Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết, Đảng bộ huyện Văn Yên luôn xác định đây là một nghị quyết toàn diện có tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống tinh thần của xã hội. Để tạo sự nhận thức sâu sắc 5 quan điểm chỉ đạo cơ bản, 10 nhiệm vụ cụ thể và 4 nhóm giải pháp lớn về xây dựng và phát triển nền văn hóa của Đảng trong thời kỳ mới, Ban thường vụ Huyện ủy đã triển khai quán triệt sâu rộng trong cấp ủy, các ban, ngành, đoàn thể ở huyện và cán bộ chủ chốt ở các xã, thị trấn cũng như các tầng lớp nhân dân trong huyện.

Qua 15 năm triển khai thực hiện, từ các xã, thị trấn, cơ quan, đơn vị tới các thôn, bản xa xôi, vùng có đông đồng bào dân tộc ít người,  nhu cầu của nhân dân về xây dựng đời sống văn hoá, hưởng thụ và sáng tạo các giá trị văn hoá mới đều đã được đáp ứng ngày càng tốt hơn. Cán bộ, đảng viên và nhân dân tin tưởng, phấn khởi, thi đua thực hiện nghị quyết của Đảng. Người dân từng bước thay đổi nhận thức, thay đổi tư duy, tích cực học tập ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, xóa bỏ tập quán canh tác, sản xuất lạc hậu, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Việc xã hội hoá các lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục, văn hoá, thể thao đã có những bước chuyển biến rõ nét không chỉ ở trung tâm huyện lỵ, các thị trấn, thị tứ, trung tâm các cụm xã mà còn phát triển sâu rộng tới các thôn, bản vùng sâu, vùng xa. Sự nghiệp phát triển văn học nghệ thuật của huyện ngày càng được chú trọng, định kỳ 2 năm 1 lần tổ chức hội diễn nghệ thuật quần chúng khối công nhân viên chức và khối xã, thị trấn, thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia. Hầu hết các xã đều có đội nhạc cổ truyền do nhân dân tự nguyện đóng góp xây dựng, duy trì và phát triển.

Điển hình như thị trấn Mậu A, các xã: Đông Cuông, Xuân Ái, An Thịnh. Nhiều làn điệu dân ca, dân vũ được sưu tầm và phát huy như: múa rùa, múa chuông, múa ra quân, lễ cấp sắc của người Dao; múa khèn bầu, sáo cúc kẹ, múa xòe, hát ru của dân tộc Xa Phó, múa xênh tiền, múa khèn, múa kiếm, múa gậy của dân tộc Mông, múa xòe đệm, xòe khăn, hát Khắp, hát Then của dân tộc Tày, múa nón, múa quạt, hát dân ca, hát chèo của dân tộc Kinh, múa cầu mùa, cầu mưa của dân tộc Dao trắng, dân tộc Tày...

Các lễ thức, lễ hội truyền thống phản ánh sinh động đời sống văn hoá tâm linh của các dân tộc trong huyện. Đặc biệt, bảo tồn trang phục truyền thống các dân tộc cũng được quan tâm chỉ đạo thực hiện thường xuyên, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc. Hàng năm, chỉ đạo thành lập các ban tổ chức lễ hội truyền thống trên địa bàn huyện như: Lễ hội Lồng tồng xã Phong Dụ Thượng và xã Tân Hợp, Lễ hội đền Đông Cuông, đền Nhược Sơn, đền Trạng, đình cả Mường A, xã Ngòi A.

Nhờ chỉ đạo, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) một cách toàn diện, huyện đã huy động được sức mạnh trong nhân dân, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, thực hiện hiệu quả Đề án Nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, làng văn hóa, đơn vị văn hóa giai đoạn 2005 - 2010, định hướng đến 2015 của huyện.

Đồng thời, tổ chức tốt hoạt động của các làng văn hóa, đưa vào sử dụng, khai thác có hiệu quả thiết chế nhà văn hóa thôn, bản, khu phố, đẩy mạnh phong trào xã hội hóa, xây dựng quỹ văn hóa thôn, bản, khu phố để tạo nguồn mua sắm trang thiết bị, tổ chức các hoạt động thường xuyên của nhà văn hóa và từng bước nâng cao chất lượng các thiết chế văn hóa thể thao ở cơ sở; thường xuyên tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các tiêu chuẩn xây dựng "Gia đình văn hóa", "Làng văn hóa", "Đơn vị văn hóa".

Nhân dân ở các làng văn hóa luôn phát huy tinh thần làm chủ, đoàn kết giúp đỡ nhau trong xây dựng và phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nếp sống văn minh, sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật; công tác an ninh  trật tự được đảm bảo và giữ vững, không có tệ nạn xã hội; thực hiện tốt công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình, không có người sinh con thứ 3.

Chi bộ Đảng, các tổ chức đoàn thể và làng văn hóa tổ chức sinh hoạt đều đặn, thường xuyên. Hàng năm, có từ 80% số hộ trở lên đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa. Đến 5/12/2012, huyện có 302/358 làng, thôn, bản, tổ dân phố văn hóa với 216 làng, thôn, bản, tổ dân phố văn hóa đã được công nhận đạt theo chuẩn cũ, chiếm tỷ lệ 60,03%, trong đó có 137 làng, thôn, bản, tổ dân phố văn hóa đạt theo chuẩn mới, chiếm tỷ lệ 38,27%.

Trên lĩnh vực giáo dục, số học sinh bỏ học ngày càng giảm, chất lượng học sinh cũng từng bước được nâng lên. Việc giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, truyền thống cho học sinh được gia đình, nhà trường và toàn xã hội quan tâm chăm lo, cơ sở vật chất trường học được đầu tư xây dựng khang trang, công tác xã hội hoá giáo dục được thực hiện ngày càng sâu, rộng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) của Đảng ở Văn Yên vẫn còn một số hạn chế như: một số phong trào còn thiếu tính thiết thực, chưa thật sự thấm sâu vào các lĩnh vực đời sống xã hội, một bộ phận nhân dân chưa thật sự cảm nhận được các hoạt động văn hóa là nhu cầu không thể thiếu trong mỗi con người; phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao của huyện phát triển chưa xứng tầm với các lĩnh vực khác.

Một số xã đã ra mắt xây dựng xã văn hóa trong nhiều năm nhưng đến nay vẫn chưa được công nhận xã văn hóa; chất lượng nhà văn hóa thôn, bản, khu phố, làng, bản văn hóa, thực hiện nếp sống văn hóa còn nhiều hạn chế; các giá trị văn hóa truyền thống đang có nguy cơ bị mai một, bản sắc văn hóa các dân tộc dần bị phai nhạt; một số nhà văn hóa thôn, bản đã xây dựng và sử dụng nhiều năm hiện đã xuống cấp, sân thể thao diện tích hẹp, không đáp ứng được nhu cầu hoạt động của cộng đồng.

Phát huy những kết quả đã đạt được, trong những năm tiếp theo, Đảng bộ huyện Văn Yên tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ huyện trong lĩnh vực văn hóa tư tưởng, lồng ghép thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) với đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay"; gắn xây dựng văn hóa với xây dựng nông thôn mới, tạo sự đồng thuận trong nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội xây dựng  huyện Văn Yên ngày càng giàu mạnh.

Quang Hùng