Hồi đó, ông là Chủ tịch ủy ban Hành chính kháng chiến lâm thời xã Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn. Ghi lại chiến công vang dội của quân dân Nghĩa Lộ, ông Hương đã kịp thời sáng tác bài khắp Thái (bài hát Thái) "Giải phóng Mương Lò". Bài khắp ra đời chỉ sau chiến thắng giặc Pháp ở Nghĩa Lộ vài ba ngày. Lập tức, nó được truyền khẩu rộng rãi, đông đảo bà con người Thái vùng Văn Chấn - Nghĩa Lộ hát bài này trong lễ ăn mừng. Sau đấy, con cháu ông Lò Văn Hương và dân bản bảo nhau lưu giữ không để thất lạc.

Những năm gần đây, trong nhiều lần hội diễn văn nghệ kỷ niệm ngày giải phóng Nghĩa Lộ, người dân nơi đây lại được nghe một số nghệ nhân trình bày bài khắp này.

Bằng giai điệu dân ca, khắp Thái "Giải phóng Mương Lo" không chỉ là bài ca mà còn là một tư liệu quí. Thông qua nội dung, người nghe biết được trận đánh ác liệt của ông cha ta thời đánh Pháp tại Nghĩa Lộ, Pú Trạng và các nơi khác như Ba Khe, Gốc Báng, Cửa Nhì. Bài khắp "Giải phóng Mương Lo" được xem như một khúc hát sử thi hiếm hoi còn tồn tại đến ngày nay. Nhân kỷ niệm 55 năm giải phóng Nghĩa Lộ, xin được giới thiệu nguyên bản bài khắp này để giúp bạn đọc quan tâm đến lịch sử địa phương có thêm tài liệu. Lời dịch, chúng tôi dựa theo ý của bà Lò Thị Pọm (60 tuổi, con gái ông Lò Văn Hương) ở bản Lọng, xã Sơn Thịnh.

..."Ơn Chính phủ bình đội cụ Hồ Chí Minh/Tiến bình khẩu tặp mương đôn tắm/Hền to tau bìn xẻo bìn lượn/Soong xảng xáư bom tau xam húa/Ấc côm bìn ỏm chờư bom đạn/Ma phốc nưng đìn tau bìn tải/Trường kìn đạn ống ma phốc hảư/Pú Trạng đôn tắm ten khò/Bình hau ỏm tìm đôn trù bón/Mìn té ưn soong xảng nua hù/Chan lằn khửn nghin xiềng đại bác/Đa nát xỉm té ưn quần tiến xung phong/Soòng đôn giản quan tư bắt gắng, báu đảy trơ nưng/Nhin tàn po quan tư khành ngan pắt lẩy/Sàu nhăng khẽ hảy hà phạ màng tó đôn sùng/Ngọa khửn hền xe bin dọi hứa hộp nhứa/Xỉm xia lạ khốn to ven pài/Tham trơ trại đôn sùng lại té/Bộc phá khẩu út hại pưa tày vang cằm/Xiliphôn tặp lông nghin quạnh tau ấng khửn phạ/Bấng to đôn tày hền to đìn đành kánh còn tài pản/Bản Tay nọi háp chương xồn xồn/Đôn Ba Khe, nặm Nhi, Cốc Páng tặp máy/Hảy cả mự báu tóp xiềng lơư sau chắng trờ nhày hại/Pày hươn cưn páu hay gắng lài báu tai lờư lạy/Pay cằn nặng pay tù hảư rút báu đảy phút lẹo/Nghin xiềng ù vì đại bác đà nát xỉm té ưn/Tàn tá côn phường tặp ma, khay nay lài côn tọp hòm/Bác Hồ xỏn vạy, hau chẳng lẩy chóng xảng háy pẹ/Hày nháư na bì/Hau chẳng lảy dú đì hằng mi mưa nả, xúm ơi...".

Dịch nghĩa:

"... Ơn Chính phủ, bộ đội Cụ Hồ/Tiến binh vào đánh đồn Mường thấp * /Nhìn thấy máy bay vòng lượn/Hai sườn đeo bom, máy bay 3 đầu/Ngực sắt chở đầy bom đạn/Về bỏ tung đất, chúng chở thức ăn, súng đạn/Cho đồn Pú Trạng, cho đồn Nghĩa Lộ/Bộ đội mình vây mọi chỗ/Mìn nổ tung hai bên điếc tai/Bò lăn lên nghe tiếng đại bác/Ném lựu đạn nổ vang, quân tiến xung phong/ Ở hai đồn, quan tư bắt lính cố gắng/Một giờ là tan, tên quan tư bị ta bắt sống/Bọn còn lại kêu đất, kêu trời, chạy lên đồn cao **/Nhìn lên thấy máy bay chảy mồ hôi/Thịt hộp vứt không lo, chỉ lo chết/Ba giờ chiều ta vào đánh đồn/Bộc phá nổ, lính Tây bỏ chạy/Chúng gọi điện thấy không trả lời/Máy bay vút lên trời/Nhìn xuống thấy đất đỏ, lính chết/Thấy bản Tày gánh đồ chạy ầm ầm/ Đồn Ba Khe, Cầu Nhì, Gốc Báng gọi nhau/Không thấy trả lời, chúng kêu khóc cả ngày/Lính bàn nhau gắng không được, rút không xong/Một phút nghe tiếng đại bác, bọn giặc tan tác/Mỗi đứa mỗi nơi, chúng xin đầu hàng/... Nhiều người sum họp nghe theo Bác Hồ dạy bảo/ Mình mới được tự do làm ruộng to, nương lớn/Mình mới được ở yên, giàu có mãi mãi mai sau/Anh chị em ơi...".

Bùi Huy Mai