Thành phố Yên Bái đang có tỷ trọng dân số trong độ tuổi lao động cao hơn so với dân số trong độ tuổi phụ thuộc. Với cơ cấu này, kinh tế thành phố đã có sự chuyển dịch đúng hướng, phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, trong đó có việc giảm tỉ trọng của lao động nông, lâm, ngư nghiệp và tăng tỉ trọng của lao động công nghiệp - xây dựng và dịch vụ.

Theo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2015 - 2020, thành phố Yên Bái phấn đấu trở thành trung tâm công nghiệp, du lịch, thương mại, giáo dục, y tế, văn hóa và khoa học - công nghệ với các tiêu chí của một đô thị hiện đại, đóng vai trò đầu tàu trong nền kinh tế của tỉnh Yên Bái.

Để đạt được mục tiêu này, thành phố đã chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, coi đó là giải pháp cơ bản để đảm bảo việc làm cho người lao động trước yêu cầu hội nhập cũng như sự cạnh tranh, phát triển và đảm bảo an sinh xã hội trước mắt lẫn lâu dài.

Trên địa bàn thành phố hiện có hệ thống các trường cao đẳng như y tế, sư phạm, nghề... Đặc biệt, Trường Cao đẳng Nghề Yên Bái đang được đầu tư xây dựng trở thành trung tâm đào tạo nghề của các tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó 1 nghề đạt chuẩn quốc tế và 3 nghề đạt chuẩn ASEAN.

Trong những năm qua, trình độ học vấn của lao động thành phố đã được nâng lên rõ rệt. Đây cũng là một yếu tố thuận lợi cho việc tiếp thu những tiến bộ khoa học kĩ thuật trong sản xuất.Trên địa bàn thành phố hiện có 1 khu công nghiệp của tỉnh, hai cụm công nghiệp của thành phố cùng hơn 400 doanh nghiệp. Hầu hết các doanh nghiệp đã và đang tạo điều kiện nhận người lao động địa phương vào làm việc. Tuy nhiên, thực tế, lợi thế về nguồn lực lao động của thành phố chưa được tận dụng hiệu quả.

Mặc dù nhu cầu sử dụng lao động rất lớn nhưng tỉ lệ lao động được giải quyết việc làm lại không cao. Nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng thừa lao động, thiếu việc làm chính là chất lượng nguồn lao động hạn chế, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu và yếu. Bản thân các nhà đầu tư cũng chưa có chính sách ưu đãi đặc biệt đối với lực lượng lao động địa phương và chưa có một chiến lược phát triển nguồn nhân lực hiệu quả, hợp lý.

Giải quyết bài toán quy hoạch nguồn nhân lực, thành phố Yên Bái đang quyết liệt đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo điều kiện phát triển nhiều loại hình doanh nghiệp, trong đó chú trọng tới doanh nghiệp vừa và nhỏ; huy động mọi nguồn lực cho đầu tư và phát triển, các dự án cụm công nghiệp tập trung, đổi mới cơ chế và chính sách thúc đẩy sự phát triển của khu vực nông nghiệp, nông thôn; khôi phục và phát triển làng nghề, kinh tế trang trại; coi trọng xuất khẩu lao động ra nước ngoài vừa giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động vừa có thể tiếp cận công nghệ mới, rèn luyện kỹ năng lao động; xây dựng quy hoạch và kế hoạch đầu tư phát triển các ngành kinh tế có thế mạnh; đẩy mạnh thực hiện các chương trình kinh tế, xã hội trọng điểm để thu hút nhiều lao động.

Bên cạnh đó, thành phố tiếp tục bổ sung quy hoạch phát triển các cụm công nghiệp, khu du lịch sinh thái, làng nghề... để chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, tạo nhu cầu, thị trường để tăng dần tỷ trọng lao động công nghiệp; đẩy mạnh hoạt động của các trung tâm giáo dục cộng đồng, trung tâm khuyến nông, khuyến lâm, khuyến công, khuyến ngư... để phổ cập kiến thức khoa học phổ thông cho người lao động, giới thiệu và chuyển giao công nghệ, kỹ thuật mới, tiên tiến trong lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, chế biến nông, lâm, thủy sản, nâng cao kỹ năng sản xuất và chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Thành phố cũng quan tâm phát triển các hình thức dạy nghề đa dạng, thiết thực gắn với khả năng tạo việc làm; mở rộng hình thức trực tiếp dạy nghề trong doanh nghiệp, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho hệ thống dạy nghề xã hội, trong đó tập trung tạo nguồn nhân lực đủ khả năng tiếp cận khoa học tiên tiến, kỹ thuật công nghệ cao theo hướng vừa bảo đảm chất lượng đại trà vừa chú trọng mũi nhọn. Đặc biệt, thành phố đã và đang ưu tiên sử dụng sinh viên mới tốt nghiệp đại học, nhất là ở những chuyên ngành cần cho sự phát triển các lĩnh vực kinh tế, xã hội trọng điểm của tỉnh và những ngành kỹ thuật, công nghệ cao.

Trên thực tế, để khai thác một cách triệt để thế mạnh nguồn nhân lực của thành phố, đảm bảo đủ nguồn nhân lực cả về số lượng và chất lượng cung cấp cho các dự án đầu tư trên địa bàn trong thời gian tới, việc đẩy mạnh công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực hết sức cấp thiết.

Làm được điều này, thành phố cần có cơ chế ưu đãi đối với các nhà đầu tư sử dụng nhiều lao động, đặc biệt là lao động chưa qua đào tạo của địa phương; khuyến khích, tạo điều kiện phát triển mạnh các thành phần kinh tế để tạo nhiều việc làm, phát triển thị trường lao động, thu hút đầu tư phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực địa phương. Có như vậy mới tận dụng hiệu quả ưu thế nguồn nhân lực cũng như đảm bảo an sinh xã hội, giải quyết việc làm trên địa bàn thành phố.

Bích Liên