Với địa hình bị chia cắt mạnh, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, đặc biệt, Trạm Tấu là một trong những huyện nghèo của cả nước nên trong xây dựng nông thôn mới (XDNTM), địa phương gặp rất nhiều trở ngại. Vì vậy, bên cạnh triển khai đầy đủ, kịp thời các văn bản của cấp trên, Trạm Tấu cũng xây dựng kế hoạch riêng cho mình phù hợp với điều kiện thực tế, mong muốn thu hút và phát huy hiệu quả các nguồn lực cho XDNTM.

Công tác tuyên tuyền, phổ biến về các chủ trương, chính sách về XDNTM được huyện quan tâm triển khai, phổ biến đến cán bộ, đảng viên và nhân dân với nhiều hình thức như: qua các phương tiện thông tin đại chúng, các pa nô, áp phích, băng rôn, khẩu hiệu để tuyên truyền về XDNTM đến tất cả cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn nhằm huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Trong đó, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức là nhân tố gương mẫu trong phong trào. Các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội đều vào cuộc, từ các cấp ủy đảng, chính quyền đến các thôn, bản, nhất là sự ủng hộ mạnh mẽ của các ban công tác mặt trận thôn, bản, tổ dân phố và đông đảo người dân.

Hát Lừu - xã được huyện lựa chọn làm điểm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về XDNTM. Ông Lò Văn Chiến - Chủ tịch UBND xã Hát Lừu nhớ lại thời gian đầu khi địa phương triển khai chủ trương này.

Ông Chiến cho biết: “Khi bắt đầu triển khai XDNTM, chúng tôi gặp không ít khó khăn. Bởi khi đó nhận thức của một bộ phận nhân dân và cán bộ, đảng viên trong xã về XDNTM chưa được đầy đủ, dẫn đến công tác chỉ đạo còn lúng túng, công tác tuyên truyền tới nhân dân chưa sâu rộng, liên tục. Nhất là nguồn lực thực hiện còn hạn chế; một số bộ phận chưa thực sự coi trọng phát triển kinh tế, chưa nhiều mô hình phát triển sản xuất. Thậm chí, khi có mô hình rồi nhưng việc áp dụng nhân ra diện rộng vẫn chậm...”.

Trước những khó khăn đó, xã đã tập trung chỉ đạo, cụ thể hoá bằng các đề án, chương trình hành động cụ thể, tập trung ưu tiên cho chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng và hỗ trợ các mô hình phát triển kinh tế, huy động sự đóng góp của nhân dân. Qua đó, đến nay, xã đã đạt 12/19 tiêu chí. Đó là các tiêu chí: quy hoạch và thực hiện quy hoạch, giao thông, thủy lợi, điện, trường học, bưu điện, cơ sở vật chất văn hoá, hình thức tổ chức sản xuất, y tế, giáo dục, văn hoá, hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh, an ninh trật tự xã hội.

Huy động mọi nguồn lực của toàn xã hội, đặc biệt là nâng cao vai trò của chủ thể nhân dân trong phong trào XDNTM nên đã có nhiều hộ dân trên địa bàn tình nguyện hiến đất làm đường giao thông nông thôn với suy nghĩ “Đảng và Nhà nước hỗ trợ để dân làm, dân hưởng”. Giai đoạn 2011 - 2014, tổng kinh phí thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM Trạm Tấu huy động đạt trên 18,9 tỷ đồng.

Trong đó, kinh phí trực tiếp cho Chương trình trên 4,7 tỷ đồng do ngân sách Trung ương cấp, kinh phí trái phiếu Chính phủ 717 triệu đồng, kinh phí lồng ghép các chương trình, dự án khác trên 13,4 tỷ đồng. Ngoài ra, huyện còn vận động nhân dân hiến đất, đóng góp công để xây dựng các công trình phúc lợi của địa phương với trị giá hàng trăm triệu đồng. Đến nay, ngoài xã Hát Lừu đạt 12/19 tiêu chí, các xã Trạm Tấu, Pá Lau, Bản Công đều đạt 4 tiêu chí, 7 xã còn lại đạt 3 tiêu chí.

Bên cạnh những kết quả đạt được, phong trào XDNTM còn bộc lộ những khó khăn hạn chế, đó là công tác tuyên truyền phong trào thi đua chưa thực sự sâu rộng, chưa tạo sức lan tỏa lớn trong cộng đồng. Một số cấp ủy, chính quyền chưa năng động, chưa khai thác và phát huy được sức mạnh của nhân dân, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của tỉnh. Vốn đầu tư cho XDNTM còn hạn chế, chủ yếu là các nguồn vốn lồng ghép, nguồn vốn huy động của nhân dân chưa đáp ứng được yêu cầu do 11 xã XDNTM đều là xã nghèo. Do đó, đầu tư các công trình thiết yếu cho các xã NTM còn gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, hầu hết đường giao thông liên thôn, bản là đường đất, chỉ đi lại trong mùa khô, địa hình đồi núi cao, độ dốc lớn nên rất khó khăn cho quy hoạch sử dụng đất bố trí dân cư và cơ sở hạ tầng công cộng theo bộ tiêu chí quốc gia về NTM; chuyển dịch kinh tế, cơ cấu lao động là việc khó thực hiện và phải cần thời gian dài. Mặt khác, số tiêu chí XDNTM nhiều, mục tiêu của tiêu chí lớn, một số tiêu chí khó thực hiện so với điều kiện của xã miền núi, cần thời gian dài và sự đầu tư của Nhà nước như tiêu chí về trường học, tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa, tiêu chí về thu nhập, tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo...

Một số tiêu chí về môi trường chưa sát thực tế của vùng miền, đặc biệt ở những vùng núi, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số như: xử lý rác thải, nghĩa trang, mộ cải táng phải đặt theo hàng lối...

Nguyên nhân chính là do ảnh hưởng trình độ dân trí và tập quán vùng cao, chưa chú trọng đến xử lý rác thải còn vứt bừa bãi, chưa chủ động làm nhà vệ sinh hoặc không chôn cất người chết trong khu quy hoạch. Đội ngũ cán bộ cấp xã và đại bộ phận nhân dân còn nhiều hạn chế về năng lực, trình độ chuyên môn nên trong quá trình triển khai thực hiện còn nhiều lúng túng. Do đó, trong thực hiện thiếu mạnh dạn, ngại va chạm, thiếu chủ động sáng tạo, trông chờ và ỷ lại vào cấp trên khiến tiến độ chậm...

XDNTM là cuộc cách mạng và cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện; có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn bảo đảm; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Mong rằng, thời gian tới, Trạm Tấu sẽ huy động và thực hiện hiệu quả hơn nữa phong trào XDNTM, góp phần ổn định kinh tế - xã hội, giữ vững trật tự an toàn xã hội.

XDNTM là giải pháp chủ yếu, quan trọng và có tính chiến lược để thực hiện thành công Nghị quyết số 26-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, là một chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân của Đảng, Nhà nước, đã được nhân dân đồng tình và hưởng ứng tích cực.

Thành Trung