Gọi là tranh luận hay trình diễn đều được. Trước khi tranh luận trên truyền hình vào đêm 26.9, hai ông John McCain và Barack Obama đã tập dượt kỹ. Theo AP, ông Obama đã có buổi tổng duyệt cùng các cố vấn ở một khu nghỉ mát tại Florida; còn ông McCain tập dượt tại nhà riêng bên ngoài thủ đô Washington. Nhưng dù những gì được thể hiện trên truyền hình là sự tổng hợp của nhiều bộ óc trong cỗ máy tranh cử của đảng Cộng hòa và Dân chủ, thì bản thân hai ông vẫn giữ vai trò quyết định trong việc biến những thứ đã được dàn dựng công phu thành công cụ hút phiếu bầu. Xét về mặt này, giáo sư Obama tỏ ra có lợi thế hơn cựu chiến binh John McCain.

Cuộc tranh luận tại Đại học Mississippi vừa qua tập trung vào thuế, ngân sách, cuộc chiến Iraq cùng nhiều chuyện khác, trong đó có khủng hoảng tài chính. Một điều dễ nhận thấy trong cuộc tranh luận là ứng viên Dân chủ, ông Obama, luôn cố liên hệ McCain với chính quyền Bush, đúng như lập luận của phe Dân chủ rằng, việc McCain lên làm tổng thống chẳng khác gì ông Bush “làm thêm nhiệm kỳ ba”. Ông Obama gọi kế hoạch giải cứu tài chính ngốn 700 tỉ USD là “bản án cuối cùng” cho những năm cầm quyền của đảng Cộng hòa. Thượng nghị sĩ Obama trẻ trung còn phán: “Ngài sai rồi”, để nói về việc ông McCain ủng hộ Mỹ tấn công Iraq. Rồi ông tuyên bố: “Một trong những điều tôi dự định thực hiện là khôi phục chỗ đứng của Mỹ trên thế giới”; câu này sẽ đầy đủ hơn nếu thêm vào mệnh đề: “... sau khi vị thế của Mỹ đã bị đảng Cộng hòa hủy hoại”.

Đáp lại, ông McCain một mặt cố gắng tách mình ra khỏi ông Bush, mặt khác tận dụng cơ hội để “nhạo” đối thủ. “Tôi đã phản đối tổng thống (Bush) trong hàng loạt vấn đề, như chi tiêu, thay đổi khí hậu, tra tấn tù nhân, nhà tù Guantanamo...”, ông nói, đoạn mỉa mai: “Tôi không phải vừa làm tổng thống vừa học”, ngụ ý rằng ông Obama còn quá non cho cương vị tổng thống – tổng tư lệnh quân đội. “Chúng ta đang thắng thế ở Iraq và sẽ trở về trong chiến thắng...”, McCain nhấn, đáp lại lời phê phán chiến tranh Iraq của Obama. Thượng nghị sĩ McCain không ít lần chê ông Obama “ngây thơ” trong các vấn đề quốc tế, chẳng hạn như phản ứng trước cuộc xung đột Nga – Georgia. Rồi McCain một lần nữa nhắc lại chuyện ông Obama từng tuyên bố sẵn sàng đối thoại với Tổng thống Iran. “Ta ngồi lại với Ahmadinejad và ông ta nói, “Chúng tôi sẽ quét Israel khỏi mặt đất”, và chúng ta nói, “đừng, đừng làm thế”, ông McCain chế nhạo.

Ông cũng nhắc lại quyết tâm chống các nhà lập pháp bòn rút công quỹ trong các dự án phung phí ở đơn vị bầu cử của họ, khái niệm còn có tên gọi là “thùng thịt lợn”. McCain chỉ trích đối thủ Obama từng nhiều lần đề xuất các dự án “thùng thịt lợn” và cho biết một khi trở thành chủ nhân Nhà Trắng, ông sẽ bác tất cả các dự án này.

Cuộc tranh luận – hay tranh cãi – trên truyền hình vừa qua đã cho thấy một phần của hai ứng viên tổng thống, dù cả hai mới chỉ đi ngoài rìa các vấn đề được đưa ra. Ông Obama, như mọi khi, đã thể hiện sự khôn khéo, lịch lãm, am tường đối nội, biết người biết ta. Còn McCain già dặn trong các vấn đề an ninh, đối ngoại và rất bộc trực, không ngần ngại nói thẳng điều mình muốn nói, kể cả chế nhạo đối thủ.

Thăm dò của CNN sau cuộc luận chiến cho thấy 51% số người được hỏi tin ông Obama thắng, còn ông McCain được 38%; thăm dò của CBS News cho thấy Obama được 39%, McCain được 25%, 36% còn lại nói hai ông hòa. Có vẻ như sự lịch lãm và tài hùng biện của Obama đã thắng sự bộc trực của McCain. Phe Cộng hòa có lý do để lo. Tuy nhiên, kết quả thăm dò không phải thước đo để đánh giá một người sẽ trở thành tổng thống. Và phe Cộng hòa cũng cần nhớ lại lời ông Bush, rằng một người sử dụng ngôn từ khéo léo trên sân khấu và một tổng thống giỏi hoàn toàn khác nhau.

(Theo TNO)