Tại Yên Bái, vấn đề này cũng đang rất cần được quan tâm bởi mức chênh lệch giới tính giữa tỷ lệ bé trai và bé gái khi sinh đã có những biểu hiện vượt ngưỡng quy định của ngành Dân số học.

Theo quy luật sinh sản tự nhiên, TSGTKS được coi là bình thường dao động trong khoảng 103 - 106 nam/100 nữ. Nếu cao hơn 107 là bất thường và trên 110 là dấu hiệu đáng báo động. Như vậy, dựa vào cách tính  này thì TSGTKS ở Việt Nam nói chung và ở Yên Bái nói riêng đã bắt đầu tăng nhanh từ khoảng 5 năm trở lại đây.

Theo kết quả thẩm định của Sở Y tế, TSGTKS của tỉnh Yên Bái năm 2008 là 111 nam/100 nữ, năm 2009 là 111,6 nam/100 nữ, năm 2010 là 111,7 nam/100 nữ và năm 2011 là 110,9 nam/100 nữ. Trong đó, có một số huyện, thành phố có tỷ lệ chênh lệch khá lớn như: thành phố Yên Bái (123 nam/100 nữ), huyện Trấn Yên (116,5 nam/100 nữ),  huyện Văn Yên (113 nam/100 nữ), huyện Mù Cang Chải (114 nam/100 nữ). Sở dĩ có sự gia tăng chệnh lệch bất thường này là do vẫn còn nhiều người dân có tư tưởng "trọng nam khinh nữ", muốn có con trai để "nối dõi tông đường" và cho "có nếp có tẻ", vì vậy việc lựa chọn giới tính trước, trong và khi mang thai đã trở nên dễ dàng nhờ sự tiến bộ của công nghệ y học…

Hiện tại, không ít gia đình do muốn có con trai nên đã áp dụng đủ mọi cách để có được đứa con như mong muốn. Từ việc thực hiện chế độ ăn uống, chọn thời điểm thụ thai cho tới việc áp dụng theo những thông tin "cẩm nang" có trên mạng internet. Tuy nhiên, cho tới nay, vẫn chưa có một nghiên cứu khoa học nào cho rằng việc áp dụng những cách thức trên sẽ cho ra đời một đứa trẻ có giới tính như cha mẹ mong muốn, nhưng vì có sự trùng hợp ngẫu nhiên ở một số người nên đã khiến không ít các cặp vợ chồng tin tưởng và làm theo.

Theo dự báo của ngành Dân số, mất cân bằng TSGTKS  dù chưa tạo nên bức xúc ở hiện tại nhưng sẽ trở thành vấn đề nghiêm trọng từ thời điểm năm 2025 trở đi. Khi đó những công dân nhỏ tuổi sinh trong giai đoạn này đến tuổi trưởng thành, kết hôn và hiện tượng mất cân bằng giới tính sẽ mang lại những hệ luỵ và hậu quả khó lường. Ước tính sẽ có khoảng 2,3 - 4,3 triệu nam giới không thể lấy được vợ nếu không có giải pháp can thiệp kịp thời ngay từ bây giờ.

Thừa nam, thiếu nữ cũng sẽ không cải thiện vị thế của người phụ nữ trong đời sống. Ngược lại, xã hội sẽ gia tăng tình trạng bất bình đẳng giới. Phụ nữ sẽ phải kết hôn sớm hơn. Ly hôn, tái hôn sẽ tăng. Theo đó, phụ nữ sẽ trở thành những nạn nhân của tệ nạn buôn bán, mại dâm và bạo lực gia đình. Về phía nam giới, có thể phải kết hôn với người nước ngoài và điều này cũng dẫn đến những bất ổn về mặt giống nòi…

Để từng bước khống chế tốc độ gia tăng dân số và ngăn chặn tình trạng mất cân bằng TSGTKS, trước mắt, ngành Dân số - Kế hoạch hoá gia đình tỉnh cần tiếp tục duy trì và mở rộng hoạt động Mô hình "Can thiệp, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh" tới các xã, phường, thị trấn.

Đồng thời, tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền về giới, bình đẳng giới, về hệ luỵ và hậu quả của vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh; tuyên truyền phổ biến rộng rãi những quy định của Pháp lệnh Dân số 2003  nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, Nghị định số 114/2006 của Chính phủ về quy định xử phạt hành chính đối với các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi; đa dạng hoá và đáp ứng nhu cầu cung cấp các biện pháp tránh thai an toàn tới các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, nhất là đối với những đối tượng sinh con một bề; thường xuyên kiểm tra, rà soát hoạt động của các cơ sở siêu âm, dịch vụ KHHGĐ; thanh kiểm tra các đơn vị kinh doanh, in ấn phát hành các tài liệu, ấn phẩm có nội dung về lựa chọn giới tính thai nhi để chấn chỉnh kịp thời những trường hợp vi phạm. Đối với các địa phương cần gắn công tác dân số với các tiêu chí xây dựng làng, bản văn hoá, gia đình văn hoá, xây dựng nông thôn mới một cách triệt để.  

 H.O