văn Cần và Hà Văn Nhi. Theo bà Vũ Thị Nga, Phó chủ tịch UBND xã Sơn Thịnh, nhìn chung công tác cai nghiện ma túy đã có hiệu quả nhất định, hầu hết số người nghiện ma túy đã cắt cơn, phục hồi sức khỏe. Tuy nhiên, công tác quản lý người nghiện và hỗ trợ giải quyết việc làm sau cai còn hạn chế, người nghiện trở về cộng đồng ít có cơ hội tìm kiếm việc làm dễ tái nghiện trở lại, dẫn đến tỷ lệ tái nghiện còn cao. Vấn đề quan trọng nhất là giải quyết được việc làm cho người nghiện sau cai để họ tái hòa nhập cộng đồng.

Văn Thông