Từ những năm 90 của thế kỷ XX, trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện nhiều sản phẩm sinh học của các công ty nước ngoài. Một trong những sản phẩm đang được sử dụng phổ biến ở nhiều địa phương là chế phẩm E.M. 

Chế phẩm sinh học E.M là chữ viết tắt của cụm tiếng Anh Effective Microorganisms có nghĩa là vi sinh vật hữu hiệu, là một cộng đồng các loài vi sinh vật có ích, bao gồm 80 - 120 loài vi sinh vật kỵ khí và hiếu khí thuộc 10 chi khác nhau. Chế phẩm E.M do Giáo sư Tiến sỹ Teuro Higa sáng chế, được nghiên cứu và đưa vào ứng dụng ở Nhật Bản từ năm 1980.  Sau khi đã ứng dụng có kết quả ở Nhật Bản, công nghệ E.M đã mau chóng được nhiều nước trên thế giới tiếp thu và ứng dụng trong các lĩnh vực trồng trọt chăn nuôi, vệ sinh môi trường, bởi các ưu điểm chủ yếu: rẻ tiền, dễ ứng dụng và rất hiệu quả. Chế phẩm này được đưa vào Việt Nam từ tháng 4/1997, hiện đang được nhiều tỉnh, thành trong cả nước tiếp thu và ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp và vệ sinh môi trường.

Thực hiện Quyết định số 25/QĐ- SKHCN ngày 29/4/2009 về việc phê duyệt thuyết minh dự án khoa học: "Ứng dụng công nghệ sản xuất chế phẩm vi sinh hữu hiệu E.M (Effective Microoganisms) và xây dựng mô hình thử nghiệm xử lý rác thải sinh hoạt trong trồng trọt và chăn nuôi tại thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái",Trung tâm ứng dụng tiến bộ (ƯDTB) khoa học & công nghệ tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo, tổ chức triển khai. Kết quả năm 2009, Trung tâm đã tiếp nhận công nghệ và sản xuất thành công 5 loại chế phẩm E.M thứ cấp đang được sử dụng phổ biến hiện nay, đó là:

1. Chế phẩm E.M 2:  là dung dịch được sản xuất từ E.M gốc, có tác dụng phân giải các chất hữu cơ, khử mùi hôi chuồng trại chăn nuôi, làm sạch môi trường; cải thiện tính chất hoá lý của đất; kích thích tiêu hoá giúp tăng trưởng vật nuôi.

2. Chế phẩm E.M 5: là dung dịch được sản xuất từ E.M gốc. Được sử dụng trong trồng trọt dùng để xua đuổi côn trùng, diệt trừ một số sâu hại; hạn chế, phòng ngừa bệnh tật, sâu hại, tăng cường khả năng đề kháng, chống chịu của cây trồng.

3. Chế phẩm E.M - F.P.E:  là dung dịch chiết xuất từ cây trồng được lên men từ E.M gốc và dùng trong trồng trọt nhằm bổ sung chất dinh dưỡng kích thích sinh trưởng cây trồng làm tăng năng suất và chất lượng cây trồng.

4. Chế phẩm E.M - Bokashi chăn nuôi: là hỗn hợp các chất hữu cơ lên men với E.M 1 để dùng trong chăn nuôi, nhằm tăng cường khả năng tiêu hoá và hấp thụ các loại thức ăn tốt hơn, tăng khả năng miễn dịch chống lại bệnh tật, ngăn chặn mùi hôi trong chuồng trại…

5. Chế phẩm E.M - Bokashi môi trường: là hỗn hợp các chất hữu cơ lên men với E.M 1.  Trong trồng trọt thường dùng chế phẩm này để xử lý đất trồng trước và sau khi thu hoạch và xử lý phế thải nông nghiệp sau thu hoạch. Trong chăn nuôi, dùng chế phẩm này để xử lý môi trường chuồng trại chăn nuôi làm giảm thiểu mùi hôi chuồng trại và giúp cho vật nuôi tránh được một số bệnh về hô hấp, bệnh ngoài da.

Quy trình sử dụng, bảo quản các loại chế phẩm E.M trên rất đơn giản và thuận tiện. Chế phẩm được sản xuất từ các hợp chất hữu cơ, thảo dược và các vi sinh vật sống có ích, do đó không gây độc hại cho người sử dụng và môi trường. Giá thành của các loại chế phẩm E.M rẻ, phù hợp với người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Chẳng hạn, để  xử lý môi trường cho 100m2 chuồng nuôi gia súc thì chi phí cho chế phẩm chỉ hết 500đồng/ ngày.

Qua 1 năm triển khai thực hiện Dự án, hiện nay Trung tâm ƯDTB Khoa học & Công nghệ tỉnh Yên Bái đã làm chủ công nghệ và tổ chức sản xuất thành công 5 loại chế phẩm E.M thứ cấp trên. Năm 2010, Trung tâm  tiếp tục sản xuất các loại chế phẩm E.M và đưa các chế phẩm này vào mô hình ứng dụng : "Xử lý rác thải sinh hoạt, xử lý chuồng trại chăn nuôi và sản xuất rau an toàn". Từ kết quả mô hình ứng dụng chế phẩm E.M vào thực tế sản xuất, Trung tâm sẽ quảng bá, giới thiệu tác dụng, hiệu quả của chế phẩm E.M, tuyên truyền để các tổ chức, cá nhân  trong tỉnh, sử dụng nhằm góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nền nông nghiệp bền vững.

Tuy nhiên, để chế phẩm sinh học E.M thực sự được đón nhận và tin dùng là cả một quá trình. Vì vậy, để chế phẩm E.M thực sự đi vào cuộc sống, Trung tâm ƯDTB Khoa học & Công nghệ tỉnh Yên Bái  rất mong được các ban ngành, các huyện, thị, các tổ chức và cá nhân trong tỉnh, quan tâm sử dụng. Đồng thời, rất mong UBND tỉnh Yên Bái mà trực tiếp là  Sở Khoa học & Công nghệ có cơ chế phù hợp, bố trí một lượng  kinh phí cần thiết để Trung tâm tiến hành nhân rộng các loại mô hình ứng dụng chế phẩm E.M trong sản xuất và đời sống, từng bước đưa chế phẩm E.M sử dụng rộng rãi trong cuộc sống.
Các tổ chức và cá nhân quan tâm đến việc sử dụng chế phẩm trên, xin liên hệ với Trung tâm ƯDTB Khoa học & Công nghệ tỉnh Yên Bái.

Đỗ Thị Cẩm Vân