Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, bến phà này dần trở nên nổi tiếng bởi từ đây hàng vạn tấn vũ khí, lương thực, thực phẩm cùng hàng vạn lượt dân công, bộ đội đã vượt sông dưới lưới lửa đạn bom làm nên chiến thắng Sông Thao 1949, Chiến dịch Tây Bắc 1952 và đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

 Những năm tháng sau này, bến Âu Lâu trong vai trò đầu mối nơi cửa ngõ vùng Tây Bắc vẫn oằn mình trong bom đạn của giặc Mỹ và góp phần vào thắng lợi của cuộc chiến tranh chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Đến năm 1979, bến phà Âu Lâu lịch sử lại tiếp tục nhiều năm làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc. Không chỉ có vậy, bến Âu Lâu còn góp sức vô cùng quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của vùng Tây Bắc cho đến năm 1993 kết thúc sứ mệnh lịch sử của mình khi có cây cầu Yên Bái bắc qua sông Hồng.

Hai chục năm ngừng hoạt động, hình ảnh bến Âu Lâu lịch sử dần dần chỉ còn trong hình ảnh tư liệu, ký ức của lớp người cao tuổi hay những áng thi ca của một thời lửa đạn. Lớp trẻ ngay ở thành phố Yên Bái có người không hề biết đến những năm tháng hào hùng trên bến Âu Lâu hoặc biết rất lờ mờ. Hình ảnh của bến phà này cũng dần mờ đi dấu vết. Bởi thế, đúng vào dịp kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2014), nếu chúng ta tổ chức một đêm truyền hình trực tiếp giao lưu văn nghệ, gặp gỡ nhân chứng lịch sử, chiếu phim tư liệu thì thật ý nghĩa vô cùng trong việc tri ân và giáo dục truyền thống!

Vợ chồng cụ Lê Đình Chắt và Phan Thị Thanh mong đợi có một chương trình giao lưu tại bến Âu Lâu lịch sử.

Đặc biệt, khi gặp gỡ và trò chuyện với những nhân chứng, những người làm nên bến phà huyền thoại này như cụ Nguyễn Văn Thoa, 85 tuổi ở tổ 39; vợ chồng cụ Lê Đình Chắt, 86 tuổi và Phan Thị Thanh, 83 tuổi ở tổ 24A, phường Nguyễn Phúc (thành phố Yên Bái)… đều xúc động bày tỏ, nếu làm được chương trình giao lưu đó thì thật là tuyệt vời bởi di tích bến phà Âu Lâu được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia là sự ghi nhận đúng mức tầm vóc lịch sử! Bến phà này không chỉ kiên cường trong chống Pháp mà còn quật cường trong chống Mỹ nên đơn vị phà Âu Lâu rất xứng đáng được phong tặng danh hiệu anh hùng. Cho nên, việc tổ chức một đêm giao lưu ở đây nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ là điều rất nên làm.

Tiếp cận khu vực bến Âu Lâu cho thấy, khu vực này rộng rãi, đủ cho hàng nghìn người đến dự mà không hề ảnh hưởng tới giao thông trên tuyến từ ngã tư Nam Cường qua ngã ba bên Âu Lâu lên huyện Trấn Yên và Văn Yên. Một sân khấu lớn của Đoàn Nghệ thuật tỉnh Yên Bái có thể dựng ngay cạnh tượng đài bến Âu Lâu hướng theo chiều đường Nguyễn Phúc xuôi về cầu Yên Bái. Khuôn viên của Công ty TNHH Một thành viên Quản lý và Xây dựng đường bộ II rất rộng cùng vỉa hè hai bên đường Nguyễn Phúc rất thuận lợi cho các đoàn đại biểu cũng như nhân dân gửi xe.

Nhân chứng lịch sử của bến Âu Lâu khá đông, phim ảnh tư liệu phong phú cùng với những sáng tác thơ, ca, múa, nhạc liên quan đến chiến thắng Điện Biên, bến Âu Lâu và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc sẽ là nội dung vô cùng hấp dẫn của chương trình giao lưu nếu như được thực hiện. Đồng thời, trong đêm giao lưu này, chúng ta có thể tổ chức cả việc thả hoa đăng trên sông Hồng để tri ân những người con của dân tộc đã đi qua bến sông này rồi hy sinh ngoài mặt trận để mang lại độc lập, tự do cho đất nước.

Mong rằng, các cấp, ngành chức năng của tỉnh, của thành phố Yên Bái sẽ có sự quan tâm đúng mức để thỏa mãn tâm nguyện, sự chờ đợi của công chúng cũng như nêu cao hành động, trách nhiệm trong tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước cho quần chúng nhân dân, đặc biệt là cho thế hệ trẻ hôm nay.

Hoàng Nhâm