Trong diễn văn bế mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa XII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ: “Cái mới của lần này là Trung ương đã thẳng thắn chỉ ra một cách có hệ thống những biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Đồng thời, Tổng Bí thư đưa ra lời cảnh báo: “Từ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”.

Phát biểu của Tổng Bí thư đã thể hiện đầy đủ tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu Đảng ta trước toàn Đảng và trước lịch sử; đồng thời thể hiện sự nghiêm khắc, tính cấp bách trong công tác xây dựng và củng cố Đảng hiện nay. Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức của một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên đã được Đảng ta chỉ ra từ nhiều năm qua. Đảng đã có nhiều biện pháp giáo dục, chỉnh đốn tình trạng này và đã đạt được kết quả bước đầu. Tuy nhiên, với một số đảng viên đã phai nhạt lý tưởng, không còn tinh thần một lòng vì nước vì dân thì tính đảng tiên phong của người đảng viên cộng sản đã biến thành “sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, tham nhũng, ham quyền lực; bè phái cục bộ, mất đoàn kết; quan liêu, xa dân, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của dân”.

Những đảng viên như vậy đã đi ngược lại đường lối chính trị, tư tưởng của Đảng ta. Bởi vì trong thâm tâm họ, đã tự loại mình ra khỏi hàng ngũ của Đảng, mặc dù họ vẫn xưng danh đảng viên, vẫn cố tìm cách che dấu bản chất tha hóa để dựa vào Đảng mà trục lợi. Những đảng viên này đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng uy tín của Đảng trước nhân dân; họ là nhân tố làm cho dân mất lòng tin với Đảng.

"Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" là hậu quả tất yếu của suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống. Mà sự suy thoái là một quá trình diễn ra âm ỷ, tinh vi với những cám dỗ về nhiều mặt. Bất kỳ ai, dù ít dù nhiều, cũng đều có lần đứng trước sự cám dỗ luôn luôn tỏ ra rất ngọt ngào trên mọi phương diện của đời sống con người. Nếu không có sự rèn luyện, tu dưỡng sẽ rất dễ sa ngã, nhất là đối với những người có chức, có quyền.

"Tự diễn biến", "tự chuyển hoá" không phải là biện pháp, phương tiện, cũng không phải là mục tiêu hành động của con người mà nó là hậu quả, là thực trạng tha hóa của người đảng viên khi xa rời các nguyên tắc của Đảng. Một khi nguyên tắc tập trung dân chủ và nguyên tắc tự phê bình và phê bình không được thực hiện nghiêm túc, triệt để thì sẽ gây ra sự mất đoàn kết, hiện tượng bè phái, mất dân chủ, chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, thói ích kỷ vụ lợi, lợi ích nhóm. Tất cả các yếu tố đó sẽ làm mất sức chiến đấu của tổ chức Đảng. Do vậy, để ngăn chặn cho không diễn ra tình trạng "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", các tổ chức Đảng, đặc biệt là các chi bộ phải nghiêm chính thực hiện các nguyên tắc trong Đảng là tập trung dân chủ và tự phê bình và phê bình.

Mỗi cán bộ, đảng viên đều hiểu rằng, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ là cơ sở bảo đảm cho sự thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động của Đảng. Bất kỳ một tổ chức Đảng nào không thực hiện đúng nguyên tắc này sẽ có nhiều quyết định bị chi phối bởi một cá nhân hoặc của một nhóm thiểu số. Hãy xem lại các chi bộ nơi mà có những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật nổi cộm thời gian qua; xem lại các nghị quyết, các góp ý, phê bình, kiểm điểm đảng viên cuối năm, chắc chắn sẽ thấy rõ sự xa rời nguyên tắc tập trung dân chủ như thế nào.

Nếu một tổ chức Đảng có không khí sinh hoạt lành mạnh, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ thì những bị can, bị cáo, phạm nhân kia không thể tự tung, tự tác, không được đề bạt, thăng chức khi họ mắc tội tày đình. Do vậy, để xây dựng và chỉnh đốn Đảng, việc quan trọng nhất hiện nay là phải nâng cao chất lượng hoạt động của các chi bộ; trong đó phải tuyệt đối không được xa rời nguyên tắc tập trung dân chủ; nhằm nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng. Chỉ có tổ chức cơ sở Đảng mới quản lý sâu sát đảng viên và có những phát hiện, điều chỉnh, uốn nắn kịp thời những lệch lạc trong tư tưởng, hành vi, lối sống của đảng viên.

Đối với mỗi đảng viên, lời cảnh báo của Tổng Bí thư là một tiếng chuông làm cho ai đó đang u mê sẽ tỉnh cơn mộng mị. Rằng đó là lời cảnh tỉnh khẩn thiết đối với toàn thể đảng viên, cũng là yêu cầu mỗi đảng viên phải có trách nhiệm cầm lấy “vũ khí” tự phê bình và phê bình, hành động một cách trung thực, dũng cảm để đấu tranh với chính mình và những lệch lạc, sai lầm của đồng chí, đồng đội. Mỗi đảng viên góp phần thành thực, chân thành và dũng cảm, nhất định sẽ tạo ra một không khí đầy tính đảng tiên phong trong các sinh hoạt của Đảng; và từ đó sẽ nâng cao sức chiến đấu của Đảng. Cuộc đấu tranh với “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là cuộc chiến đấu gay go, phức tạp nhất để vượt qua suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, để tính đảng tiên phong luôn biểu hiện trong mọi suy nghĩ và hành động của mỗi đảng viên, mỗi tổ chức Đảng. “Nguồn lực” cho trận chiến đấu này là vũ khí tư tưởng chính trị của Đảng cùng phẩm chất đạo đức, lối sống, lòng yêu nước của người đảng viên gương mẫu, chân chính, đầy tinh thần trách nhiệm đối với Đảng với dân.

“Đồng chí chúng ta, mỗi ngày nên một lần vào Đảng” (Tố Hữu). Chỉ có như vậy, màu hồng lý tưởng của Đảng mới tươi thắm mãi trong trái tim mỗi người đảng viên cộng sản. Đó là cơ sở sức mạnh để Đảng trường tồn cùng dân tộc. Đó cũng là tinh thần tiên phong của mỗi đảng viên trong cuộc đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", làm cho Đảng ta trong sạch, vững mạnh.

B.T