Hồ Thác Bà như viên ngọc bích của vùng Tây Bắc. Vẻ đẹp nên thơ ấy được tạo nên từ những hang động kỳ thú, những hòn đảo lớn nhỏ và đặc biệt từ những ngôi làng ven hồ của người Dao, người Tày, người Cao Lan còn lưu giữ nhiều nét văn hoá độc đáo. Làng Ven (xã Ngọc Chấn, huyện Yên Bình) là một trong những ngôi làng như thế.

52 hộ dân sinh sống nơi đây đều là đồng bào dân tộc Tày. Kể từ ngày lập làng đến nay cũng đến mấy chục năm, cha ông họ là những người chuyển từ vùng hồ lên để nhường đất xây dựng Thuỷ điện Thác Bà. Phần lớn cư dân của ngôi làng nhỏ đều lấy nghề chài lưới làm nghiệp mưu sinh.

Nếu như những người dân đi biển phải đối mặt với sóng to, gió lớn thì những người dân nơi đây cũng gặp không ít hiểm nguy bởi số phận con người cũng mong manh trước hồ nước mênh mông.

Ấy vậy, mấy chục năm qua, người dân ở ngôi làng nhỏ này vẫn gắn bó với nghề chài lưới, dường như giữa họ và hồ Thác có mối ràng buộc khăng khít. Cái nắng, cái gió từ hồ Thác đã hun đúc cho những người dân làng chài vẻ đẹp khỏe mạnh và tâm hồn phóng khoáng, giản dị.

Sáng sáng, khi nắng còn chưa kịp phủ kín mặt hồ người dân đã mang lưới, rọ tôm ra hồ kiếm sống. Màn đêm vừa sập xuống, cả một vùng hồ lại lung linh bởi ánh sáng từ hàng trăm chiếc vó đèn. Một cuộc sống bình yên, chẳng giàu có nhưng cũng đủ nuôi sống những con người cần cù, chịu khó.

Làng Ven cũng giống như những địa phương vùng hồ khác, người dân canh tác chủ yếu trên đất bán ngập. Mỗi năm từ tháng chạp năm trước đến tháng sáu năm sau, nước hồ rút đến đâu người dân lại trồng lúa, trồng khoai, trồng đỗ, trồng ngô đến đó. Người làng Ven bao năm nay tự hào vì có cánh đồng bán ngập rộng nhất nhì vùng hồ.

Tết năm nay ở làng Ven vui lắm vì lúa được mùa, mười năm qua, làng Ven mới lại có một mùa lúa bội thu như thế, quả là đất không phụ công người. Trong mỗi nếp nhà sàn đều ăm ắp lúa đủ ăn đến tận mùa gặt năm sau.

Ngọc Chấn là một trong những xã xa xôi nhất của huyện Yên Bình, còn làng Ven lại là thôn xa nhất của xã đặc biệt khó khăn này. Cách đây vài năm thôi, làng Ven còn như một ốc đảo giữa hồ Thác mênh mông. Nhưng giờ đây cuộc sống của người dân đã có nhiều đổi thay đáng mừng. Điện sáng thay sao xua đi bóng tối âm u của núi rừng. Con đường mới mở cho ô tô vào tận nơi mua sắn, mua gỗ nguyên liệu, mua cá, tôm.

Cụ Hoàng Văn Khôn, năm nay đã gần 80 tuổi vui mừng nói: "Ngày xưa làng Ven nghèo lắm, mọi nhà phải lo ăn từng bữa. Thế rồi từ ngày con đường Đông hồ, lại được Nhà nước quan tâm cho điện đến nhà, trạm xá khám chữa bệnh cho dân, cho cán bộ hướng dẫn sản xuất vậy nên mới có cuộc sống như ngày hôm nay. Lúa, ngô ăn không hết.

Năm nay, hầu như nhà nào cũng có chiếc xe máy để chạy một lèo xuống chợ Ngọc sắm tết, rồi có cái tivi để xem bà con khắp nơi gần xa đón tết cổ truyền. Cứ như mơ ấy!". Cuộc sống ngày trước vất vả nên học hết phổ thông đã khó còn giờ đây những người con làng Ven có mặt tại trường cao đẳng, đại học ngày một nhiều.

Một mùa xuân lại về với làng Ven, tết này sẽ có thêm nhiều bánh chưng, bánh mật được làm để dâng lên ông bà tổ tiên, mừng một vụ mùa bội thu và cầu mong năm mới mua thuận gió hòa, tôm cá đầy thuyền. Mọi người sẽ diện những bộ quần áo đẹp nhất đi chúc tết, chơi xuân.

Xuân này, người dân làng Ven còn đón thêm tin vui, con đường nằm trong khu du lịch sinh thái hồ Thác Bà nối liền ba xã Phúc Ninh, Ngọc Chấn, Xuân Long sẽ được xây dựng, một cơ hội lớn cho làng Ven chuyển mình. Rời làng Ven, qua Cảm Nhân, Tích Cốc, tới Vũ Linh, Vĩnh Kiên… đâu đâu cũng thấy không khí khẩn trương chuẩn bị đón tết.

Xa xa, trên cánh đồng xanh mướt thấp thoáng những đàn trâu thung thăng gặm cỏ, những đàn cò trắng sải cánh bay trong nắng sớm. Một vùng Đông hồ rộng lớn rộn ràng sang xuân.

Hồng Khanh