An Thịnh là xã vùng thấp của huyện Văn Yên, có trên 1.860 hộ với 7 dân tộc cùng chung sống. Đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn do thu nhập chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Trình độ dân trí không đồng đều, một số tập quán sinh hoạt lạc hậu vẫn tồn tại khá phổ biến. Đây là những yếu tố tạo nên mô hình bệnh tật khá phức tạp, ảnh hưởng đến công tác phòng ngừa các bệnh có liên quan đến phân người ở địa phương.

Trước những khó khăn như vậy, tháng 7 năm 2007, Dự án Phát triển thị trường vệ sinh (PTTTVS) được thực hiện tại xã An Thịnh với sự tài trợ của tổ chức CODESPA (Tây Ban Nha) và tư vấn của tổ chức IDE nhằm góp phần giảm thiểu các căn bệnh liên quan đến nước và vệ sinh môi trường một cách bền vững, bằng cách PTTTVS tại địa phương.

Ông Nguyễn Xuân Quyết - Chủ tịch UBND xã, nguyên Trưởng ban điều hành Dự án PTTTVS xã An Thịnh cho biết: “Trước khi thực hiện Dự án PTTTVS, xã An Thịnh mới có 6,6% hộ gia đình sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh (HVS). Vì vậy trong quá trình triển khai thực hiện dự án trên địa bàn 18 thôn trong xã đã gặp nhiều khó khăn. Để dự án đạt hiệu quả và đạt mục tiêu đề ra, xã đã thành lập Ban điều hành dự án tại xã do Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, trưởng trạm y tế, cán bộ hội phụ nữ, cán bộ chuyên trách vệ sinh môi trường làm thành viên.

Hàng tháng, hàng năm đều có kế hoạch hoạt động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Sau đó, Ban điều hành dự án xã đã thành lập 18 tổ tuyên truyền viên tại 18 thôn, bản, thành phần gồm: trưởng thôn, chi hội phụ nữ, y tế thôn, bản với tổng số 54 thành viên, được trang bị kiến thức và kỹ năng truyền thông để làm nhiệm vụ tuyên truyền tại các thôn, bản.

Đồng thời Ban điều hành dự án xã đã tuyển, đào tạo trang bị cho 20 thợ xây kiến thức, kỹ năng về xây dựng thành thạo các loại nhà tiêu HVS, phục vụ các hộ dân trong xã. Tại các thôn, bản đã thành lập 16 nhóm quay vòng vốn với 85 hộ tham gia.

Đây là hoạt động rất ý nghĩa, phát huy tình làng nghĩa xóm, tạo ra nguồn vốn cho những gia đình kinh tế còn khó khăn, có điều kiện làm nhà tiêu HVS, giữ gìn vệ sinh môi trường chung. Đặc biệt, Dự án PTTTVS  xã đã được tài trợ xây dựng 6 mô hình nhà tiêu trình diễn tại các thôn, đảm bảo đúng theo quy định của dự án để nhân dân đến thăm quan, học tập làm theo.

Sau 4 năm thực hiện Dự án, Ban điều hành dự án xã đã tổ chức 242 buổi nói chuyện sức khỏe tại thôn, bản với 5.686 đối tượng tham gia, trong đó có 32 buổi nói chuyện sức khỏe do dự án tái trợ với 1.434 người tham gia. Các tuyên truyền viên đã tới tuyên truyền theo hình thức “thăm hộ” 5.476 lần để tuyên truyền cho các hộ dân thấy tác hại của một số bệnh do phân người gây ra, tự giác làm nhà tiêu HVS.

Ngoài ra, Ban điều hành dự án xã còn tổ chức tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh tại các cụm thôn, bản, phát 154 tờ tranh, 1.506 tờ rơi với thông điệp rõ ràng, dễ hiểu, hình ảnh sinh động được nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, tổ chức 18 cuộc thi tìm hiểu về vệ sinh môi trường tại 18 thôn, bản.

Bên cạnh đó, hoạt động vẽ bản đồ thôn, bản được duy trì đều đặn tại 18/18 thôn, thể hiện tình trạng nhà tiêu tại các thôn, bản vừa có tính chất khen ngợi gia đình có nhà tiêu HVS, đồng thời kêu gọi lòng tự trọng của mỗi người để thay đổi hành vi vệ sinh...

Qua 4 năm thực hiện Dự án PTTTVS, nhiều đối tượng, hộ dân xã An Thịnh đã có sự chuyển biến tích cực về nhận thức đến hành động. Đến hết năm 2010, xã đã có 1.174 hộ dân xây mới và cải tại nhà tiêu HVS, tăng 53,1% so năm 2007. Quý I năm 2011, các hộ dân trong xã đã xây dựng và cải tạo 60 nhà tiêu HVS.

Hiện nay, dự án đã kết thúc tài trợ, song UBND xã An Thịnh giao cho các ngành, đoàn thể trong xã cùng vào cuộc để tuyên truyền, vận động nhân dân ăn, ở vệ sinh, làm nhà tiêu HVS để giữ gìn môi trường vệ sinh chung, đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng.

Trường Phong