Thôn An Sơn nơi xuất hiện ổ dịch tai xanh đầu tiên ở xã Hạnh Sơn. Khung cảnh đìu hiu, cả làng giờ vắng tiếng lợn kêu. Trong nhiều ngôi nhà chúng tôi đến đều bắt gặp những gương mặt thất thần của gia chủ vì “cơn bão” dịch tai xanh đang tràn qua.

Nhà anh Nguyễn Văn Thuấn chiều 25/3 tiêu hủy 8 con lợn. Như vậy, tính từ ngày đàn lợn nhà anh bị mắc bệnh gia đình anh đã tiêu hủy 18 con, số lợn còn lại trong chuồng cũng đang ngấp ngoải. “Thế là hết vốn làm ăn các anh ạ, tổng thiệt hại của gia đình phải trên 30 triệu đồng” - Anh Thuấn ngao ngán than vãn.

Thôn An Sơn có 131 hộ dân thì có 111 hộ chăn nuôi lợn, trong thôn thường xuyên có hàng nghìn con lợn thế mà dịch bệnh ập đến khiến nhiều hộ trống chuồng, nhiều  hộ chăn nuôi  kiệt quệ. Chị Nguyễn Thị Yến chỉ vào chuồng lợn trống trơn mà than rằng “từ nhiều năm nay gia đình tôi sống bằng nghề chăn nuôi lợn. Giờ lợn đã bị chết sạch, cuộc sống của cả gia đình thời gian tới chẳng biết sẽ ra sao?”.

Trưởng thôn Nguyễn Văn Đảm không dấu nổi vẻ lo âu những ngày nay ông tất bật vì ông không chỉ đi đến các hộ dân tuyên truyền tác hại của dịch tai xanh cũng như việc phòng chống dịch mà còn phải làm công việc thống kê và xác nhận cho những con lợn mang đi tiêu hủy. Khi được hỏi đến những hộ có lợn bị tiêu hủy, không cần suy nghĩ ông kể tên một bản danh sách dài như: nhà anh Thuấn, anh Hiền, anh Đỉnh, anh Nhưỡng, chị Yến…

Ông Đàm hy vọng rằng con lợn này sẽ qua được đại dịch.

Tuy nhà ông chưa có  lợn bị chết vì tai xanh, nhưng hằng ngày chứng kiến những con lợn của bà con trong thôn mang đi chôn ông không khỏi xót xa. Ông nói trong nước mắt: “Dân làng chúng tôi đã nuôi lợn hàng mấy chục năm nay, chúng tôi lấy con lợn làm con vật để phát triển kinh tế, con lợn đã giúp cho nhiều hộ gia đình trong thôn xóa được đói, giảm được nghèo… Vậy mà… Xót xa quá các anh chị ạ! Bao nhiêu năm nuôi lợn chúng tôi chưa hề thấy dịch nào khủng khiếp như dịch tai xanh này. Nó ập đến, cuốn đi của thôn tôi hàng tỷ đồng”.

Theo như ông Đảm kể thì dịch bệnh tai xanh xuất hiện ở thôn từ ngày 10, nhưng người dân tưởng chỉ mắc bệnh thông thường và chạy chữa có nhà mất đến 2-3 triệu đồng tiền thuốc nhưng cũng không khỏi đến khi cán bộ thú y đến lấy mẫu bệnh đi xét nghiệm thì mới biết là lợn bị mắc bệnh tai xanh.

Chính do không được phát hiện sớm nên nhiều hộ dân mang lợn đi bán và mổ  ăn nên nguy cơ lây lan dịch càng lớn. Hiện nay, dịch tai xanh như vết dầu loang đã xuất hiện ở cả 9/9 thôn bản của xã Hạnh Sơn. Tại thôn Bản Đường nhiều hộ dân lòng như lửa đốt khi đàn lợn của mình đang bị ốm và cũng đã có một số lợn nái bị chết.

Thôn Bản Đường đã nhiều ngày nay huy động toàn bộ lực lượng như: công an viên, dân quân, thú y viên, đoàn thanh niên, các chi hội hội đoàn thể ngày đêm đến từng nhà tuyên truyền về dịch tai xanh, tuần tra kiểm soát ngăn cấm việc tuồn lợn bệnh ra ngoài. Bí thư chi bộ thôn Bản Đường, Lò Văn Quân nói: “Kinh khủng quá các anh chị ạ, cứ đà này tai xanh sẽ làm nhiều nhà dân trong bản tôi tay trắng tay thôi”.

Vừa đi chôn con lợn nái trên 1,2 tạ về anh Lê Hồng Thuyết than thở: “Tiếc và thương nó quá chị ạ! Nó đang mang thai sắp đến ngày đẻ. Nó ở với chúng tôi mấy năm nay rồi, mỗi năm hai lứa đẻ, mỗi lứa 16-17 con lợn con chứ có ít đâu” Hiện nay gia đình anh Thuyết còn 4 con lợn thịt mỗi còn nặng khoảng 40 kg cũng đang bị bệnh. Anh đang tìm mọi cách chữa trị để giữ lại những đồng vốn cuối cùng.

Đến ngày 24/3, đã có 401 con lợn bị chết phải đem đi tiêu hủy

Ngay sau khi phát hiện có dịch lợn tai xanh tại xã Hạnh Sơn các đồng chí lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo huyện Văn Chấn, Chi cục thú y tỉnh,  trực tiếp xuống kiểm tra, chỉ đạo các biện pháp phòng chống dịch.

Huyện Văn Chấn đã tập trung toàn bộ nhân lực và phương tiện nhằm nhanh chóng khống chế và dập tắt dịch bệnh. Cán bộ phòng Nông nghiệp, Trạm Thú y, trạm khuyến nông huyện tập trung xuống cơ sở cùng chính quyền sở tại và nhân dân bao vây dập dịch. Huyện cũng đã cấp 6 tấn vôi bột,  152 lít thuốc khử trùng, huy động toàn bộ máy phun và lực lượng thú y của các xã khác tăng cường về xã Hạnh Sơn để dập dịch.

Mọi công việc ở xã Hạnh Sơn đều gác lại để ưu tiên cho công tác phòng chống dịch tai xanh. Ông Nguyễn Văn Nhưỡng, Phó chủ tịch UBND xã Hạnh Sơn cho biết: “Xã thành lập 2 chốt kiểm dịch tạm thời và các tổ tuần tra lưu động nghiêm cấm vận chuyển buôn bán lợn trong vùng dịch. Mặc dù có nhiều cố gắng trong khoanh vùng dập dịch nhưng dịch bệnh diễn biến khá phức tạp và lây lan nhanh. Tính đến ngày 24/3 trên 1.625 con lợn của 664 hộ ở 9 thôn bản của  xã Hạnh Sơn mắc bệnh tai xanh trong đó có 401 con chết và đem đi tiêu hủy”.

Ông Phan Anh Tú - Trạm trưởng Trạm Thú y huyện Văn Chấn cho biết: “Trạm Thú y huyện đã cử cán bộ xuống Hạnh Sơn hướng dẫn tổ chức chống dịch. Tuyên truyền tác hại của dịch tai xanh đến các hộ dân, đồng thời vận động nhân dân  không giấu dịch; không mua, bán lợn mắc bệnh, sản phẩm lợn mắc bệnh; không tự vận chuyển gia súc mắc bệnh ra vùng dịch; không vứt xác lợn mắc bệnh bừa bãi…” .

Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi thì việc khoanh vùng khống chế dịch đang gặp những khó khăn nhất định. Mặc dù tình trạng lợn mắc bệnh và chết từ những ngày giữa tháng 3 nhưng đến  mãi đến ngày 23 sau khi gửi mẫu bệnh phẩm đi xét nghiệm mới phát hiện virus hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn (bệnh tai xanh). Cho nên trong thời điểm đó, số lợn bán và vận chuyển ra ngoài xã cũng không phải là ít.

Hiện nay tỉnh, huyện chưa có cơ chế chính sách hỗ trợ gia súc mắc bệnh và chết dịch đem đi tiêu hủy nên dẫn đến nhiều hộ dân rất lo lắng khi nhìn đàn lợn nhà mình chờ chết, chính vì vậy, việc người dân xót của tuồn lợn ra ngoài tiêu thụ là khó tránh khỏi.

Cùng với đó địa bàn xã Hạnh Sơn có nhiều đường nhánh tiếp ráp với các xã và có trục đường tỉnh lộ đi qua nên việc kiểm tra, kiểm soát gia súc mắc bệnh gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt ở 4 xã lân cận Thanh Lương, Thạch Lương, Phù Nham, Phúc Sơn nguy cơ bùng phát dịch bệnh cao nên rất cần lượng vắc xin để tiêm phòng cho những đàn lợn đang khỏe mạnh.

Mặc dù, huyện Văn Chấn đang nỗ lực hết mình khống chế và dập tắt dịch bệnh. Nhưng hiện nay, dịch tai xanh vẫn đang diễn biến phức tạp. Khi chúng tôi rời Hạnh Sơn lại hay tin dịch bệnh phát sinh thêm tại xã Phúc Sơn với số lợn mắc bệnh là 16 con. Nếu không có biện pháp đồng bộ trong công tác phòng chống dịch thì số lượng gia súc chết vì bệnh tai xanh sẽ không dừng lại ở đây.

Văn Thông - Hồng Duyên