Là một địa phương có thế mạnh về du lịch, trong đó có du lịch cộng đồng, những năm qua, phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng ở các thôn bản được chú trọng phát triển. Đây là yếu tố quan trọng thu hút khách trong và ngoài nước đến thăm quan, du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội thị xã miền Tây.

Hiện, thị xã Nghĩa Lộ đã có 134 đội văn nghệ chuyên hoạt động múa, hát để duy trì những làn điệu hát, múa dân gian. Các đội văn nghệ này chủ yếu được thành lập trong các đoàn thể như: hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, hội người cao tuổi, hội nông dân. Các tiết mục văn nghệ được phát triển từ các làn điệu dân ca, điệu múa truyền thống cổ của dân tộc Thái, đặc biệt là 6 điệu xoè cổ đặc sắc được bảo tồn, giữ gìn từ bao đời nay. Tại các bản, làng, tổ dân phố, việc sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian đã trở thành hoạt động thường xuyên, được người dân tham gia nhiệt tình. Năm 2014, các đội văn nghệ quần chúng tại các xã, phường và thôn bản đã tổ chức biểu diễn trên 850 buổi sinh hoạt văn nghệ tại cộng đồng. Ngoài ra, các đội còn thường xuyên tổ chức giao lưu tại thị xã, xã, phường, cơ quan trên địa bàn và ở thôn, bản vào dịp tết, dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm, góp phần làm nên sự thành công của những ngày hội lớn.

Các điểm có khu du lịch cộng đồng, văn nghệ quần chúng đã trở thành  món ăn tinh thần không thể thiếu trong các hoạt động du lịch. Du lịch miền Tây, khách sẽ được thưởng thức những bài hát dân gian, nhạc cụ dân tộc, điệu múa cổ như: xòe Thái, múa sạp, hát then… Vào mùa du lịch, các đội văn nghệ của bản luôn phục vụ khách khi có nhu cầu. Ngược lại, đây cũng là giúp các thành viên trong đội tiếp xúc, học hỏi kinh nghiệm giao tiếp và nâng cao thu nhập cho bản thân. Những tiết mục văn nghệ được các nghệ nhân dân gian dàn dựng công phu, đúng bản sắc dân tộc, đã góp phần quảng bá hình ảnh con người, cuộc sống của vùng đất Mường Lò tươi đẹp, giàu truyền thống văn hóa.

 Đề án "Xây dựng thị xã văn hóa - du lịch Nghĩa Lộ" được công bố quyết định phê duyệt vào tháng 9 năm 2013, nhằm "xây dựng thị xã phát triển toàn diện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, đồng thời bảo tồn, giữ gìn, phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số và bảo vệ môi trường sinh thái gắn với phát triển du lịch" của địa phương. Trên cơ sở đó, UBND thị xã Nghĩa Lộ đã xây dựng kế hoạch phát triển các đội văn nghệ quần chúng nhằm phục vụ tốt hoạt động sinh hoạt văn hóa tại địa phương và đặc biệt là đẩy mạnh du lịch cộng đồng. Thị xã đã hỗ trợ kinh phí mua sắm trang phục, đạo cụ, dàn dựng các tiết mục văn nghệ, ưu tiên cho các đội văn nghệ điểm và tổ chức kiểm tra hàng quý đối với các chương trình biểu diễn, từ đó không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của các đội văn nghệ quần chúng.

Chính những hoạt động tích cực của các đội văn nghệ quần chúng ở cơ sở đã góp phần gìn giữ, khôi phục và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của người Thái nơi đây. Đó cũng là những yếu tố tích cực thu hút khách du lịch đến với thị xã Nghĩa Lộ nói riêng và miền Tây nói chung.

Hoàng Huyền