Ở tuổi 74 - cái tuổi "xưa nay hiếm", tay chân đã yếu một phần do tuổi cao, một phần do những vết thương trong chiến tranh ảnh hưởng nhưng giọng nói của ông vẫn còn sang sảng, dứt khoát, tư duy nhanh nhạy mà nhiều người trẻ không chắc đã theo kịp. Tới thăm ông vào những ngày giữa tháng 7, được nghe ông kể lại câu chuyện chàng trai Lát 19 tuổi của hơn 50 năm về trước tràn trề nhiệt huyết lên đường nhập ngũ tham gia tiễu phỉ ở Lào Cai  năm 1959, 1960 sau đó được theo học tại Trường Lục quân ở Sơn Tây.

Đến năm 1964, ông về Sư đoàn 316 tham gia chiến đấu ở Lào và làm cố vấn quân sự cho nước bạn Lào đến tận năm 1974. 10 năm chiến đấu, làm cách mạng trên đất Lào, ông cùng ăn cùng ở, cùng chiến đấu với nhân dân Lào như một người Lào thực thụ. Cũng chính những ngày tháng tham gia chiến đấu và làm việc tại Lào, ông đã 5 lần bị thương.

Sau đó, ông trở về Việt Nam, tham gia công tác tại Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Yên Bái. Rồi đến năm 1979, chiến tranh biên giới xảy ra, một lần nữa, ông nhận nhiệm vụ ra chiến trường, ông làm Trung đoàn phó, chỉ huy Trung đoàn 192 chiến đấu vì chỉ sau mấy ngày đầu tiên của cuộc chiến, đồng chí Trung đoàn trưởng đã hy sinh. Cuộc chiến tranh biên giới kết thúc, ông trở về, kinh qua nhiều vị trí công tác, làm Phó chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hoàng Liên Sơn, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Lào Cai rồi nghỉ hưu và trở về Yên Bái.

Những lúc trái gió, ông cũng đau nhức, nhất là vết thương ở đầu nhưng ông không coi đó là sự thiệt thòi bởi ông vẫn nói: "Mình còn may mắn hơn rất nhiều những đồng đội đã ngã xuống nơi chiến trường. Mình sống cả phần của những người đồng đội đó nữa nên Đảng còn cần, ta còn cống hiến".

Cái khí thế hừng hực của tuổi đôi mươi ấy vẫn như còn nguyên vẹn trong người thương binh hạng 2/4 đã 74 tuổi này. Tổ nhân dân số 13B, phường Nguyễn Thái Học là địa bàn tương đối phức tạp bởi có chợ Nam Cường, các gia đình hầu hết đều kinh doanh buôn bán nên cần người tổ trưởng có uy tín trong cộng đồng.

Khi cán bộ phường, rồi bí thư chi bộ phố xuống gặp ông để đặt vấn đề đề nghị ông làm Tổ trưởng tổ nhân dân số 13B, ông đã nói: "Không phải vận động tôi đâu, dù sức khỏe tôi có yếu nhưng tôi vẫn luôn giữ vững lời hứa khi được kết nạp vào Đảng và dù đã 50 năm hay nhiều hơn nữa thì lời hứa đó vẫn còn nguyên giá trị".

Đúng vậy, lời hứa, lời thề trước cờ Đảng sẽ mãi mãi trong tim của người đảng viên, luôn luôn tâm niệm để sống, lao động, cống hiến cho Đảng, cho đất nước, cho nhân dân.

Việc đầu tiên ông làm sau khi nhận chức trách Tổ trưởng tổ nhân dân số 13B là "hóa giải" tụ điểm đánh bài ăn tiền đã tồn tại rất lâu trên địa bàn tổ dân cư, ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển, trưởng thành của thanh thiếu niên, tạo ra môi trường sống thiếu lành mạnh. Không ồn ào cán bộ an ninh trật tự, ông tới từng nhà, gặp từng người trò chuyện như một người cha, người chú trong gia đình. Ông nói: "Cương - nhu có cả. Quan trọng là mình phải phân tích cho họ hiểu. Rồi tự động họ tự giác thôi, không phải nhờ tới cán bộ an ninh. Như thế không ai bị mất mặt mà lại triệt tận gốc".

Có lẽ, cái cách ông trò chuyện để hóa giải tụ điểm đánh bài này chỉ ông mới có, chỉ có những người đảng viên, những người cách mạng tâm huyết mới có. Nó được đúc rút từ chính những năm tháng ông cống hiến sức trẻ, tuổi thanh xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, cho hòa bình dân tộc, cho sự phát triển của quê hương, đất nước. Ông luôn được nhân dân trong tổ ủng hộ bởi những điều ông nói và ông làm luôn song hành, tạo được sự tín nhiệm và cũng chính bởi những cống hiến xương máu của ông cho quê hương, đất nước khiến những người xung quanh phải nể phục và kính trọng. Cuộc họp tổ nhân dân do ông chủ trì đều diễn ra hết sức nghiêm túc; các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đều được nhân dân trong tổ tiếp thu nghiêm túc, đúng đắn và đầy đủ, mọi công việc triển khai ở tổ nhân dân đều được thuận lợi.

Chia tay ông Hà Lát, nhìn con phố thuộc tổ nhân dân số 13B bình yên, sạch đẹp, tôi thầm nghĩ, những suy nghĩ và việc làm của người đảng viên già này là tấm gương sáng cho những đảng viên trẻ đang đứng trước rất nhiều sự cám dỗ thêm vững tin, nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình với Đảng với nhân dân.

Thanh Ba