Nước có vai trò quan trọng và không thể thiếu đối với con người, tuy nhiên, nước cũng là môi trường trung gian truyền bệnh nguy hiểm do các bệnh lây truyền qua đường nước thường lây lan nhanh và dễ gây ra các vụ dịch lớn. Ngay từ những năm đầu thập kỷ 80 của thế kỷ trước, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo có khoảng 80% bệnh tật của con người có liên quan đến phân, nước, một nửa số ca bệnh trên thế giới là các ca bệnh liên quan đến nước.

Mỗi năm có khoảng 1,9 triệu trẻ em dưới 5 tuổi ở các quốc gia nghèo chết do tiêu chảy. Chất lượng nước và vệ sinh kém là nguyên nhân chính dẫn đến cái chết của 85% số trẻ này. Cải thiện chất lượng nước và điều kiện vệ sinh có thể giảm 5.000 trẻ em bị chết mỗi ngày do tiêu chảy.

Xác định rõ sử dụng nước sạch để phòng chống bệnh dịch trên địa bàn tỉnh là một vấn đề cấp bách và đặc biệt quan trọng, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã chủ động tham mưu cho Sở Y tế ban hành các văn bản chỉ đạo, kế hoạch triển khai công tác nước sạch và vệ sinh môi trường trong lĩnh vực được phân công. Đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị y tế trong ngành đẩy mạnh công tác truyền thông về sử dụng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh để phòng chống dịch bệnh và nâng cao sức khỏe; hàng năm giao cho các đơn vị tổ chức tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân khai thác, sử dụng nước sạch, đồng thời giám sát, đánh giá nguy cơ ô nhiễm nguồn nước hàng tháng từ hộ gia đình đến các công trình cấp nước tập trung.

Trong hai năm gần đây, Trung tâm đã tổ chức 32 lớp tập huấn cho 1.000 cán bộ y tế tuyến tỉnh, huyện, xã và thôn, bản về các nội dung truyền thông về nước sạch, sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh và giám sát đánh giá nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước.

Đồng thời, Trung tâm còn phối hợp với các ban, ngành chức năng tổ chức giám sát chất lượng nước sinh hoạt tại các nhà máy, trạm cấp nước tập trung cho khu vực thành phố, thị xã, thị trấn trong tỉnh; tổng hợp kết quả giám sát nước, nhà tiêu hộ gia đình của các huyện, thị, thành phố trong tỉnh để báo cáo các cơ quan chức năng theo qui định và đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng nguồn nước sinh hoạt cho người dân. Củng cố phòng xét nghiệm nước của Trung tâm, không ngừng đầu tư trang thiết bị hiện đại, nhân lực, phát triển các kỹ thuật mới để đánh giá chất lượng nước theo các qui chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành của Việt Nam. Đến nay, Phòng Xét nghiệm nước của Trung tâm đã được cấp chứng chỉ đạt chuẩn ISO 17025: 2005, đánh dấu bước tiến lớn trong việc giám sát, đánh giá chất lượng nước trên địa bàn.

Qua giám sát lượng nước trên địa bàn tỉnh Yên Bái, hiện nay hầu hết các nhà máy, trạm cấp nước tập trung tại thành phố, thị xã, huyện lỵ đều được giám sát định kỳ và đảm bảo chất lượng nước theo qui định. Riêng đối với khu vực nông thôn theo báo cáo giám sát của trung tâm y tế các huyện, thị, thành phố và của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Yên Bái năm 2011, dân số khu vực nông thôn được sử dụng nước sạch theo đánh giá cảm quan là 70,94%.

Tuy nhiên, nếu đánh giá qua Phòng Xét nghiệm thuộc Trung tâm thì tỷ lệ nước hợp vệ sinh đạt tiêu chuẩn sẽ thấp hơn nhiều, phần lớn nước không đạt tiêu chuẩn vệ sinh là do nhiễm các loại vi khuẩn và việc quản lý phân người và phân gia súc chưa tốt, nhất là ở các xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc có thói quen thả rông gia súc, gia cầm, không sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Bên cạnh đó, do thiếu kinh phí nên việc xét nghiệm nước là khó khăn lớn nhất hiện nay, nhất là chất lượng nước hộ gia đình vì người dân không đủ tiền để trả cho phí xét nghiệm trong khi kinh phí Nhà nước cấp cho lĩnh vực này hầu như không có.

Để người dân Yên Bái được tiếp cận với nguồn nước sạch nhiều hơn, đặc biệt là các hộ dân ở vùng cao, vùng khó khăn, thời gian tới Trung tâm Y tế dự phòng sẽ đẩy mạnh công tác phối hợp với các ban, ngành chức năng làm tốt công tác tuyên truyền, vận động hướng dẫn người dân về lợi ích của nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh, vệ sinh cá nhân, vệ sinh gia đình và môi trường sống để người dân thực hiện.

Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra các công trình cấp nước tập trung đảm bảo các công trình này cấp nước đạt các tiêu chuẩn vệ sinh hiện hành; tiếp tục duy trì Phòng Xét nghiệm nước của Trung tâm Y tế dự phòng đạt chuẩn ISO/IEC, phát triển các kỹ thuật mới nhằm nâng cao chất lượng xét nghiệm nước làm cơ sở đề xuất với các cơ quan chức năng và người dân có các biện pháp thiết thực cải thiện chất lượng nguồn nước sinh hoạt cho cộng đồng...

 An Nguyên