Hơi sương giăng đầy bên triền núi, cái rét cắt da cắt thịt của vùng cao càng làm cho những gò má người phụ nữ Mông ửng hồng trong buổi sớm mai. Những năm trước, đây là thời điểm những người đàn ông vào rừng chặt củi để ấm bếp những ngày tết, những người phụ nữ lại đem vải và chỉ mầu ngồi thêu váy, áo để có bộ trang phục đẹp nhất đón xuân. Năm nay có khác đôi chút là bà con đang tập trung làm đường giao thông về bản. Chỉ ít thời gian với việc huy động toàn bộ nhân dân mà 2 tuyến đường giao thông nông thôn tại thôn Tà Chử và Suối Xuân với chiều dài 1.230m, rộng 3 mét đã hoàn thành.

Trong căn nhà nhỏ chênh vênh bên đồi ở bản Tà Chử, vừa đi làm đường về, chị Giàng A Chinh đã lại bận rộn với đường kim mũi chỉ. Đã thành nếp, cứ mỗi khi mùa vụ kết thúc, phụ nữ Mông và nhất là những cô gái đến tuổi "cập kê" lại ngồi để thêu, cắt những mảnh vải đã dệt trong một năm qua thành những bộ váy đẹp nhất đón tết. Mọi việc đón tết cổ truyền của người Mông và cổ truyền dân tộc đã hoàn tất. Năm nay, ngoài làm mười kilôgam bánh dày, gia đình đã chuẩn bị xong gà và lợn.

Như vậy, chị và gia đình 5 khẩu đã có một cái tết tươm tất. Như gia đình chị Chinh, gia đình Sùng A Châu cũng đang tất bật chuẩn bị. Ngoài 3 chú gà, 2 trống 1 mái để làm lý, anh cũng đã nuôi được chú lợn béo 80 kg để mổ trong dịp tết này. Ngoài ra, bánh dày là thứ không thể thiếu để cúng ông bà tổ tiên.

Cao trên nghìn mét so với mực nước biển, nhìn từ dưới cánh đồng Mường Lò lên đỉnh Phình Hồ thì rất gần, nhưng chả biết là bao nhiêu "con dao quăng" mới tới (như cách nói của đồng bào) bởi đường lên Phình Hồ nhìn xa chỉ như sợi chỉ vắt ngang sườn núi, thoắt ẩn thoắt hiện trong sương khói. Cách một tầm mắt mà từ thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ phải đi đúng 10 kilômét mới đến trung tâm xã vì đường cứ như bậc thang tiến dần lên. Có điều, do một phần tuyến đã được trải bê tông, một phần đang được khai nền nên xe máy đi lại dễ dàng.

Vũ điệu cao nguyên. (Ảnh: Văn Tuấn)

Từ Phình Hồ phóng tầm mắt có thể bao quát cả cánh đồng Mường Lò và khu vực Văn Chấn. Phình Hồ mang đặc trưng của khí hậu vùng cao, độ ẩm bình quân là 84%/năm, số giờ nắng đạt từ 1.800 – 2.000 giờ, lượng mưa trung bình đạt 1.200 giờ/năm... Vì vậy, như Suối Giàng của Văn Chấn, dân Phình Hồ hầu hết là người Mông và Phình Hồ cũng có chè Shan vùng cao. Trung tâm xã  tại bản Tà Chử  giờ đây đã khang trang, với trụ sở UBND, trường học những ngôi nhà lợp gỗ thông và phi brô xi măng được bao bọc bởi những đồi chè Shan. Những cây chè tuổi đời ngang với tuổi người già ẩn hiện trong sương cho người ta cảm giác phiêu du, lãng mạn.

Phó bí thư Đảng uỷ xã Giàng A Chừ mới tham gia công tác Đảng khoá này nhưng nắm khá chắc tình hình của xã. Trong câu chuyện về tình hình bà con trong xã, anh cho biết,  toàn xã có 209 hộ,  trên 1.168 khẩu, với diện tích tự nhiên 3.033 ha, là xã có diện tích tự nhiên nhỏ nhất Trạm Tấu. Toàn xã có 2.232 ha đất lâm nghiệp, chỉ có 32,4 ha đất sản xuất lúa nước.

Dưới ánh sáng của Đảng, những năm qua, đời sống người vùng cao nơi đây đã đổi thay. Anh tính toán, trên 80% số hộ dân trong xã đã được dùng điện lưới quốc gia, có ti vi, xe máy… Tuy nhiên, năm mới, xã còn nhiều việc phải làm để giảm số hộ thiếu ăn bằng cách tập trung chỉ đạo bà con phát triển cây, con có trọng tâm, trọng điểm. Vì vậy, năm mới đến Đảng uỷ xã chỉ đạo chính quyền và các đoàn thể tổ chức thăm hỏi, tặng quà và tổ chức các hoạt động vui chơi đón tết. Nhưng tết xong là phải bắt tay vào sản xuất ngay.

Như Phó bí thư Đảng uỷ xã nói thì việc sản xuất sẽ tập trung vận động nhân dân cấy hết diện tích lúa 2 vụ trong vụ xuân này, chuyển đổi phần nửa diện tích lúa nương sang trồng ngô, đặc biệt là sẽ trồng thí điểm 20 ha cây sơn tra ở khu vực giáp ranh xã Làng Nhì và 10 ha cao su tại khu vực làng Bến... Nếu phát huy được hết tiềm năng này thì mục tiêu Đảng bộ xã đề ra đến 2015 giảm hộ nghèo xuống còn 20% sẽ đạt được.

Cái giá lạnh không làm mất đi sự hào hứng của bọn trẻ, chúng túm tụm bên mảnh đất bằng trước cổng UBND để chơi quay. Cô giáo Bình, người đã có gần 20 năm công tác trên đỉnh núi này bảo, dù đã giảm nhưng sau tết Mông kiểu gì cũng phải có vài đứa bỏ học để lấy vợ! Vì vậy cứ mỗi độ sau tết, các cô lại phải đến từng nhà vận động học sinh đến trường. Những nét văn hoá Mông là thế!

Chia tay Phình Hồ, mùa xuân dường như đang đến bên cửa sổ, bên bếp lửa bập bùng. Đón xuân, hoa nở, váy áo treo sặc sỡ bên hiên nhà, rộn tiếng cười đùa  của lũ trẻ thơ... Vùng cao sẽ đổi thay khi phát huy tiềm năng, lợi thế, bởi nghe bà con bảo, Phình Hồ không chỉ có đặc sản là chè Shan mà lợn "cắp nách" cũng là "thương hiệu". Thời điểm này lợn "cắp nách" thương lái dưới Văn Chấn, Nghĩa Lộ... lên mua hàng trăm ngàn đồng một ki lô gam lợn hơi cũng không có.

Riêng tôi lại nghĩ khác, tôi đã hình dung một Phình Hồ thành điểm du lịch sinh thái và văn hoá như Suối Giàng, với những truyền thống văn hoá và điều kiện tự nhiên đặc sắc! Điều này có thể lắm chứ, nếu có sự quyết tâm và hướng đi đúng.

Đình Tứ