Cứ vào dịp lễ hội du lịch văn hóa Mường Lò được tổ chức hàng năm tại thị xã Nghĩa Lộ, người ta lại bắt gặp hình ảnh bà Hoàng Thị Văn cùng với các nghệ nhân, người am hiểu văn hóa Thái truyền dạy 6 điệu xòe cổ cho các diễn viên, tham gia ý kiến vào kịch bản màn đại xòe, các kịch bản Hạn Khuống, tái hiện đám cưới của đồng bào dân tộc Thái, lễ xên Bản, xên Mường...
Cùng với vốn văn hóa được nuôi dưỡng từ nhỏ và sự dày công nghiên cứu về văn hóa Thái, bà Văn không những đọc thông, viết thạo chữ Thái cổ mà còn sưu tầm được nhiều điệu khắp trong đời sống sinh hoạt hàng ngày như: khắp trong Tết Xíp xí, lên nhà mới, lễ hội Rằm tháng Giêng... Bà còn tích cực nghiên cứu tìm hiểu về văn hóa dân tộc trong từng kiến trúc nếp nhà sàn, từng nét văn hóa sinh hoạt truyền thống như: tục tằng cẩu trong lễ cưới, tục lấy nước đêm giao thừa, làm ta liêu (một vật được đan bằng lạt tre thành phên hình mắt cáo để trừ tà) ...
Từ khi hưu trí, bà Hoàng Thị Văn có nhiều thời gian tham gia vào các hoạt động bảo tồn, lưu truyền và phát huy các bản sắc văn hóa dân tộc. Bà là thành viên tích cực của Nhóm Bảo tồn tri thức bản địa thị xã Nghĩa Lộ, thường xuyên cùng hội viên tham gia các hoạt động tập luyện văn nghệ, phục dựng các lễ hội truyền thống, sưu tầm các giá trị văn hóa của dân tộc Thái.
Đến nay, bà Văn đã tham gia tuyên truyền, vận động thành lập được 2 đội văn nghệ nòng cốt của Hội Phụ nữ và Hội Người cao tuổi của phường với 20 người tham gia, thường xuyên tập luyện và phục vụ các hoạt động của Hội, của phường và thị xã. Ngay cả trong đời sống hàng ngày, bà cũng thường xuyên vận động mọi người giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tham gia các hoạt động biểu diễn trong Tuần Văn hóa - Du lịch Mường Lò, Lễ hội Mường Lò được tổ chức hàng năm.
"Tôi đã tham gia các dự án và nhận lời mời của các nhà trường trên địa bàn truyền dạy được 5 lớp cho người cao tuổi, phụ nữ, đoàn thanh niên và các cháu mầm non về xòe cổ, các điệu múa dân gian, khắp Thái..., góp phần bồi dưỡng cho lớp trẻ tình yêu quê hương, đất nước; lòng tự hào về dân tộc, tự hào về mảnh đất nơi mình sinh ra và lớn lên. Từ đó, giúp các em thêm yêu qúy, trân trọng những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc mình, tự thân tiếp thu, học tập và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp” - bà Văn chia sẻ.
Ông Đinh Anh Tuấn - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin thị xã Nghĩa Lộ khẳng định: "Bà Hoàng Thị Văn đã có nhiều đóng góp cho hoạt động văn hóa của phường, của thị xã, nhất là trong lĩnh vực bảo tồn, truyền dạy và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc Thái trên địa bàn. Trong thời gian tới, Phòng Văn hóa và Thông tin thị xã tiếp tục quan tâm, động viên khích lệ để bà có nhiều tích cực cống hiến và hướng dẫn, giúp đỡ bà thu thập tư liệu cũng như lấy ý kiến nhận xét đánh giá để bà đủ các điều kiện được đề nghị công nhận nghệ nhân dân gian”.
Với bà con dân bản phường Tân An, bất kỳ lễ hội nào cũng không thể vắng bóng người phụ nữ này, lúc trong vai trò người đánh trống, lúc gõ tằng pẳng, lúc lại là diễn viên múa xòe... Bà Hoàng Thị Văn thực sự là người tạo cảm hứng, sức lan tỏa tình yêu văn hóa dân tộc Thái cho người dân trong vùng.
Thu Hạnh