Từ ngày 24/10 đến ngày 9/11/2012, đoàn thanh tra liên ngành do Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì phối hợp với Thanh tra Sở Y tế và  Phòng Quản lý công nghệ và Sở hữu trí tuệ thuộc Sở KH&CN đã tiến hành thanh tra về an toàn bức xạ (ATBX) đối với 22/24 cơ sở tại 8/9 huyện, thị, thành phố trên địa bàn tỉnh ; trong đó có 21 cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ (TBBX) trong y tế và 1 cơ sở lưu giữ nguồn phóng xạ (NPX) đã qua sử dụng.

Qua thanh tra, phần lớn các cơ sở sử dụng TBBX trong y tế đã chấp hành nghiêm túc các quy định của Luật Năng lượng nguyên tử (NLNT) như: việc xin cấp phép khi tiến hành hoạt động bức xạ; bổ nhiệm người phụ trách ATBX; trang bị đầy đủ liều kế cá nhân và đọc liều đúng qui định; tổ chức khám sức khoẻ định kỳ 6 tháng/1 lần cho nhân viên  bức xạ (NVBX) và  trang bị bảo hộ cá nhân như tạp dề, găng tay, các dụng cụ che chắn thích hợp như kính chì, che chắn tuyến giáp cho NVBX...

Việc lưu giữ hồ sơ được thực hiện nghiêm túc, xuất trình đầy đủ khi đoàn thanh tra yêu cầu như: hồ sơ xin cấp phép tiến hành công việc bức xạ, hồ sơ  kiểm tra chất lượng thiết bị, hồ sơ đánh giá an toàn phòng chụp...

Việc bố trí phòng hoạt động TBBX cơ bản được thực hiện đúng qui định, đúng với hồ sơ được cấp phép. Khu vực hoạt động của TBBX được nằm ở vị trí riêng biệt cách xa các khoa, phòng khám và điều trị bệnh khác. Tại khu vực sử dụng TBBX có gắn đèn, biển cảnh báo nguy hiểm phóng xạ, nội quy an toàn bức xạ được treo trước khu vực chụp...

Tuy nhiên, một số cơ sở chưa thực hiện đầy đủ và đúng qui định của pháp luật về an toàn và kiểm soát bức xạ như: việc gắn đèn báo hiệu, biển cảnh báo nguy hiểm phóng xạ, chỉ dẫn an toàn chưa theo đúng qui định; việc đánh giá liều chiếu xạ cho NVBX chưa thực hiện tối thiểu 3 tháng/1 lần; chưa kiểm định, hiệu chuẩn TBBX 1 lần/ năm và hoạt động TBBX chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền của cấp phép. Thanh tra Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái - cơ sở hiện đang lưu giữ NPX đã qua sử dụng.

Tháng 8/2006, Công ty này được Cục Kiểm soát và ATBX hạt nhân cấp giấy phép được sử dụng 2 NPX Cs - 137 để đo mức điều khiển tự động xả Clinker cho 2 lò đứng nung Clinker xi măng.

Từ tháng 3/2008 đến nay, do chuyển đổi công nghệ sản xuất xi măng lò đứng sang lò quay, nên 2 nguồn Cs - 137 không sử dụng nữa. Công ty đã tháo dỡ 2 nguồn này đưa vào kho cất giữ. Tại thời điểm thanh tra, Công ty đã có văn bản gửi đoàn thanh tra và các ngành liên quan đề nghị giúp đỡ về thủ tục pháp lý cần thiết để vận chuyển 2 nguồn Cs - 137 này về kho lưu trữ nguồn quốc gia theo qui định.

Với mục tiêu tuyên truyền, phổ biến các qui định của pháp luật liên quan đến ATBX, đồng thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật nhằm tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực NLNT, cuộc thanh tra liên ngành chuyên đề về ATBX trên địa bàn tỉnh Yên Bái được thực hiện đảm bảo tiến độ và kế hoạch đã đề ra.

Qua công tác thanh tra đã chỉ rõ những tồn tại và góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho cơ sở, nâng cao vị trí, vai trò và hiệu quả của hoạt động thanh tra KH&CN, không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra theo qui định của pháp luật. Mặc dù đạt được kết quả quan trọng nhưng vẫn còn một số ít cơ sở có hành vi vi phạm những qui định của pháp luật.

Những qui định này đã được Luật NLNT qui định rõ ràng, đồng thời đã được Đoàn thanh tra chuyên đề về ATBX đã hướng dẫn và phổ biến từ những cuộc thanh tra trước. Chính vì vậy, đoàn thanh tra đã kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm pháp luật nhằm răn đe và chấn chỉnh để các tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan đến ATBX của địa phương thực hiện nghiêm túc các qui định của pháp luật.

Đoàn đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) đối với 3/22 cơ sở với các hành vi: không tổ chức đánh giá liều cá nhân cho NVBX ít nhất một lần trong 3 tháng, không định kỳ kiểm định, hiệu chuẩn TBBX theo qui định và sử dụng TBBX mà không có giấy phép với tổng số tiền là 27,5 triệu đồng.

Ngoài hình thức xử phạt bằng tiền, đoàn thanh tra đã tạm thời đình chỉ hoạt động của TBBX cho đến khi được cấp giấy phép tiến hành công việc bức xạ đối với cơ sở có hành vi sử dụng TBBX mà không có giấy phép.

Để làm tốt hơn nữa công tác quản lý Nhà nước về an toàn và kiểm soát bức xạ trên địa bàn tỉnh, đòi hỏi các cơ quan quản lý Nhà nước phải thường xuyên phối hợp và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm; các cơ sở có hoạt động bức xạ cần thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lĩnh vực mình đang hoạt động; đề cao vai trò, trách nhiệm của người phụ trách ATBX cũng như người đứng đầu cơ sở bức xạ; tổ chức lưu giữ đầy đủ các tài liệu hồ sơ liên quan đến quá trình hoạt động của công việc bức xạ và nghiêm túc thực hiện yêu cầu, kiến nghị của đoàn thanh tra và quyết định xử phạt VPHC của người có thẩm quyền.

Anh Thuý