Đến thăm Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS huyện Văn Chấn đúng vào tiết tập thể dục giữa giờ, điều làm tôi không khỏi ngạc nhiên là 100% học sinh điều mặc trang phục dân tộc mình. Đó là trang phục truyền thống với áo cỏm, váy đen và chiếc khăn piêu của các em học sinh dân tộc Thái; sự đa dạng với các loại vải thổ cẩm là trang phục truyền thống học sinh dân tộc Mông... đã làm rực rỡ cả một không gian trường học, tạo nên hình ảnh ấn tượng về bản sắc văn hóa.
Em Lò Hoàng Hương Giang - học sinh lớp 9C cho biết: "Em và các bạn trong trường, ai cũng có 1 bộ trang phục nguyên bản mang đặc trưng của dân tộc mình. Nhà trường tổ chức cho chúng em mặc vào ngày thứ Hai hàng tuần và các dịp lễ hội, các sự kiện lớn. Thông qua các hoạt động giúp cho chúng em tự hào về dân tộc mình, có những hiểu biết và nhận thức sâu sắc hơn về những giá trị truyền thống của dân tộc, từ đó thêm yêu Tổ quốc, yêu quê hương, đất nước, có thêm nhiều động lực để rèn luyện trong học tập”.
Là trường đặc thù, có nhiệm vụ đào tạo, nuôi dưỡng con em vùng dân tộc thiểu số, năm học 2023 - 2024, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS huyện Văn Chấn có 35 cán bộ, giáo viên, nhân viên và 404 học sinh thuộc 12 lớp học của các khối; trong đó, học sinh người dân tộc thiểu số chiếm trên 95%, đa số là các dân tộc Thái, Mường, Tày, Mông, Dao...
Trong những năm qua, căn cứ vào các kế hoạch của ngành giáo dục về việc triển khai các hoạt động bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong trường học, xây dựng hình ảnh con người Yên Bái "thân thiện, nhân ái, đoàn kết, sáng tạo, hội nhập”, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS huyện Văn Chấn đã xây dựng kế hoạch dạy học tích hợp gắn với việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá các dân tộc thông qua các môn học Lịch sử, Giáo dục công dân, Ngữ văn, tiết sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ; chào cờ ở địa chỉ đỏ đèo Lũng Lô, sinh hoạt Câu lạc bộ văn nghệ, thể thao vào chiều thứ Bảy hàng tuần…
Cô Sầm Thị Minh Khuyên - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Chiếm số đông là học sinh dân tộc Thái, những năm qua, nhà trường đã tập trung đưa các điệu xoè Thái vào chương trình giảng dạy ngoại khóa, giờ ra chơi. Hàng năm, nhà trường còn tổ chức từ 10 - 12 hoạt động lớn nhân kỷ niệm các ngày lễ trong năm tập trung vào các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, lòng biết ơn..., qua đó khơi dậy tình yêu và trách nhiệm bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc trong thế hệ trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, xây dựng "Trường học hạnh phúc”.
Những trò chơi như tó mắc lẹ, đi cà kheo, ném còn, ném pao, đẩy gậy đến những điệu múa xòe Thái… trong giờ ra chơi hay các buổi ngoại khóa được tập luyện thành thục, được diễn xướng nơi trường học luôn mang lại những tiếng cười sảng khoái, thu hút nhiều em hào hứng tham gia.
Hiện nhà trường đã thành lập 3 câu lạc bộ: Câu lạc bộ STEM Robottics, Câu lạc bộ Nghệ thuật - thể dục thể thao và Câu lạc bộ STEM. Ở các không gian chung như hành lang cầu thang và trong lớp học, nhà trường đều bố trí "Góc cộng đồng” để trưng bày, trang trí những bộ trang phục như khăn piêu, áo cỏm, các bức thêu hoa văn thổ cẩm của các dân tộc Thái, Dao, Mông, Mường... giống như "bảo tàng di động" bắt mắt người xem.
Đồng chí Nguyễn Minh Tuấn – Uỷ viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ dự và tặng quà cho học sinh nhà trường nhân dịp khai giảng năm học mới 2023- 2024.
Cô Vũ Hồng Thắm - Tổng phụ trách Đội của nhà trường cho biết: Các câu lạc bộ nhằm tạo sân chơi bổ ích và lành mạnh, giúp học sinh phát triển năng khiếu, nuôi dưỡng niềm đam mê học tập, nghiên cứu khoa học; tạo cơ hội cho học sinh được thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn, giáo dục trách nhiệm xã hội của học sinh đối với cộng đồng và gìn giữ, phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc và của địa phương.
Hiện nay, đời sống người dân ngày một nâng cao, bắt nhịp với cuộc sống hiện đại thì bản sắc văn hóa, trong đó có trang phục truyền thống của không ít dân tộc thiểu số đang dần bị mai một. Chính vì vậy, việc giáo dục cho học sinh giữ gìn bản sắc văn hóa của nhà trường là việc làm ý nghĩa, góp phần rất lớn trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số.
Tự hào về cội nguồn dân tộc mình là động lực cho mỗi học sinh đến lớ là một ngày vui, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Trong năm học 2022 - 2023, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS huyện Văn Chấn đã đạt 17 giải học sinh giỏi cấp tỉnh và đạt giải Nhất cấp tỉnh cuộc thi "Thiếu nhi Yên Bái với bản sắc văn hóa dân tộc". Kết thúc học kì I năm học 2023 – 2024, nhà trường đạt 48 giải học sinh giỏi cấp huyện và giành giải Nhất Cuộc thi đồng diễn Flashmob toàn quốc...
Văn Tuấn