Người dân hoang mang
Nhiều ngày nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng ngập tràn tin tức liên quan tới các vụ việc kinh doanh, tiêu thụ hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Đặc biệt, dư luận không khỏi bàng hoàng và chấn động trước thông tin Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên - một gương mặt được yêu mến với hình ảnh tích cực và nhiều hoạt động thiện nguyện bị khởi tố, tạm giam để điều tra hành vi "Lừa dối khách hàng” theo khoản 2 Điều 198 Bộ luật Hình sự. Thùy Tiên không chỉ là người quảng bá sản phẩm mà còn là cổ đông sáng lập của Công ty cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt (CER), đơn vị sản xuất kẹo bổ sung chất xơ "Kera Super Greens Gummies”.
Dù biết rõ sản phẩm có hàm lượng chất xơ thực tế chỉ 0,935% - rất thấp so với công bố quảng cáo - nhưng hoa hậu vẫn góp phần đưa ra thông tin sai lệch, đánh lừa hàng chục ngàn người tiêu dùng. Tệ hơn, thành phần chủ yếu giúp "nhuận tràng” lại là sorbitol - một loại rượu đường tạo ngọt chiếm tới 35%, nhưng không được công bố.
Bà Đào Thu Dung ở phường Minh Tân, thành phố Yên Bái chia sẻ: "Tôi thực sự rất hoang mang và lo lắng trước vấn nạn thực phẩm bẩn, hàng giả, hàng kém chất lượng hiện nay. Đáng nói, những người nổi tiếng đã lợi dụng niềm tin của người dân để kinh doanh, buôn bán những mặt hàng kém chất lượng. Thật không thể chấp nhận được và cũng không biết tin vào điều gì nữa!”.
Không phải ngẫu nhiên mà vụ việc kẹo Kera được đánh giá là "giọt nước tràn ly”. Liên tiếp thời gian gần đây, nhiều vụ việc nghiêm trọng như đường dây sữa giả ở Hà Nội, thuốc giả ở Thanh Hóa, thực phẩm chức năng giả ở Phú Thọ, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc ở thành phố Hồ Chí Minh đã bị phát hiện, khiến dư luận hoang mang về mức độ lan rộng của hàng giả, hàng nhái, và đạo đức kinh doanh đang bị bào mòn. Đáng nói hơn, vì lợi nhuận mà người bán đã bất chấp đạo đức, nhập hàng tấn thực phẩm bẩn không rõ nguồn gốc xuất xứ để bán ra thị trường, sử dụng 6-Benzylaminopurine (6-BAP) – chất kích thích tăng trưởng đã bị cấm do nguy cơ cao gây tổn thương gan, thận, dị tật thai nhi, và tử vong nếu tích lũy lâu dài để sản xuất giá đỗ… không chỉ khiến dư luận hoang mang còn còn gây bức xúc và đánh mất niềm tin của người tiêu dùng.
Chị Lù Thị Pầng ở phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ đã chuyển mua nhiều loại hàng hóa từ cửa hiệu gần nhà sang siêu thị khoảng một tháng nay. Dù đi xa hơn nhưng Chị Pầng cảm thấy yên tâm phần nào: "Đến thực phẩm chức năng còn làm giả thì bây giờ không biết thế nào. Siêu thị đắt hơn ở ngoài nhưng đặt niềm tin hơn phần nào. Mong Chính phủ xóa được nạn hàng giả để người dân yên tâm” - chị Pầng chia sẻ.
Ông Nguyễn Văn Thiết ở xã Tân Thịnh, huyện Văn Chấn rất bức xúc: "Tôi nghĩ các ngành chức năng cần vào cuộc quyết liệt, không thể để người dân "tiền mất, tật mang” được. Người dân chấp nhận bỏ tiền, thậm chí nhiều tiền để sử dụng những sản phẩm có chất lượng, ấy vậy mà giờ thật giả lẫn lộn”.
Quyết liệt vào cuộc
Tại Hội nghị đánh giá về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, xuất xứ hàng hóa những tháng đầu năm 2025, người đứng đầu Chính phủ đã yêu cầu mở đợt tấn công cao điểm đấu tranh, truy quét, ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, lưu thông hàng giả. Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, đây là công việc quan trọng của cả hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền phải vào cuộc, tăng cường quản lý nhà nước ở tất cả các cấp, các ngành, huy động sự vào cuộc của nhân dân; là nhiệm vụ mang tính lâu dài, phải làm thường xuyên, toàn diện, không ngừng nghỉ. Đợt cao điểm truy quét hàng giả đang được các bộ, ngành, địa phương triển khai trên toàn quốc nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ người dân, nhất là sau những vụ sữa giả, thực phẩm giả, thuốc giả gây xôn xao dư luận. Hàng loạt các vụ việc đã được các cơ quan chức năng phát hiện, triệt phá và đưa ra ánh sáng trong những ngày qua khẳng định sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền từ trung ương đến cơ sở.
Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng cũng làm "nóng” nghị trường Quốc hội tại kỳ họp thứ 9. Các đại biểu đã chỉ ra thực tế như sữa, thực phẩm chức năng, doanh nghiệp được tự công bố thông tin về thành phần, xuất xứ, không cần cơ quan quản lý chuyên ngành kiểm nghiệm, xác nhận trước khi đưa ra thị trường. Hay nền tảng thương mại điện tử TikTok shop năm 2024 xuất hiện nhiều quảng cáo mỹ phẩm, hàng hóa kém chất lượng nhưng chậm gỡ bỏ, không có xử lý.
Lực lượng công an, quản lý thị trường tỉnh Yên Bái kiểm tra các sản phẩm sữa đang bày bán trên thị trường.
Tại Yên Bái, Triển khai Công điện số 65/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, UBND tỉnh Yên Bái yêu cầu các thành viên Ban chỉ đạo 389 phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn.
Theo đó, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Yên Bái đã tham mưu thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, bao gồm lực lượng quản lý thị trường, công an, y tế, công thương, tập trung kiểm tra vào các nhóm sản phẩm đang lưu thông trên thị trường thường có dấu hiệu làm giả như thực phẩm chức năng, sữa, thuốc tân dược...
Bước đầu, đoàn liên ngành đã phát hiện một số cơ sở có dấu hiệu vi phạm, chủ yếu liên quan đến hàng hóa nhập lậu, không có hóa đơn, chứng từ và một số sản phẩm có dấu hiệu giả mạo. Các cơ sở vi phạm đã bị xử phạt hành chính với mức phạt từ hơn 3 - 12 triệu đồng và buộc tiêu hủy hàng hóa. Lực lượng chức năng cũng phát hiện một số lượng sữa bột cho người bị bệnh tiểu đường và sữa bột cho bà bầu của Công ty Cổ phần Dược quốc tế RANCE PHARMA, Chi nhánh Vĩnh Phúc, có dấu hiệu làm giả tinh vi, không đúng với bản tự công bố sản phẩm, đã được Bộ Công an phát hiện trước đó. Đoàn kiểm tra đã thực hiện kiểm đếm, lập biên bản và tiến hành xem xét xử lý.
Ông Trần Hùng Tuấn - Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Yên Bái cho biết: "Chúng tôi đã tham mưu cho UBND tỉnh thành lập tổ công tác đặc biệt do trực tiếp Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng, các thành viên là Giám đốc các sở, ngành tham gia. Đồng thời chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tập trung cao điểm đấu tranh chống gian lận thương mại, hàng giả trong thời gian từ 15/5 - 15/6, tập trung vào các sản phẩm như thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh, sữa cho trẻ em… góp phần ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng len lỏi trên thị trường, bảo vệ sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân”.
Làm sạch thị trường, khôi phục niềm tin
Khi kinh tế - xã hội phát triển hơn, người dân có thêm điều kiện để "ăn ngon, mặc đẹp” thì "ngon"” phải đi đôi với an toàn, "đẹp” phải xứng đáng với giá trị họ bỏ ra. Chúng ta đang sống trong một xã hội nhiều hàng giả hơn tưởng tượng. "Căn bệnh” hàng giả càng trở nên trầm kha trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển, nơi người tiêu dùng quen với sự tiện lợi, giá rẻ, hoặc sính ngoại, tin vào thần tượng và dễ dàng trở thành "con mồi” béo bở của những chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh bất chấp đạo đức để thu về món lợi nhuận "kếch xù”.
Trong khi đó, chế tài xử lý còn nhẹ so với mức độ nguy hiểm của tội phạm. Còn người tiêu dùng, nhất là những người đang "vái tứ phương” có thể không còn cơ hội sống tiếp trong tương lai. Người dân không chỉ đợi các đợt truy quét như lau sạch lớp bụi bám trên bề mặt. Họ mong chờ một "liều thuốc” đặc trị đủ mạnh, đủ thấm sâu và đủ lâu dài, không chỉ tiêu diệt mà còn khiến hàng giả không dám "tái sinh”. Để kê được liều thuốc ấy, rất cần tinh thần trách nhiệm từ nhiều cơ quan quản lý có liên quan.
Trước hết, phải siết chặt từ đầu nguồn, chính là khâu cấp phép và giám sát hoạt động doanh nghiệp. Không thể để những ngành nghề liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, như sản xuất thực phẩm, thuốc men ngang hàng với những ngành kinh doanh phổ thông. Việc cấp phép phải đi kèm kiểm tra thường xuyên, có sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ, ngành, đặc biệt là y tế, công thương và công an. Song song với siết chặt cần nâng khung hình phạt với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, đặc biệt là các mặt hàng liên quan sức khỏe con người.
Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ phải trở thành "vũ khí” chủ lực trong thời đại công nghệ số, soi sáng những góc tối mà kiểm tra thủ công không thể chạm tới. Mỗi sản phẩm, đặc biệt là những thứ người dân ăn uống mỗi ngày, cần có mã định danh truy xuất nguồn gốc, được theo dõi từ nguyên liệu đến tay người dùng. Và cuối cùng, truyền thông cần tiếp tục đẩy mạnh đa nền tảng để người tiêu dùng được nâng cao cảnh giác và kiến thức nhận diện sản phẩm, từ bỏ tâm lý ham rẻ, sính ngoại, chuộng lời quảng cáo "có cánh”… để biết cách tự bảo vệ chính mình.
Hàng giả có thể bị truy quét, nhưng nếu không có một cơ chế "kháng sinh” đủ mạnh thì nó sẽ tái sinh, thậm chí kháng thuốc. Chỉ khi thị trường khôi phục được sự tin cậy, người tiêu dùng mới yên tâm chi tiêu, từ đó mới có thể thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Khi lòng tin được trả lại, chắc chắn thị trường sẽ tự khơi thông.
Trong quý I/2025, các ngành thành viên Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh Yên Bái đã tiến hành kiểm tra, xử lý 132 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, thu nộp ngân sách nhà nước trên 2,8 tỷ đồng. Trong đó, số tiền xử phạt hành chính trên 1,8 tỷ đồng, bán hàng tịch thu trên 330 triệu đồng, tiền thu lợi, truy thu thuế trên 710 triệu đồng, trị giá hàng tiêu hủy trên 609 tỷ đồng. Hàng cấm, hàng giả bị phát hiện, bắt giữ chủ yếu là quần áo, giày dép, bánh kẹo, rượu, bia, nước giải khát, hoa quả tươi….
|
Thu Trang
