Đây chỉ là một trong hàng trăm đợt thanh tra, kiểm tra mà BHXH tỉnh đã thực hiện trong năm 2010, trên cơ sở phối hợp liên ngành đã góp phần tạo nề nếp trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trên địa bàn toàn tỉnh.

Hiện nay toàn tỉnh có trên 1.000 doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh, đăng ký sử dụng trên 25.000 lao động, tuy nhiên, mới có gần 500 doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho gần 15.000 lao động. Bên cạnh những đơn vị trốn tham gia, trên địa bàn tỉnh cũng có không ít doanh nghiệp nợ đọng tiền BHXH kéo dài như: Công ty Vật tư tổng hợp Cửu Long Vinashin, Lâm trường Lục Yên, Công ty cổ phần Cơ khí và Xây dựng, Công ty cổ phần Xây lắp và Sản xuất công nghiệp…

Ông Lò Văn Thịnh, Trưởng phòng Thu - BHXH tỉnh cho biết: "Hầu hết các doanh nghiệp chưa tham gia BHXH, BHYT đều là những đơn vị có quy mô vừa và nhỏ, ý thức của người sử dụng lao động cũng như người lao động trong việc thực hiện pháp luật lao động nói chung và Luật BHXH, Luật BHYT  nói riêng chưa cao. Các doanh nghiệp nợ đọng BHXH kéo dài phần lớn đều khó khăn về tài chính, làm ăn thua lỗ"… tuy nhiên, vì bất cứ lý do gì, việc trốn tránh hay nợ đọng tiền BHXH là vi phạm pháp luật và gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Để giải quyết tình trạng này, BHXH tỉnh đã tích cực phối hợp với các sở, ngành đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kịp thời phổ biến các văn bản, chính sách mới đến chủ sử dụng lao động, người lao động và nhân dân trên địa bàn. BHXH tỉnh cũng đã nhắc nhở các doanh nghiệp vi phạm các chính sách về BHXH, BHYT, BHTN thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, bằng văn hay trực tiếp đến đơn vị, BHXH tỉnh báo cáo Hội đồng thi đua khen thưởng tỉnh về các đơn vị không thực hiện nghiêm chính sách BHXH, BHYT, BHTN để không xem xét khen thưởng…

Cùng với việc tuyên truyền, vận động, ngay từ đầu năm, BHXH tỉnh đã đặc biệt chú trọng tới công tác kiểm tra, qua đó phát hiện những sai sót, tồn tại của đơn vị tham gia BHXH để kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh, xử lý theo quy định. Trên cơ sở kế hoạch được xây dựng từ đầu năm, công tác kiểm tra, thanh tra liên ngành cũng được điều chỉnh để thực hiện cho phù hợp với tình hình thực tế trong từng thời gian cụ thể.

Bà Nguyễn Thị Tố Uyên - Phó trưởng phòng, phụ trách Phòng Kiểm tra cho biết: "Năm 2010, BHXH tỉnh đã thực hiện trên 300 cuộc kiểm tra, thanh tra, trong đó kiểm tra, thanh tra liên ngành cấp tỉnh và BHXH tỉnh gần 200 cuộc, số còn lại do các BHXH các huyện, thị xã, thành phố thực hiện".

Với sự chủ động của cơ quan BHXH và sự vào cuộc trách nhiệm của các ngành liên quan, công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện các chính sách không chỉ đạt kết quả cao về số lượng (trên 300 cuộc được triển khai trong năm 2010) mà còn mang lại những hiệu quả khá tích cực. Qua kiểm tra, cơ quan BHXH đã phát hiện nhiều đơn vị chưa thực hiện đóng BHXH hàng tháng theo quy định; theo dõi lao động, điều chỉnh mức lương chưa kịp thời làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Nhiều đơn vị chưa tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động thuộc diện bắt buộc như: Công ty chè Ích Thành, Công ty TNHH Nam Thanh, Công ty TNHH đá cẩm thạch RK Việt Nam (Lục Yên), Công ty cổ phần Mông Sơn, Điện lực Yên Bái, Trường Trung cấp TDTT tỉnh… Một số đơn vị chi trả chế độ ốm đau thai sản cho người lao động không đúng quy định như: Công ty Liên doanh Cacbonat YBB, Công ty Kinh doanh than Tây Bắc, Công ty Cổ phần HAPACO Yên Sơn...

Sau thanh tra, kiểm tra BHXH tỉnh đã kịp thời nhắc nhở, tích cực đôn đốc các đơn vị nghiêm chỉnh chấp hành thực hiện kết luận xử lý. Đến nay hầu hết các đơn vị đã khắc phục được những sai phạm của mình, thu hồi tiền khám chữa bệnh BHYT chi sai chế độ...
Từ việc tuyên truyền, vận động và nhất là thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra khá triệt để, năm 2010, BHXH tỉnh đã phát triển thêm gần 4.000 lao động tham gia BHXH, BHYT bắt buộc và BHTN tại 70 đơn vị sử dụng lao động, số nợ đọng được khống chế ở mức thấp, dưới 10 tỷ đồng, tương đương với khoảng 0,2-0,3 số thu bình quân 1 tháng.

Để việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh đi vào nề nếp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động, trong thời gian tới ngành BHXH sẽ tiếp tục đẩy mạnh và tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra.

 H.D