Theo đánh giá chung toàn tỉnh, năm nay khả năng thiếu hụt nước cho sản xuất nông nghiệp từ 25% - 40%. Mực nước xuống thấp nhất vào cuối tháng 2 đầu tháng 3/2010. Đặc biệt, đối với cánh đồng Mường Lò không có hồ chứa nước dự phòng, chủ yếu các công trình thủy lợi tự chảy, do vậy khả năng hạn càng lớn.

Qua khảo sát, các con suối cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp ở TXNL cho thấy, thực trạng đáng báo động là các con suối này có mức nước trung bình thấp nhất so với mọi năm. Nguy hiểm hơn là hiện nay đầu nguồn các con suối như: Nậm Đông, Nậm Tộc đang xây dựng công trình thủy điện. Các hiện tượng ô nhiễm nguồn nước, thay đổi dòng chảy đã xuất hiện. Nhiều diện tích đất sản xuất nông nghiệp ở xã Nghĩa Phúc đã bị rửa trôi. Chính vì vậy, vụ sản xuất năm nay, ngoài quyết liệt trong chỉ đạo đưa cơ cấu giống vào sản xuất, thời gian gieo cấy, TXNL phải tính cụ thể đến công tác điều tiết nguồn nước.

Theo kế hoạch, vụ đông xuân năm nay, TXNL sẽ đưa 100% diện tích đất nông nghiệp (tức 719ha) gieo cấy tập trung lúa lai năng suất, chất lượng cao và lúa thuần chất lượng cao. Trong đó, có 200ha gieo cấy sử dụng phân viên nén dúi sâu. Các loại giống này đòi hỏi kỹ thuật gieo cấy theo đúng quy trình và thời gian đưa nước vào ruộng theo thời gian sinh trưởng và phát triển của lúa. Ông Chu Quốc Tuấn - Phó chủ tịch UBND thị xã cho biết: năm 2009, TXNL đã thực hiện tốt chương trình kiên cố hóa kênh mương nội đồng bằng các nguồn vốn kích cầu với 10 công trình thủy lợi có tổng chiều dài 4,5km, hai công trình thủy lợi nhỏ được xây dựng ở phường Pú Trạng và xã Nghĩa Lợi.

Hiện nay, ngoài việc chỉ đạo các xã, phường hướng dẫn nông dân đăng ký giống gieo trồng, ngay từ giữa vụ đông, thị xã đã yêu cầu 4 đơn vị là Công ty TNHH Nghĩa Văn, Trạm Quản lý Thủy văn xã Nghĩa An, Nghĩa Phúc và phường Pú Trạng phải có kế hoạch cụ thể để bảo đảm cung cấp nguồn nước tưới. Đối với các khu vực đang tiến hành kiên cố hóa kênh mương nội đồng, cần phối hợp với UBND các xã phường, Phòng Kinh tế để xây dựng kế hoạch cấp nước phù hợp, không để ảnh hưởng đến sản xuất vụ đông.

Cùng với việc chủ động về nguồn nước, TXNL cũng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn như: Phòng Kinh tế, Trung tâm Khuyến nông, Trạm Bảo vệ thực vật, các xã, phường hướng dẫn nông dân các giải pháp kỹ thuật trong sản xuất như: thời vụ gieo mạ tập trung ở trà I là 75% diện tích; thời gian gieo mạ trà I từ 5/1 - 15/1/2010, kết thúc cấy vào 13/2/2010.

Trong thâm canh, hướng dẫn nông dân đưa các loại giống và cơ cấu giống đồng nhất theo từng vùng tập trung theo phương châm: “Liền vùng - cùng giống - đúng trà”. Về sử dụng phân bón, khuyến khích nông dân tận dụng phân hữu cơ, phân xanh để tăng năng suất và hạn chế sâu bệnh.

Theo ông Hà Đức Thuy - Trưởng phòng Kinh tế cho biết: trong vụ đông xuân năm nay, TXNL hướng dẫn nông dân thực hiện kỹ thuật tưới nước theo quy trình “nông - lộ - phơi” vừa để hạn chế sâu bệnh, hạn chế đẻ nhánh vô hiệu, thúc đẩy quá trình chín sinh lý, thuận tiện cho khâu thu hoạch và cơ bản là chủ động được nguồn nước tưới tiêu. Đặc biệt, năm nay TXNL cũng chủ động các phương án sản xuất dự phòng với việc chuẩn bị giống ngắn ngày, mạ dự phòng để sẵn sàng ứng phó với diễn biến xấu của thời tiết.

Tại Nghĩa An, đến thời điểm cuối tháng 12, xã đang vận động bà con thu hoạch vụ đông. Theo ông Lò Minh Tâm - Chủ tịch UBND xã: trong những năm gần đây, ở Nghĩa An vụ đông được coi là vụ chính, nhiều hộ đã chủ động đưa 100% diện tích đất nông nghiệp vào sản xuất. Năm nay, vụ đông đạt sản lượng cao, giúp nông dân phấn khởi thu hoạch và chuẩn bị làm đất, giống để gieo cấy lúa đông xuân.

Về nguồn nước, nhờ có sự chỉ đạo sớm của TXNL, đặc biệt là xã đã cơ bản kiên cố hóa kênh mương nội đồng. Tuy không có hồ chứa nước dự trữ nhưng nhờ chủ động khơi dòng, khai thác tốt hệ thống thủy lợi, Nghĩa An sẽ có đủ nước tưới tiêu trong vụ đông xuân 2009 - 2010. Ông Tâm còn cho biết, năm nay xã chỉ đạo nông dân đưa 75% giống lúa chất lượng cao vào gieo cấy. Được biết tại phường Pú Trạng và xã Nghĩa Lợi, hai công trình thủy lợi nhỏ và vừa được xây dựng trong năm 2009 cũng sẵn sàng cung cấp phục vụ đủ nước tưới tiêu cho tất cả diện tích đất nông nghiệp.

Trên cánh đồng Mường Lò bạt ngàn ngô, nhiều máy xúc đang vận hành thi công hệ thống kênh mương, khơi thông dòng chảy và cùng với công tác chỉ đạo sớm về thời vụ và chủ động về nguồn nước tưới tiêu, chắc chắn rằng thời tiết có bất lợi thì vụ đông xuân của thị xã cũng sẽ thắng lợi.

Nguyễn Nhật Thanh