Theo lời kể của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thì thời gian trước Cách mạng Tháng tám, từ khu giải phóng Việt Bắc, đồng bào các dân tộc đã gọi các đơn vị vũ trang ta là “Bộ đội Ông Ké”, Bộ đội Ông Cụ”. Về sau, chắc là khi biết tên Ông Cụ là Chủ tịch Hồ Chí Minh nên mọi người đã chuyển cách gọi “Bộ đội Ông Cụ” thành “Bộ đội Cụ Hồ”. Rồi từ chiến khu Việt Bắc, tên gọi yêu quý đó dần dần lan rộng ra trên phạm vi cả nước vào những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.

Vậy vì sao lại có hiện tượng độc đáo này?

Lý giải điều này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng chỉ rõ: Trước hết, Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ vô cùng kính mến của dân tộc và của Đảng ta. Người là hình ảnh tiêu biểu cho tất cả những giá trị cao đẹp của dân tộc Việt Nam. Những gì gắn bó với cuộc đời Người, được Người chăm lo đều có ý nghĩa cao quý vô cùng. Vì vậy, nhân dân ta muốn gọi quân đội của mình phải là “Bộ đội Cụ Hồ”.

Thứ hai, đó là sự quan tâm đặc biệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với quá trình xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của quân đội ta. Người là người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Người đã khai sinh ra quân đội ta với “Bản Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân”. Người chăm lo từng bước đi lên của quân đội, giáo dục chiến sĩ, khuyên bảo cán bộ. Thương bộ đội chiến đấu gian khổ mà Người thức trắng đêm… Mỗi bước trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta đều gắn với sự giáo dục và rèn luyện của Người nên nhân dân gọi “Bộ đội Cụ Hồ” cũng là điều rất tự nhiên.

Thứ ba, do chính bản thân các chiến sĩ quân đội ta, ngay từ đầu mới thành lập, cho đến những năm tháng chiến đấu và trưởng thành đã luôn tỏ ra xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, của nhân dân. Cán bộ và chiến sĩ đã thực hiện tốt những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, yêu thương và quý trọng đồng bào, chiến đấu dũng cảm gắn bó mật thiết với nhân dân, nêu cao đạo đức “cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”.

Hình ảnh “Anh bộ đội Cụ Hồ” trở thành một mẫu hình về con người mới XHCN, có lý tưởng cao đẹp, có đạo đức trong sáng. Khắp các nẻo đường của Tổ quốc, hành quân và chiến đấu, đi tới bất cứ đâu bộ đội ta đều được đồng bào tin yêu, đùm bọc và giúp đỡ. Bộ đội ta đã trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc, dân chủ và CNXH, luôn luôn làm theo lời Bác dạy nên được đồng bào trìu mến gọi là “Anh bộ đội Cụ Hồ”.

Qua ý kiến của Đại tướng Võ Nguyên Giáp chúng ta đã hiểu được thời gian, địa điểm và nguyên nhân hình thành cụm từ “Bộ đội Cụ Hồ”. Đó là một danh xưng đầy vinh dự mà nhân dân phong cho quân đội ta. Nhiều lúc tôi cứ tự hỏi, tại sao chúng ta không lấy tên Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn cho một ngành nghề hay lực lượng nào khác bởi nếu để ý ta thấy, trong xã hội chỉ có 2 lực lượng được mang danh hiệu này. Đó là “Cháu ngoan Bác Hồ” và “Bộ đội Cụ Hồ”.

Như tôi đã nói ở trên, danh hiệu “Bộ đội Cụ Hồ” là do nhân dân yêu mến, trao tặng cho quân đội, mà lòng dân thì bao giờ cũng công bằng, bao giờ cũng sâu sắc. Trong những ngày tháng 12 lịch sử này, nhìn lại chặng đường 67 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của quân đội ta, mặc dù qua mỗi thời kỳ lịch sử, Quân đội ta có sự thay đổi về tên gọi: từ “Giải phóng quân”, tới “Vệ quốc đoàn” rồi đến “Quân đội quốc gia” và “Quân đội nhân dân Việt Nam”.

Thế nhưng, ngay từ những năm trước Cách mạng Tháng tám cho tới tận bây giờ và cả mãi mãi về sau nhân dân vẫn cứ quen gọi những người lính chúng ta bằng một danh xưng hết sức nôm na, gần gũi là “Bộ đội Cụ Hồ”. Đó quả là một điều kỳ diệu, là niềm vinh dự, tự hào của mỗi người chiến sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đó cũng là lời nhắc nhở mỗi cán bộ chiến sĩ quân đội phải luôn cố gắng, phấn đấu để xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”.

 Thiều Văn Dương