Theo quy định mới, các cặp vợ chồng sẽ được phép có con thứ hai nếu cha hoặc mẹ là con duy nhất, thay quy định hiện nay là cả cha và mẹ đều phải là con một. Chính sách một con đã giúp Trung Quốc kiểm soát hiệu quả dân số trong hơn ba thập niên qua, nhưng cũng gây hàng loạt hệ lụy như nguy cơ mất cân bằng giới tính, thiếu hụt lao động trong giai đoạn nước này bắt đầu già hóa dân số…

Năm 2012, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, số người trong độ tuổi lao động của Trung Quốc giảm 3,45 triệu xuống còn 937 triệu người. Báo Mỹ New York Times đánh giá việc nới lỏng chính sách một con là phép thử đối với các biện pháp cải cách Trung Quốc mới ban hành trên hai khía cạnh: sự không thống nhất thời gian biểu áp dụng vì các tỉnh sẽ tự quyết định khi nào thực hiện; phóng đại kỳ vọng của công chúng vào những cải cách phía trước.

Cải cách đáng chú ý thứ hai là Trung Quốc sẽ bãi bỏ hệ thống “lao cải”. Hệ thống trại cải tạo lao động ra đời từ năm 1957 để giam giữ những người phạm các tội danh không nghiêm trọng như trộm cắp, gây rối trật tự, mại dâm, sử dụng ma túy. Cảnh sát có thể tống tù nhân vào các trại lao động trong nhiều năm mà không cần xét xử.

Dư luận Trung Quốc lo ngại việc các trại cải tạo đã biến tướng thành nơi để chính quyền địa phương bỏ tù những người tố giác tham nhũng hoặc bị cho là chống đối. Nhằm tăng cường chế độ pháp trị và cải thiện vấn đề nhân quyền, Trung Quốc từng bước tiến hành cải cách tư pháp, trước hết là bãi bỏ tình trạng lạm dụng chính sách cải tạo lao động, giảm số lượng án tử hình và tiến tới cấm hành vi tra tấn ép cung.

Về kinh tế, Trung Quốc cụ thể hóa quyết sách của Hội nghị trung ương 3 (khóa 18) về xây dựng thị trường tự do cạnh tranh, trao cho thị trường vai trò quyết định phân bổ nguồn lực.

Trung Quốc có thể cho phép các công ty tư nhân nắm 10-15% cổ phần trong những dự án nhà nước thuộc lĩnh vực nhà nước độc quyền kiểm soát trước đây như dầu khí, viễn thông; cho phép mở thêm ngân hàng nhỏ và các định chế tài chính sử dụng vốn tư nhân; tiếp tục mở rộng mô hình khu thương mại tự do đang thử nghiệm ở Thượng Hải, nhằm tăng khả năng tự do chuyển đổi của đồng nhân dân tệ, mở rộng hoạt động đầu tư ra nước ngoài; cởi trói về lãi suất…

Nhà nước tăng cường giám sát và đẩy mạnh hiệu quả hoạt động của tập đoàn quốc doanh. Cụ thể, các tập đoàn nhà nước sẽ phải nộp ngân sách dưới dạng cổ tức lên tới 30% thay vì 5-15% như trước để tăng tính cạnh tranh cũng như phân phối vốn hợp lý hơn.

Về chính sách đất đai, nông dân được trao quyền linh hoạt hơn trong việc cho thuê đất. Trung Quốc cũng xử lý mạnh tay với tình trạng gây ô nhiễm bằng cách áp dụng một số loại thuế mới, thực hiện nghiêm ngặt các quy định về môi trường.

Theo báo chí Trung Quốc, chính phủ cũng sẽ thành lập hai cơ quan mới, một ủy ban tập hợp các quan chức cấp cao chịu trách nhiệm thúc đẩy chương trình cải cách kinh tế. Ủy ban an ninh quốc gia được nhìn nhận có chức năng tương tự Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, có nhiệm vụ giám sát an ninh trong nước và chính sách đối ngoại.

(Theo TPO)