Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, bệnh dại là bệnh lưu hành trên địa bàn tỉnh Yên Bái từ nhiều năm nay, hàng năm vẫn xuất hiện các trường hợp tử vong do lên cơn dại. Tính trung bình 5 năm gần đây, có 4.647 ca phơi nhiễm dại được tiêm phòng, trong đó có 6 ca tử vong do bệnh dại (trung bình 1,2 ca tử vong/năm). Hầu hết các ca tử vong đều do bị chó cắn và không được điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại.

Dự báo năm 2021 sẽ tiếp tục có các ca tử vong do dại nếu các ca phơi nhiễm không được tiêm phòng vắc xin và huyết thanh kháng dại đúng lịch và đủ liều do vi rút lưu hành dại trên đàn chó ở diện rộng khó kiểm soát, người dân vẫn còn chủ quan, một bộ phận thiếu điều kiện tiếp cận để tiêm phòng đầy đủ. Tính đến cuối tháng 6/2021, toàn tỉnh có 1.777 người bị chó, mèo cắn được tiêm phòng, đã ghi nhận 1 ca tử vong do bệnh dại tại huyện Mù Cang Chải. 

Tìm hiểu được biết, trường hợp tử vong không được điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại vì không rõ tiền sử phơi nhiễm với bệnh dại. Bên cạnh đó, do người dân chủ quan, thiếu nhận thức về sự nguy hiểm của bệnh dại nên không đi tiêm phòng mà điều trị bằng thuốc nam. Nguy hiểm hơn, có những bệnh nhân sau khi tiêm vắc xin phòng dại còn uống các loại thuốc không theo quy định của bác sĩ dẫn đến vắc xin mất tác dụng. 

Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, khi bị chó, mèo cắn, bệnh nhân cần nhanh chóng rửa kỹ tất cả các vết thương ngay trong 15 phút với nước và xà phòng, hoặc nước sạch, sau đó sát khuẩn bằng cồn hoặc cồn I ốt để làm giảm thiểu lượng vi rút tại vết cắn. Có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như: rượu, cồn, xà phòng các loại, dầu gội, dầu tắm để rửa vết thương ngay sau khi bị cắn; tuyệt đối không được băng kín vết thương và lập tức đưa đến cơ sở y tế để được tư vấn, điều trị kịp thời.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, số ca tử vong do bệnh dại tuy đã giảm, song bệnh dại vẫn có những diễn biến phức tạp do công tác quản lý đàn chó nuôi tại một số địa phương chưa được quan tâm đúng mức; chưa có biện pháp kiên quyết, chưa có chế tài xử lý trong trường hợp vi phạm; tỷ lệ chó được tiêm phòng dại đạt rất thấp, chưa đáp ứng yêu cầu phòng dịch... 

Thực hiện Quyết định số 193/QĐ-TTg ngày 13/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia khống chế và tiến tới loại trừ bệnh dại giai đoạn 2017 – 2021. Trên cơ sở đó, Yên Bái đã ban hành nhiều văn bản về phòng, chống bệnh dại với mục tiêu triển khai có hiệu quả các biện pháp phòng, chống bệnh dại; tăng cường giám sát và điều trị dự phòng phơi nhiễm, giảm 40% (= 1 ca) số ca tử vong do bệnh dại so với trung bình giai đoạn 2016 - 2020; từng bước quản lý và khống chế không để dịch lan rộng. 

Để cụ thể hóa mục tiêu hiệu quả, tỉnh chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp, chú trọng tổ chức tốt giám sát phát hiện và quản lý các trường hợp phơi nhiễm theo quy định của Bộ Y tế; tăng cường hoạt động của 13 điểm tiêm vắc xin phòng bệnh dại cho người tại 9/9 huyện, thị, thành phố; phát hiện, điều tra và xử lý kịp thời 100% ổ dịch dại trên người; công tác phối hợp liên ngành thực hiện chặt chẽ việc tiêm vắc xin dại cho chó, mèo; vận động người dân tuân thủ việc tiêm vắc xin phòng dại cho đàn vật nuôi. Cùng đó, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân trong phòng, chống bệnh dại hiệu quả.

Trần Minh