Mấy năm gần đây, những người trở lại Yên Bái đều có chung cảm nhận về sự thay đổi ở tỉnh miền núi xa xôi này. Không gian đô thị ngày càng rộng mở, cảnh quan và kiến trúc công trình giàu tính nghệ thuật đã mang những nét riêng có. Phía sau bước phát triển ấy là sự say mê sáng tạo đầy nhiệt huyết của các kiến trúc sư  Yên Bái.

Với một tỉnh còn nhiều khó khăn như Yên Bái, việc thu hút các kiến trúc sư về công tác thật không dễ, nhưng để có nguồn đầu tư cho hoạt động quy hoạch và thiết kế còn nan giải hơn nhiều. Làm sao để có những quy hoạch phù hợp với quá trình phát triển và từng giai đoạn là vấn đề mà những người làm kiến trúc ở Yên Bái luôn trăn trở, nhưng cũng trong một thời gian, do thiếu đầu tư đồng bộ, thiếu quy hoạch chi tiết mà trong một không gian xây dựng chung có rất nhiều vấn đề phải xem xét. Dù ở đó, mỗi công trình, mỗi ngôi nhà đều in đậm công lao của các kiến trúc sư. Thiếu kinh phí đầu tư cho quy hoạch và việc quản lý đô thị lỏng lẻo đã làm cho không gian đô thị bị chắp vá, có khi phải làm đi làm lại, nhiều công trình trong quy hoạch không có vốn triển khai đầu tư.

Vượt lên những khó khăn ấy, đội ngũ những người làm kiến trúc ở Yên Bái đã bằng nhiệt huyết, bằng đạo đức nghề nghiệp và tình yêu quê hương mà cống hiến. Hội kiến trúc sư tỉnh Yên Bái giờ đã có 37 hội viên, đang làm việc trong lĩnh vực tư vấn kiến trúc xây dựng. Người làm quản lý, người trực tiếp công việc của một kiến trúc sư và cái đích để họ hướng tới là thu nhập cho bản thân cũng như sự phát triển của doanh nghiệp.

Ngoài đội ngũ những người đang làm việc tại Sở xây dựng Yên Bái có thể kể đến Công ty Tư vấn Kiến trúc đô thị ACC, Công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế xây dựng Yên Bái; Công ty TNHH tư vấn thiết kế xây dựng AYB là những nơi nắm giữ số lượng kiến trúc sư đông đảo hơn cả.

Những cái tên như: Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư xây dựng Yên Bái, Công ty cổ phần kiến trúc C+ và một số doanh nghiệp khác đang là nơi nuôi dưỡng, tạo môi trường để các kiến trúc sư thể hiện tài năng góp phần làm nên diện mạo đô thị của Yên Bái trong 5 - 10 năm thậm chí là hàng chục, hàng trăm năm sau. Điều thuận lợi là hầu hết hội viên đều trẻ tuổi, say sưa với nghề và luôn táo bạo đổi mới. Địa hình và thiên nhiên của Yên Bái cũng đã ưu đãi cho các kiến trúc sư một địa hình để có thể tạo nên không gian kiến trúc phong phú.

Trên địa bàn cũng đã có sự hiện diện các nhà tư vấn, nhà thầu xây lắp nước ngoài, rồi những ảnh hưởng của các trào lưu kiến trúc trong nước và các phong cách của mỗi kiến trúc sư đã tạo nên sự đa dạng trong hoạt động kiến trúc. Phong phú, đa dạng cùng với tính tập thể trong làm quy hoạch, kiến trúc đã tạo nên những sản phẩm có tính đồng bộ, mang bản sắc trong không gian hài hòa, nhất là ở thành phố Yên Bái. Những hồ nước, đồi cây đã tạo nên một không gian xanh hiếm có ở các đô thị miền núi.

Hội thảo về “Quy hoạch và kiến trúc thành phố” cùng với các cuộc thi với chủ đề “ý tưởng phát triển không gian thành phố Yên Bái” và “Tạo lập không gian khu trung tâm thành phố” đã phát huy trí tuệ của đội ngũ kiến trúc sư. Không gian thành phố Yên Bái đã được mở rộng sang hữu ngạn sông Hồng sẽ tạo ra một đô thị hữu tình  hai bên bờ sông. Tiếp đó quy hoạch hoàn chỉnh hệ thống giao thông thành phố với một số đường vành đai và cầu qua sông, bệnh viện mới, Trường y… đặc biệt là vườn hoa trung tâm thành phố với sự tham gia tâm huyết của tất cả kiến trúc sư trong toàn tỉnh, thể hiện bằng 7 phương án tham gia.

Qua phản biện đã có 1 phương án chính và 3 phương án có ý tưởng tốt được triển khai thiết kế xây dựng. Công trình được hoàn thành ngay trước thềm Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã làm nổi bật quang cảnh ở Trung tâm văn hóa chính trị - nơi diễn ra sự kiện quan trọng của Đảng bộ.

Đội ngũ kiến trúc sư ở Yên Bái đã góp phần làm nên nhiều công trình công cộng, các trường học theo chương trình kiên cố hóa, khu công nghiệp, các công trình y tế… Đến nay, các thị trấn trong toàn tỉnh đã hoàn thành quy hoạch, kể cả 2 thị trấn ở huyện vùng cao Trạm Tấu và Mù Cang Chải. Một số xã mới của thành phố Yên Bái cũng đang hoàn thiện quy hoạch, cùng đó là việc rà soát, lập quy hoạch các xã theo tiêu chí nông thôn mới.

Xác định quy hoạch phải đi trước một bước, tỉnh luôn chủ trương khuyến khích đội ngũ kiến trúc sư đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời sẽ huy động các nguồn vốn của Chính phủ, của tỉnh để làm quy hoạch. Cùng với niềm say mê, nhiệt huyết của mình, mỗi kiến trúc sư sẽ góp phần làm cho bức tranh Yên Bái bừng sáng hơn trong khu vực miền núi phía Bắc của Tổ quốc.

Minh Quang