Đến nay, tỉnh Yên Bái đã thiết lập quan hệ với trên 50 tổ chức phi chính phủ nước ngoài và các tổ chức quốc tế với hơn 119 chương trình, dự án của 46 tổ chức phi chính phủ được triển khai trên địa bàn tỉnh từ năm 2006 đến nay, tổng giá trị giải ngân các chương trình, dự án đạt 15,6 triệu USD (tương đương gần 330 tỷ đồng), tập trung vào các địa bàn miền núi, vùng khó khăn như: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn, Lục Yên, Văn Yên… với nhiều hình thức và lĩnh vực đa dạng, gồm: phát triển nông thôn, phát triển cộng đồng, hỗ trợ phát triển kinh tế, y tế,  giáo dục, giải quyết các vấn đề xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, đối phó với biến đổi khí hậu, xử lý môi trường, giúp đỡ người tàn tật... Các dự án hợp tác thực sự là những đóng góp có ý nghĩa cho phát triển kinh tế - xã hội cũng như nâng cao đời sống người dân.

Nổi bật là các chương trình, dự án xoá đói giảm nghèo như: Chương trình Phát triển vùng do tổ chức Tầm nhìn Thế giới tài trợ, được triển khai tại 3 huyện: Văn Yên, Trấn Yên và Trạm Tấu với giá trị giải ngân từ năm 2004 đến nay đạt 3,7 triệu USD (tương đương 64 tỷ đồng), góp phần nâng cao điều kiện cơ sở vật chất và chất lượng cuộc sống cho người dân trong vùng dự án...; Dự án “Giúp các hộ dân khó khăn về kinh tế của tỉnh Yên Bái tăng thu nhập thông qua áp dụng phân viên nén dúi sâu trong thâm canh lúa” do tổ chức CODESPA (Tây Ban Nha) tài trợ với tổng kinh phí 7,7 tỷ đồng, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo của tỉnh, tạo điều kiện để người nghèo có cơ hội tham gia các hoạt động cộng đồng, hoạt động sản xuất nông nghiệp nhằm đảm bảo an ninh lương thực, từng bước tăng thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bên cạnh những khoản viện trợ về vật chất, các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cũng đã hỗ trợ giới thiệu và ứng dụng các phương pháp tiếp cận có hiệu quả trong phát triển bền vững và xóa đói giảm nghèo bằng những dự án thiết thực và mô hình phù hợp với các lĩnh vực và cộng đồng dân cư ở các vùng khác nhau, lồng ghép với các chương trình xây dựng năng lực tín dụng, phát triển nông thôn, cộng đồng; trực tiếp giúp đỡ người dân nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa tăng cường kiến thức, khả năng tự quản lý, biết cách làm ăn, nâng cao mức thu nhập của bản thân và cải thiện điều kiện sống gia đình. Đặc biệt nâng cao nhận thức, năng lực của địa phương trong việc lập kế hoạch và thực hiện một số chương trình, dự án phát triển nông thôn.

Ngoài việc lồng ghép vào các dự án phát triển, xóa đói giảm nghèo, các tổ chức phi chính phủ nước ngoài đã tổ chức nhiều chương trình giáo dục, tập huấn, hướng vào việc xây dựng và nâng cao năng lực cho cán bộ và các đối tác Việt Nam.

Tiêu biểu là Dự án “Phát triển tổng hợp cộng đồng tỉnh Yên Bái” do tổ chức Bánh mỳ cho thế giới tài trợ với tổng kinh phí 4,6 tỉ đồng, thực hiện trên địa bàn các huyện: Trạm Tấu, Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình từ 2008 - 2010, đã góp phần đảm bảo an ninh lương thực, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo cho các đối tượng hưởng lợi dự án, cải thiện điều kiện sống cho đồng bào dân tộc thiểu số tại địa bàn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ phụ nữ và ban điều hành Dự án các cấp; Dự án “Phát triển cộng đồng và nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu tại 5 xã của 3 huyện: Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình của tỉnh Yên Bái” do tổ chức Bánh mỳ cho thế giới tài trợ, được thực hiện từ 2009 - 2012 với tổng kinh phí 4,29 tỉ đồng, góp phần nâng cao nhận thức của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ cấp xã và cộng đồng về biến đổi khí hậu, tác động của biến đổi khí hậu, các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai và bảo vệ môi trường; cải thiện điều kiện sống của người dân thông qua tiếp cận nguồn nước, các công trình vệ sinh môi trường, các kiến thức và mô hình phát triển kinh tế hộ gia đình.

Tiếp nối thành công của các chương trình, dự án đã thực hiện trước đó, tổ chức Bánh mỳ cho thế giới còn tiếp tục phối hợp với Trung tâm Phát triển bền vững cộng đồng các dân tộc thiểu số miền núi (SUDECOM) thực hiện Dự án “Phát triển cộng đồng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho hộ nghèo các dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái” từ tháng 7/2012 tới tháng 5/2015 với tổng ngân sách tài trợ đạt hơn 3 tỷ đồng, tại các xã: Lương Thịnh, Việt Cường (huyện Trấn Yên), Tân Nguyên (huyện Yên Bình) và Ngòi A (huyện Văn Yên) với mục tiêu góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của hộ nghèo, cận nghèo các dân tộc.

Nhìn lại quá trình hợp tác trong thời gian qua, có thể thấy, Yên Bái và các tổ chức phi chính phủ đã xây dựng được mối quan hệ đối tác tin cậy, chân thành, minh bạch, hiệu quả và tôn trọng lẫn nhau. Để đạt được những kết quả đó, Yên Bái đã luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo từ các cơ quan Trung ương, đặc biệt là từ Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Ban Điều phối viện trợ nhân dân (PACCOM) trong công tác vận động, tiếp nhận và quản lý viện trợ phi chính phủ.

Tỉnh Yên Bái đã có những chủ trương, định hướng vận động viện trợ với từng lĩnh vực cụ thể phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tỉnh. Các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp đã thực hiện tốt công tác quản lý, hướng dẫn hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài đồng thời từng bước nâng cao năng lực quan hệ đối ngoại, tạo niềm tin và uy tín đối với các đối tác.

Việc tăng cường quản lý và tạo điều kiện cho các hoạt động viện trợ phi chính phủ nước ngoài ở tỉnh đã tạo môi trường thuận lợi cho việc triển khai các dự án theo đúng kế hoạch, nội dung và đạt được mục tiêu đề ra. Các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại tỉnh Yên Bái đã tôn trọng luật pháp, các phong tục, tập quán ở địa phương, thực hiện đúng các thoả thuận đã cam kết với tỉnh.

Thông qua triển khai dự án trên địa bàn đã xây dựng được mối quan hệ tốt với các đối tác và nhân dân địa phương, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa người dân địa phương với bạn bè quốc tế, qua đó phát huy được các giá trị văn hóa, tinh thần, tăng cường giao lưu và đoàn kết quốc tế, trở thành cầu nối hữu nghị giữa tỉnh Yên Bái với các nước trên thế giới.

 Lâm Gia Bình